Europa strzeliła sobie w stopę. Wszystkiemu winne dopłaty do ceny gazu
Pompy ciepła miały być nadzieją Europejskiego Zielonego Ładu. To głównie za ich sprawą miała dokonać się dekarbonizacja budynków. Ale coś poszło nie tak. Co konkretnie? Odpowiedzi udziela Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA). Okazuje się, że do głównych winowajców trzeba zaliczyć cenę gazu umniejszaną przez krajowe dotacje.
21 października obchodzony jest Europejski Dzień Pomp Ciepła. Ustanawiająca go EHPA chciała w ten wesprzeć rozwój tego rynku. Ten w pierwszych miesiącach napędzanego przez Rosję kryzysu energetycznego wydawał się być w pełnym rozkwicie. Ale potem z tego balonika szynko uszło powietrze. Doskonałym tego przykładem jest Polska. W 2022 r. ze wzrostem sprzedaży na poziomie 102 proc. patrzyliśmy na resztę świata z góry, a w programie Czyste Powietrze nawet dwa na trzy składane wnioski dotyczyły właśnie tych urządzeń grzewczych.
Ale teraz jesteśmy od wielu miesięcy świadkami topniejącej w oczach popularności pomp ciepła. Obecnie tylko co czwarty beneficjent Czystego Powietrza zainteresowany jest pompami ciepła. Okazuje się, że wcale nie jesteśmy w tej mierze żadnym wyjątkiem na tle innych państw europejskich, to zjawisko dotyczy także innych. Co się dzieje?
Opłacalna energia elektryczna jest kluczem do silnego wykorzystania pomp ciepła w Europie - odpowiada EHPA.
Pompy ciepła a cena gazu
Wiecie, kiedy pompy ciepła sprzedawały się najlepiej w Europie? W 2022 r. A czemu? Z dwóch powodów: po pierwsze przez kryzys energetyczny ludzi zaczęli szukać tańszych opcji ogrzewania. A po drugie dlatego, że wtedy gaz był bardzo drogi. Wszak 1 MWh błękitnego paliwa wyceniana była wtedy - w rekordowym momencie - na ponad 340 euro. Dzisiaj to niecałe 40 euro. Co gorsza - jak zauważa EHPA - w większości krajów gaz jest dotowany przez rządy, co pozwala uniknąć podatków węglowych i utrzymuje jego sztucznie niską cenę w porównaniu do energii elektrycznej. A ta korelacja ma kluczowe znaczenie.
Obecnie w większości Europy energia elektryczna kosztuje ponad 2,5 razy więcej za jednostkę niż gaz. Energia elektryczna powinna być maksymalnie około dwukrotnie wyższa od ceny gazu, aby pompa ciepła – która zużywa tylko niewielką ilość energii elektrycznej do działania – była dobrą inwestycją - twierdzi EHPA.
I właśnie przez zbyt tani gaz sprzedaż pomp ciepła w Europie spadła o 47 proc. w pierwszej połowie 2024 r. w porównaniu z połową 2023 r. O spadku popularności tych urządzeń nie można mówić jedynie w krajach skandynawskich: Finlandii, Norwegii i Szwecji, gdzie gazu ziemnego w miksach energetycznych jest po prostu bardzo mało.
Jeśli rządy UE poważnie podchodzą do suwerenności energetycznej, konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju, powinny zapewnić, aby ceny energii sprzyjały pompom ciepła - twierdzi Paul Kenny, dyrektor generalny.
Niższe rachunki? Pompa ciepła z fotowoltaiką
W Polsce, oprócz dotacji do gazu (w ciągu sześciu lat trwania programu Czyste Powietrze na razie najwięcej złożonych wniosków dotyczyło kotłów gazowych kondensacyjnych) jeszcze dodatkowo inne elementy demolowały nasz runek pompo ciepła. Po pierwsze okazję dla siebie zwietrzyli oszuści i dopiero Lista Zielonych Urządzeń i Materiałów (ZUM), a po drugie ciała dali politycy, którzy obiecali Polakom korzystającym z pompo ciepła specjalną taryfę energetyczną i do tej pory swojego słowa nie dotrzymali.
Tymczasem kolejne wyliczenia wskazują, że pompa ciepła - w podłączeniu z instalacją fotowoltaiczną - to zdecydowanie najtańszy sposób grzania. Jak wykazuje to serwis cena-pradu.pl - zestawiając obok siebie roczne koszty ogrzania domu o powierzchni 150 mkw. W trzech wariantach: dom energooszczędny (zapotrzebowanie na ciepło 50 kWh/mkw./na rok), dom nowy ocieplony (100 kWh/ mkw./ na rok) i dom stary, nieocieplony (150 kWh/mkw./na rok).
Więcej o pompach ciepła przeczytasz na Spider’s Web:
Najtańszym rozwiązaniem okazała się pompa ciepła gruntowa razem z fotowoltaiką 6 kWp. Wtedy w domu oszczędnym roczne ogrzewanie kosztuje tylko 640 zł, w domu ocieplonym 2292 zł i w domu nieocieplonym - 3929 zł. W przypadku pelletu drzewnego (6 mm) te koszty wynoszą: 2719 zł, 5438 z i 8156 zł. Jak będziemy grzać z kolei workowanym ekogroszkiem to wydamy w ciągu roku 2714 zł, 5429 zł i 8143 zł. Grzenie gazem ziemnym - przy taryfie W-3 - jest jeszcze droższe: 3145 zł, 6291 zł i 9436 zł.
Pompa ciepła, jak mało które urządzenie grzewcze, w zdecydowanej większości wykorzystuje „paliwo”, które jest dla nas dostępne za darmo. Naturalna energia, która nas otacza, zostaje przekształcana przez pompę na ciepło zasilające nasze domy. Ciepło wytwarzane praktycznie bezemisyjnie, co również ma swoją wartość - przekonuje Wioletta Walczak, inżynier wsparcia projektowego Stiebel Eltron.
