Giganci nie unikną płacenia u nas podatków. Rząd nie zamierza im pobłażać

W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się projekt nowelizacji ustawy o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych. Ustawa ta weszła w życie pod koniec zeszłego roku, wprowadzając do polskiego prawa unijną dyrektywę dotyczącą globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii Europejskiej.

Zmiany te są częścią większego planu międzynarodowego, którego celem jest wprowadzenie globalnego minimalnego podatku, który ma przeciwdziałać agresywnej optymalizacji podatkowej. Polska, jako członek Unii Europejskiej i uczestnik prac OECD, zobowiązała się do wdrożenia wspólnych zasad.

Jak wyjaśnia MF, nowelizacja wynika z konieczności uwzględnienia najnowszych wytycznych administracyjnych OECD z czerwca 2024 r. i stycznia 2025 r. Dokumenty te doprecyzowują sposób rozliczania podatków odroczonych i ulg podatkowych oraz zasady alokacji zysków pomiędzy poszczególnymi jednostkami firmy. Resort tłumaczy, że bez ich wdrożenia przepisy pozostaną nieczytelne zarówno dla przedsiębiorców, jak i administracji.

Projekt odpowiada też na postulaty prawników, którzy zgłaszali, że niektóre zapisy ustawy są zbyt ogólne lub niejasne. Zmiany mają ułatwić stosowanie przepisów i ograniczyć ryzyko błędów przy ich interpretacji. To ważne zwłaszcza dla dużych grup kapitałowych, które działają w wielu krajach i muszą rozliczać się według jednolitych reguł.

Więcej o sprawach podatkowych przeczytasz w tych tekstach:

Wśród kluczowych zmian przewidziano doprecyzowanie zasad rozliczania rezerw na podatek, obliczania ulg oraz różnic między danymi z systemu GloBE a danymi księgowymi. Ustawa ma też uściślić procedury sprawozdawcze – np. dotyczące składania informacji GloBE – oraz reguły przypisywania podatków do poszczególnych części firmy. Dodatkowo sprecyzowano, jak stosować polskie przepisy rachunkowe w kontekście GloBE.

Celem zmian jest zapewnienie większej przejrzystości i sprawiedliwości w opodatkowaniu dużych korporacji. Dzięki temu państwa mają mieć gwarancję, że dochody z podatków nie będą znikać przez mechanizmy transferowe. Projekt został przygotowany przez Ministerstwo Finansów pod kierownictwem Jarosława Nenemana. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to III kwartał 2025 r.

Konieczność wprowadzenia w Polsce globalnego podatku wyrównawczego wynika z obowiązku przystosowania naszych przepisów do prawa unijnego. Chodzi o dyrektywę Rady UE z 2022 r. w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii Europejskiej.

Celem wprowadzenia nowego podatku jest ustanowienie na świecie minimalnego poziomu opodatkowania działalności gospodarczej. W ten sposób ma zostać wyeliminowane negatywne zjawisko rywalizacji pomiędzy państwami o jak najniższe stawki podatkowe, która w praktyce sprowadza się do agresywnej optymalizacji podatkowej polegającej na lokowaniu dochodu przez korporacje w krajach o najniższym poziomie opodatkowania, czyli często w rajach podatkowych.

Właściwie dlaczego rywalizacja ta jest szkodliwa? Choć w pierwszej chwili można pomyśleć, że konkurencja podatkowa pomiędzy państwami to wolny rynek w czystej postaci i korzyści dla wszystkich przedsiębiorców, w praktyce jest zupełnie odwrotnie. Taka sytuacja sprzyja głównie wielkim międzynarodowym korporacjom, które mogą sobie pozwolić na wybieranie najkorzystniejszych „ofert” podatkowych na całym świecie, podczas gdy mniejsze firmy nie mają takich możliwości.