cel klimatyczny

Polski rząd unika poruszania niewygodnych tematów do czasu rozstrzygnięcia wyborów prezydenckich zaplanowanych na 18 maja (pierwsza tura). Dlatego, mimo pełnienia prezydencji w Radzie UE, Warszawa wciąż spycha na boczny tor rozmowy o celach klimatycznych Unii na lata 2035 i 2040. Jak zauważają naukowcy z Climate Action Tracker, w konsekwencji coraz bardziej zagrożona staje się realizacja celu neutralności klimatycznej do 2050 roku.

W Polsce cały czas pojawiają się argumenty, że polityka klimatyczna Unii Europejskiej prowadzi donikąd, a opieranie się głównie na redukcjach emisji gazów cieplarnianych - jako najważniejszej zmiennej determinującej zmiany klimatu - przyniesie więcej szkody niż pożytku. Ale okazuje się, że nie brakuje też takich, którzy myślą dokładnie odwrotnie i przy okazji zaskarżają Komisję Europejską do sądu za „rażąco niewystarczające” cele klimatyczne na 2030 r.

Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) nie ma dobrych wieści. Po kwartalnym spadku sprzedaży w 2023 r. wychodzi na to, że w 2024 r. może być pod tym względem jeszcze gorzej. I jak rynek tych urządzeń grzewczych, przy niezbędnym politycznym wsparciu, wreszcie się nie obudzi, to UE nie tylko nie osiągnie swoich celów klimatycznych, ale też osłabi konkurencyjność swojej gospodarki.

Jednak nie jesteśmy aż tacy wyjątkowi, jakbyśmy tego chcieli. Okazuje się, że nie tylko u nas w 2023 r. trwał gremialny odwrót od pomp ciepła. Zdaniem Europejskiego Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) minione 12 miesięcy były pod tym względem kiepskie dla całej Europy. Jak tak dalej pójdzie, to za chwilę unijne cele klimatyczne przejdą nam koło nosa.

Najnowszy raport Banku Światowego nie pozostawia żadnych złudzeń: ubiegły rok był rekordowy jeżeli chodzi o globalne zyski z tytułu pobieranych opłat za emisję CO2. Ale jeżeli faktycznie chcemy dopełnić ustaleń zawartych w porozumieniu klimatycznym z Paryża - musimy przygotować się na jeszcze wyższe ceny.

Nie pamiętam drugiego takiego rządu, jak ten Mateusza Morawieckiego, który by tak pięknie robił górników w konia. W sumie były premier miał czterech pełnomocników ds. górnictwa: Adama Gawędę, Artura Sobonia, Piotra Pyzika i Marka Wesołego. Nie licząc Gawędy, wszyscy obiecywali notyfikację w Brukseli umowy społecznej, jednego z najważniejszych dokumentów dla polskiej dekarbonizacji. Żaden nie dotrzymał słowa. 

Polski rynek pomp ciepła cały czas czeka na spełnienie obietnic politycznych i promowanie wreszcie zielonych rozwiązań energetycznych. Inaczej będziemy dalej obserwować gwałtownie spadającą popularność tych urządzeń w naszym kraju, co wpłynie i na nasze rachunki za prąd i na kondycję środowiska też. Przykład ze Stanów Zjednoczonych pokazuje nie dość, że można jednak inaczej, to jeszcze w dodatku, to inne podejście przynosi oczekiwane efekty.

Po publikacji "Dziennika Gazety Prawnej" dotyczącej nowych restrykcji ograniczających emisje w sektorze budowlanym w Polsce rozpętała się burza. Bo wychodzi na to, że Bruksela chce przyspieszyć z zieloną transformacją energetyczną, co wymusi na wielu z nas remonty swoich domów. Ale to jeszcze nic. Prawdziwe schody dopiero zaczną się dla naszego kraju - cały czas produkującego energię głównie z węgla - wtedy, kiedy klepnięty będzie nowy cel klimatyczny do 2040 r. A jest ku temu coraz bliżej.

Rząd Donalda Tuska dostał lekkiej zadyszki po tym, jak Urszula Zielińska, wiceminister klimatu i środowiska stwierdziła, że Polska wezwie UE do przyjęcia planu redukcji 90 proc. emisji gazów cieplarnianych do 2040 r. Po tych słowach zrobił się nie lada szum, a przedstawiciele koalicji rządzącej tłumaczyli na lewo i prawo, że to nie jest stanowisko rządu, tylko prywatne zdanie wiceminister. Ale teraz okazuje się, że takie plany ma Komisja Europejska, która przedstawi je na początku lutego.

Komisja Europejska stara się jak może walczyć z emisjami gazów cieplarnianych, głównie dwutlenku węgla i metanu. Dlatego zaleca się odejście od paliw kopalnych, czyli przede wszystko od węgla i gazu. Dotyczy to tak przemysłu, jak i transportu. Ale okazuje się, że są też na to inne sposoby, o których dowiedzieliśmy się dzięki przyspieszonym wyborom w Holandii. Jedna z tamtejszych partii celuje w tym względzie w zwierzęta hodowlane.

Australia Południowa jest trzy razy większa od Polski. Mimo tak dużej powierzchni zdecydowała się na eksperyment i błyskawicznie rezygnuje z wykorzystania paliw kopalnych, zastępując je OZE. Efekt? Już przez pół roku woda i słońce dostarczają mieszkańcom 100 proc. potrzebnej energii.

Pandemia koronawirusa wyhamowała światową gospodarkę, na czym zyskał klimat. Efekt okazał się jednak tylko chwilowy. Może zyskaliśmy nieco czasu na walkę ze zmianami klimatu, ale późniejszy zryw gospodarczy wszystko zaprzepaścił. Emisja dwutlenku węgla jest już większa niż przed wybuchem pandemii. Do tego nowego porządku coraz lepiej dostosowuje się też cena emisji.

Największym przeciwnikiem walki ze zmianami klimatu jest bezsprzecznie polityka. W Polsce najpierw wepchnęła nas w ramiona węgla, którego mieliśmy mieć na 200 lat i więcej. A teraz od lat bardzo skutecznie wstrzymuje rozwój energetyki wiatrowej. Na straży stoi bowiem zasada 10H - jeden z najbardziej restrykcyjnych pod tym względem przepisów w Europie, który koniec końców może wydłużyć i bardzo skomplikować polski rozwód z węglem.

Pieniądze pochodzące z podatku granicznego od emisji dwutlenku węgla miałyby pomóc najbiedniejszym krajom w dekarbonizacji. Chodzi w szczególności o państwa afrykańskie, handlujące z UE. Stosowny projekt w tej sprawie trafił już do Parlamentu Europejskiego i ma być omawiany w lutym.

Fundacja Instrat postanowiła wziąć na celownik największe spółki notowane na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW) i sprawdzić, które z nich mają w ogóle jakieś cele i strategie klimatyczne. Powiedzieć, że jest pod tym kątem bardzo źle – to jakby nic nie powiedzieć.

Energetyka oparta na turbinach cały czas kuleje w Polsce. Zdaniem ekspertów dzieje się tak głównie przez złe przepisy prawa, które odzwierciedlają społeczne obawy. Część polityków broni tych regulacji i przekonuje, że turbina za oknem zepsuje Polakom życie.

Ceny emisji dwutlenku węgla znowu poszły w górę. Goldman Sachs zakłada, że w kolejnych latach będą one rosła o jakieś 7 proc. Ale są też znacznie gorsze scenariusze, wedle których już za niecałe 10 lat za wyemitowanie jednej tony CO2 zapłacimy nawet ponad 100 euro.

Komisja Europejska oficjalnie zaprezentowała pakiet propozycji ustawodawczych, które mają pomóc w wypełnieniu celu, jakim jest zmniejszenie emisji dwutlenku węgla do 2030 r. o 55 proc. Unijna gospodarka zmieni się nie do poznania. A to będzie niestety kosztować.

Zdaniem zwolenników węgla reforma systemu handlu emisjami EU ETS to będzie już ostatni gwóźdź do trumny dla europejskiej gospodarki. Po drugiej stronie są ci, którzy najnowsze propozycje Komisji Europejskiej nazywają ponurym żartem. Bo Bruksela nawet nie stara się udawać, że raz na zawsze wyrzuca z energetycznych źródeł paliwa kopalne.

Analitycy przewidują wzrost rachunków za energią dla gospodarstw domowych nawet o 20 proc. Głównie przez wzrost cen uprawnień do emisji CO2. Najgorzej, że po dzisiejszej publikacji Komisji Europejskiej pakietu „Fit for 55” te prognozy mogą okazać się zbyt optymistyczne.