Wielki odwrót od pomp ciepła. To był najgorszy rok
Jednak nie jesteśmy aż tacy wyjątkowi, jakbyśmy tego chcieli. Okazuje się, że nie tylko u nas w 2023 r. trwał gremialny odwrót od pomp ciepła. Zdaniem Europejskiego Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) minione 12 miesięcy były pod tym względem kiepskie dla całej Europy. Jak tak dalej pójdzie, to za chwilę unijne cele klimatyczne przejdą nam koło nosa.
W Polsce było to tak: napędzany przez Rosję kryzys energetyczny uderzył kieszenie Polaków, którzy zaczęli szukać tańszych źródeł ciepła i w 2022 r. najczęściej wybór padał na pompy ciepła. Nasz kraj zaś ze wzrostem sprzedaży na poziomie 102 proc. mógł na resztę świata patrzeć z góry. Ale potem, jak się okazało, że ciągle nie ma specjalnej taryfy dla użytkowników pomp ciepła i jak nieuczciwi sprzedawcy poszli na łowy, rachunki grozy odstraszały Polaków, którzy zaczęli się odwracać plecami do pomp ciepła. W efekcie tytuł najczęściej wybieranego źródła ciepła w ramach programu Czyste Powietrze przypadł kotłom na biomasę. Ale teraz okazuje się, że nie tylko my w ubiegłym roku nie poradziliśmy sobie z tymi urządzeniami grzewczymi, co może mieć przykre konsekwencje dla całej Europy.
Jeśli obecne trendy w sprzedaży pomp ciepła będą się utrzymywać, w znacznym stopniu uszczupli się wkład ogrzewania w cele klimatyczne UE na 2030 r. Byłby to cios dla wiodącej pozycji Europy w dziedzinie czystych technologii i jej konkurencyjności - przekonuje EPHA.
Pompy ciepła zdemolują cele klimatyczne UE?
To był kiepski rok dla europejskiego rynku pomp ciepła. EHPA zebrała dane z 21 krajów europejskich (18 członków UE wraz z Norwegią, Szwajcarią i Wielką Brytanią) i wyszło jej, że w 2023 r. sprzedaż tych urządzeń grzewczych spadła o 6,5 proc. w porównaniu z danymi z 2022 r. Tym samym na naszym kontynencie można już mówić o 23,96 mln zainstalowanych w budynkach pomp ciepła - to o 13,7 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.
Był to pierwszy spadek po dziesięciu latach rocznego wzrostu - zauważa EPHA.
Więcej o pompach ciepła przeczytasz na Spider’s Web:
Ale musimy przyspieszyć. Bo jak nie, to w takim rocznym tempie do 2030 r. zainstalowanych będzie na Starym Kontynencie ok. 45 mln pomp ciepła. Czyli aż o 25 proc. mniej niż zakłada to przyjęty cel klimatyczny UE.
Odpowiada to pięcioletniej sprzedaży pomp ciepła przy obecnych stawkach. UE straciłaby potencjalne inwestycje i zerowy wzrost przemysłu netto. Byłaby to również stracona szansa na uniknięcie emisji około 70 Mt CO2, czyli mniej więcej tyle, ile wynosi roczna produkcja CO2 w Rumunii - szacuje EPHA.
Belgia ubiegłorocznym mistrzem sprzedaży
Skąd to spowolnienie na europejskim rynku pomp ciepła? EPHA nie ma żadnych wątpliwości: głównymi winowajcami są zmieniające się polityki i systemy wsparcia. Nie możemy także zapominać o relacji między ceną gazu a ceną energii elektrycznej.
Wśród krajów, którym jednak udało się w 2023 r. zwiększyć sprzedaż pomp ciepła są Niemcy (+58,5 proc.), Belgia (+72,2 proc.) oraz Holandia (+43,4 proc.). Z kolei podium maruderów zajęły: Włochy (-44,1 proc.), Finlandia (-41,9 proc.) i Polska (-38,8 proc.). Jeżeli chodzi o liczbę zainstalowanych pomp ciepła na 1000 gospodarstw domowych, to tutaj prym z wynikiem 635 niezmiennie wiedzie Norwegia, która wyprzedza Finlandię (512) i Szwecję (438). Po drugiej stronie tej tabeli są Węgry (12), Wielka Brytania (15) i Słowacja (30).
Co tydzień informacje o liście ZUM
W Polsce sytuację miała naprawić m.in. zielona lista ZUM. Beneficjenci programu Czyste Powietrze, szukając dla siebie najlepszej pompy ciepła, muszą skorzystać z tego zestawienia, co ma wyeliminować nieuczciwych sprzedawców. Ale na razie wokół tej listy ZUM jest sporo zamieszania, a producenci kłócą się, które certyfikaty powinny być brane pod uwagę, a które nie. NFOŚiGW, operator tego programu, aktualizuje listę ZUM co tydzień.
Aktualne informacje na ten temat publikowane są od 21 czerwca br. w każdy piątek - na platformie X i na Facebooku - informuje NFOŚiGW.
