Stan klęski żywiołowej. Co znaczy dla pracowników i pracodawców
Stan klęski żywiołowej to jeden ze stanów nadzwyczajnych, który może być wprowadzony na terenie całego kraju bądź na wybranych obszarach. Znajduje zastosowanie w sytuacji wystąpienia klęski żywiołowej albo innej katastrofy naturalnej, która zagraża zdrowiu i życiu ludzkiemu, mieniu lub środowisku. Jakie są skutki wprowadzenia stanu klęski żywiołowej?
Czym jest stan klęski żywiołowej?
Stan klęski żywiołowej może zostać wprowadzony na terenach objętych klęską żywiołową lub inną katastrofą naturalną, której wystąpienie zagraża:
- zdrowiu i życiu człowieka,
- mieniu,
- środowisku naturalnemu.
Stan klęski żywiołowej wprowadza Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Trwa on nie dłużej niż 30 dni, jednak w uzasadnionych przypadkach Sejm może zdecydować o jego prolongacie. Warto zaznaczyć, iż stan klęski żywiołowej dotyczy wyłącznie uzasadnionych sytuacji, w których standardowe procedury walki z żywiołem okazują się niewystarczające.
Co dla obywateli oznacza stan klęski żywiołowej?
Wprowadzenie stanu klęski żywiołowej ma na celu sprawną walkę z żywiołem, jednak może wiązać się z ograniczeniem niektórych praw obywateli. Trzeba jednak pamiętać, że ograniczenia mogą wynikać wyłącznie z faktu istnienia klęski – w przeciwnym razie są bezprawne. W art. 21 ustawy o klęsce żywiołowej wymienia się następujące ograniczenia:
- zawieszenie działalności gospodarczej, nakaz lub zakaz prowadzenia działalności podmiotów z określonych branż,
- nakaz pracodawcy co do oddelegowania pracowników do dyspozycji organu prowadzącego działania mające na celu walkę z żywiołem lub usunięcia jego skutków,
- reglamentacja określonych rodzajów artykułów,
- zakaz okresowego podwyższania cen na określonego rodzaju dobra i usługi,
- nakaz stosowania cen ustalonych na określone rodzaje towarów/usług,
- obowiązek poddania się kwarantannie,
- obowiązek poddania się szczepieniom, badaniom lekarskim i stosowania innych środków profilaktycznych celem zwalczania chorób zakaźnych,
- obowiązek stosowania środków ochrony roślin lub innych środków ochronnych celem zwalczania organizmów niebezpiecznych dla ludzi, zwierząt lub roślin,
- obowiązek stosowania środków lub zabiegów niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych zwierząt,
- obowiązek opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych i innych pomieszczeń,
- dokonanie rozbiórki lub wyburzenia obiektów budowlanych (także ich części),
- zakaz organizowania imprez masowych,
- zakaz lub nakaz określonego sposobu przemieszczania się,
- wykorzystanie nieruchomości i rzeczy ruchomych bez zgody właściciela,
- zakaz prowadzenia strajku (dotyczy określonych kategorii pracowników lub dziedzin),
- ograniczenie lub odstąpienie od zasad BHP (przy jednoczesnym niepowodowaniu zagrożenia dla życia lub zdrowia).
W przypadku stanu klęski żywiołowej obywatele mogą zostać zobowiązani do:
- udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
- wykonywania określonych prac,
- oddania do użytkowania własnych rzeczy i nieruchomości,
- przejęcia na przechowanie i pilnowanie rzeczy osób ewakuowanych,
- zabezpieczenia zagrożonych zwierząt,
- pełnienia wart,
- zabezpieczenia własnych źródeł wody pitnej i środków spożywczych,
- zabezpieczenia zagrożonych dóbr kultury.
Więcej informacji o prawie przeczytasz na Bizblog.pl:
Co stan klęski żywiołowej oznacza dla pracowników i pracodawców?
Na terenach objętych stanem klęski żywiołowej kontynuowanie pracy w normalnych warunkach i trybie często nie jest możliwe. Ponadto, w ramach nakazu prowadzenia działalności gospodarczej, pracodawca ma obowiązek:
- zmienić system, wymiar i rozkład czasu pracy,
- wydłużyć okres rozliczeniowy,
- zarządzić pracę w niedzielę, święta i dni wolne od pracy z uwzględnieniem obowiązujących przepisów,
- powierzyć pracownikowi innego rodzaju zadania, przy czym jego wynagrodzenie liczone jest tak samo, jak w przypadku urlopu wypoczynkowego.
Stan klęski żywiołowej w 2024 roku
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów od dnia 16 września 2024 roku stan klęski żywiołowej obowiązuje na obszarze części województwa dolnośląskiego, opolskiego i śląskiego przez kolejnych 30 dni. Stan ten wprowadzono w związku z powodzią i zagrożeniem powodziowym.
