Nadgodziny i praca w weekend. Sprawdź swoje prawa

Pracownikowi, który wykonuje pracę w godzinach nadliczbowych, przysługuje dodatkowy czas wolny. Może o niego wnioskować samodzielnie – wtedy godziny liczone są w proporcji 1:1. Oznacza to, że jeśli przepracował 8 godzin nadliczbowych, otrzyma 8 godzin wolnych. Tymczasem w sytuacji, gdy odbiór nadgodzin odbywa się na polecenie pracodawcy, należy zastosować proporcję 1:1,5. Posługując się powyższym przykładem, za 8 godzin nadliczbowych będzie przysługiwało 12 godzin wolnych.

Warto jednak pamiętać, że wybieranie nadgodzin może mieć konsekwencje finansowe. Jeśli następuje ono z inicjatywy pracodawcy, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, ale Kodeks pracy nie daje takiej gwarancji, gdy to pracownik wnioskuje o czas wolny.

Wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych wiąże się z obowiązkiem wypłacenia dodatku do wynagrodzenia. Wynosi on 100 proc., jeśli nadgodziny przypadają:

W pozostałych przypadkach pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości 50 proc.

Więcej o Kodeksie pracy przeczytasz na Bizblog.pl:

Kodeks pracy wskazuje jasno, że za pracę w niedzielę i święta należy udzielić pracownikowi dodatkowego dnia wolnego. Pracodawca musi to zrobić w ciągu sześciu dni poprzedzających niedzielę pracującą albo następujących bezpośrednio po niej. Jeśli nie ma możliwości wybrania dnia wolnego ani w tym okresie, ani też do końca okresu rozliczeniowego, pracownik powinien otrzymać dodatek za każdą przepracowaną godzinę w wysokości 100 proc. wynagrodzenia.

Warto podkreślić, że przepis dotyczący udzielenia dnia wolnego od pracy znajduje zastosowanie bez względu na przepracowaną ilość godzin. Nawet, jeśli pracownik był w pracy jedynie przez godzinę, nabywa prawo do całego dnia wolnego.

Sobota jest dniem tygodnia, który nie podlega przepisom dotyczącym pracy w niedzielę. Ze względu na to, że pracowników obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy, wykonywanie pracy w sobotę wiąże się z koniecznością wyznaczenie dnia wolnego przypadającego w danym okresie rozliczeniowym.

Co istotne, nie ma znaczenia, jak długo wykonywane są obowiązki – może być to wyłącznie jedna godzina, a pracownik i tak nabywa prawo do dodatkowego dnia wolnego. Niewyznaczenie go stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

Ustawodawca nie wskazuje jednoznacznie, jak należy postąpić w sytuacji, gdy pracodawca nie osiągnie porozumienia w zakresie wybrania przez pracownika dnia wolnego. Niejasne jest także stanowisko Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy (GPP-501-4560-83-1/10/PE/RP), które skupia się wyłącznie na obowiązku udzielenia dnia wolnego w zamian za pracę w sobotę. Przyjmuje się, że pracownikowi, który go nie otrzyma, przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 proc.

Wiadomo już, jak rozliczać nadgodziny oraz pracę w soboty, niedziele i święta. Pojawia się jednak pytanie, jakie benefity przysługują pracownikowi, który wykonuje pracę w godzinach nadliczbowych w dni wolne?

Zgodnie z Kodeksem pracy za nadgodziny w sobotę przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 50 proc. Pracownik może też odebrać czas wolny za nadgodziny, rozliczany na zasadach ogólnych. Co ważne, wypłata dodatku do wynagrodzenia nie powoduje zawieszenia obowiązku udzielenia dnia wolnego za pracę w sobotę. Tymczasem pracownicy, którzy wykonywali pracę w godzinach nadliczbowych w niedzielę lub w święto, mają prawo do dodatku do wynagrodzenia w wysokości 100 proc.