Koniec dopłat do kotłów gazowych? UE zmienia zasady gry
Chociaż program Czyste Powietrze to bardzo ważna inicjatywa dotyczącą wymiany węglowych kopciuchów, to jednak po pięciu latach od jej uruchomienia, naprawdę trudno mówić o jakimś sukcesie skoro nie wydatkowano nawet 10 proc. założonego budżetu. A teraz wychodzi jeszcze na to, że zasady programu trzeba będzie po drodze dodatkowo zmieniać. Bo UE przestaje bawić się w ciuciubabkę z paliwami kopalnymi w naszych domach.
Program Czyste Powietrze uruchomiono we wrześniu 2018 r. Zapowiedzi były srogie: w ciągu 10 lat zamierzano wydać na wymianę węglowych kopciuchów aż 103 mld zł. Chociaż Bank Światowy i Komisja Europejska od razu zwracały uwagę, że najlepiej w dystrybucję środków od początku włączyć samorządy terytorialne oraz banki komercyjne, bo wtedy faktycznie jest szansa na podpisywanie 400 tys. umów rocznie. Inaczej to nie ma żadnego sensu. Niestety, Polska dopiero po latach posłuchała tych rad. W efekcie po pięciu latach funkcjonowania Czystego Powietrza, na jego półmetku, podpisano raptem ponad 633 tys. umów i wypłacono blisko 8,3 mld zł dofinansowania (8 proc. budżetu). Teraz zaś okazuje się dodatkowo, że program Czyste Powietrze może nie przetrwać w obecnej formie w następnych latach. Wszystko przez unijną dyrektywę EPBG (Energy Performance of Buildings Directive), która dotyczy charakterystyki energetycznej budynków.
Czyste Powietrze bez kotłów na gaz?
Na początku grudnia br. osiągnięto porozumienie między Radą UE a Parlamentem Europejskim w sprawie dyrektywy EPBD. Wyznaczono m.in. konkretny harmonogram odchodzenia od wykorzystania paliw kopalnych do ogrzewania i chłodzenia budynków na rzecz upowszechnienia rozwiązań opartych o OZE, w szczególności pomp ciepła. Na początku 2024 r. możemy być świadkami oficjalnego przyjęcia tego dokumentu przez oba gremia. A to może zmusić Polskę do wprowadzenia zmian w swoim programie Czyste Powietrze.
Dlaczego? Ustalono bowiem, że od 2025 r. nie będą już możliwe dotacje do samodzielnych urządzeń grzewczych na paliwa kopalne. Zachęty finansowe od tego czasu będą zaś możliwe dla hybrydowych systemów grzewczych, takich jak te łączące kocioł z instalacją solarną lub pompą ciepła. A przecież w ramach programu Czyste Powietrze, który ma trwać do 30 września 2029 r., można wnioskować o dofinansowanie na zakup i montaż także na kotły gazowe kondensacyjne. To od marca 2022 r. drugie pod względem liczby składanych wniosków urządzenia grzewcze w programie Czyste Powietrze, na pierwszym miejscu niezmiennie cały czas są pompy ciepła. Jeżeli dyrektywa EPBD wejdzie więc w obecnej formie w życie, to po 2025 r. takie dofinansowanie - na kocioł gazowy - będzie już niezgodne z unijnym prawem.
Więcej o programie Czyste Powietrze przeczytasz na Spider’s Web:
Budynki zeroemisyjny w UE - harmonogram
Odcięcie urządzeń grzewczych na paliwa kopalne od dotacji finansowych, to tylko pierwszy krok. Dalej dyrektywa EPBD zakłada kolejne działania, dzięki którym budynki w UE mają stać się zeroemisyjne. I to dosyć szybko. Zgodnie z tymi regulacjami od 2028 r. wszystkie nowe budynki publiczne w krajach UE muszą być zeroemisyjne, zgodnie z unijnym standardem ZEB, czyli budynki nie mogą mieć wyższego wskaźnika nakładu energii pierwotnej niż 65 kWh/m2/rok.
Czyli nieemitujące na miejscu dwutlenku węgla. Budynki te nie będą więc zasilane urządzeniami grzewczymi na paliwa kopalne - dopowiada Stowarzyszenie Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC).
Z kolei od 2030 r., jak zakłada dyrektywa EPBD, wszystkie pozostałe nowe budynki w krajach UE (z pewnymi wyjątkami, jak np. budynki rolnicze) muszą być zeroemisyjne. Do 2040 r. planowane jest z kolei całkowite odejście od wykorzystania paliw kopalnych do ogrzewania i chłodzenia budynków w UE, a do 2050 r. planuje się przekształcenie wszystkich istniejących budynków w zeroemisyjne.
Daty wskazane w porozumieniu to już nie tylko propozycja Komisji Europejskiej, ale niemal pewnik zaakceptowany przez większość rządów krajów UE oraz europarlamentarzystów - twierdzi PORT PC.
