Przełom w energetyce. Mamy nowe wiadomości o węglu
Przegląd Węglowy od Fundacji Instrat za maj 2025 r. udowadnia wszystkim niedowiarkom, że udział węgla w produkcji energii poniżej 50 proc. to nie wypadek przy pracy. A bardziej tendencja, której ignorowanie niczego dobrego nie przyniesie.
Jeszcze kilka lat temu, kiedy miesięczna sprzedaż i wydobycie węgla były na poziomie powyżej 5 mln t, nikt nie mógł przypuszczać, że czarne złoto będzie systematycznie wypychane z miksu energetycznego przez odnawialne źródła energii. Na tyle, że już mniej niż połowa energetycznego wolumenu będzie produkowana z węgla. A z taką właśnie sytuacją mieliśmy do czynienia w maju 2025 r. Nie pierwszy i z pewnością nie ostatni raz.
Maj był kolejnym przełomowym miesiącem dla polskiej energetyki. Całkowity udział węgla pozostał na rekordowo niskim poziomie 47 proc., a dane z sieci elektroenergetycznych za kolejne miesiące sugerują, że trend ten będzie kontynuowany - nie mają cienia wątpliwości autorzy Przeglądu Węglowego Fundacji Instrat za piąty miesiąc roku.
W maju br. paliwa emisyjne odpowiadały za 67 proc. energii, a bezemisyjne za 33 proc. Węgiel kamienny miał udział na poziomie 29 proc., brunatny - 18 proc. Do gazu ziemnego należało 13 proc. tego tortu. Z kolei patrząc na OZE widzimy udział fotowoltaiki na poziomie 19.6 proc., wiatru - 12,4 proc. i energetyki wodnej - 1 proc.
Węgiel: rekordowa niska sprzedaż i wydobycie
Węgla w naszym miksie energetycznym jest z miesiąca na miesiąc mniej nie tylko przez OZE. Już wcześniej sprzedaż i wydobycie węgla szorowały po dnie. W maju padł historyczny rekord, w obu przypadkach pierwszy raz spadliśmy poniżej 3 mln t: 2,96 mln t dla sprzedaży i 2,99 mln t dla produkcji.
Po kwietniowym spadku sprzedaży poniżej symbolicznej granicy 3 milionów ton, w maju także wydobycie po raz pierwszy spadło poniżej 3 milionów ton i w ten sposób obie wielkości były najniższymi w historii - potwierdzają eksperci z Fundacji Instrat.
W co z zapasami węgla? Utrzymuje się trend z kwietnia: przybyło węgla na zwałach kopalnianych, zaś ubyło tego w magazynach elektrowni. Na zwałach jest już 5,3 mln ton węgla. Ostatni raz takie duże były zapasy czarnego zelota w grudniu 2024 r. (5,36 mln t).
Rekord po stronie energetyki słonecznej
Mniej węgla w miksie energetycznym oznaczą więcej OZE. I rzeczywiście. Udział samej energii słonecznej dobił w tegorocznym maju prawie do 20 proc.
Więcej o węglu przeczytasz w Bizblog:
Po raz pierwszy energetyka słoneczna wyprodukowała ponad 2,5 TWh energii elektrycznej, co odpowiadało niemal 20 proc. udziału w majowym miksie energetycznym. To więcej, niż kiedykolwiek w ciągu jednego miesiąca wyprodukowały polskie elektrownie gazowe – zauważa majowy Przegląd Węglowy.
Okazuje się jednak, że tego piątego miesiąca roku nieco słabiej wiało. Dlatego energetyka wiatrowa zaliczyła spadek w porównaniu z kwietniem 2025 r. o 4,7 punktu procentowego. Mniejszy udział, o 3,5 punktu procentowego, względem wcześniejszego miesiąca, miała także energetyka wodna.
Koszt produkcji węgla tylko w górę
Nowością w Przeglądzie Węglowym za maj 2025 r. są dane dotyczące ceny węgla oraz kosztów jego produkcji. Analitycy podkreślają, że choć węgiel importowany w ostatnich miesiącach znacznie potaniał, to wciąż utrzymuje się poniżej ceny węgla krajowego.
Sytuacja jest oderwana od kosztów produkcji w kopalniach i rodzi pytania o sens ekonomiczny w obliczu dużego dotowania sektora - nie mają wątpliwości eksperci z Instrat.
Trudno się z tą opinią nie zgodzić. Jeszcze w 2021 r. średni koszt produkcji węgla wynosił 470 zł za tonę ekwiwalentu węglowego (jednostka standardowa przy kaloryczności 29,3 GJ/t). W 2022 r. te koszt wzrósł do 620 zł. W 2023 r. dobiliśmy do 868 zł, a w 2024 r. ów uśredniony koszt wyniósł aż 945 zł. Czyli raptem w ciągu trzech lat wzrósł ponad dwukrotnie.
