Globalne ocieplenie przyspiesza. Czas na ostre cięcia
Za chwilę minie pięć lat od Szczytu Klimatycznego ONZ COP24, który zorganizowano w Katowicach, a w trakcie którego prezydent Andrzej Duda wprawił międzynarodową publikę w osłupienie, mówiąc że w Polsce węgla starczy jeszcze na 200 lat. Od tego czasu na kolejnych szczytach padały różne inne deklaracje, które jednak niezbyt wiele zmieniły. Dominowała polityka, tak jak prawdopodobnie to będzie w trakcie najbliższego COP28, którego gospodarzem będą Zjednoczone Emiraty Arabskie. Tymczasem najnowszy raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) World Energy Outlook 2023 stawia sprawę bardzo jasno: albo wyhamujemy popyt na paliwa kopalne, albo będziemy mieć nie lada kłopoty.
Na razie z globalnym ociepleniem nie jest najlepiej. Zresztą, coraz bardziej ekstremalne zjawiska pogodowe nie biorą się znikąd. Zdaniem IEA obecnie średnia temperatura powierzchni na świecie jest już o około 1,2 st. C wyższa od poziomu przedindustrialnego. Tym samym do granicy na poziomie 1,5 st. C, ustalonej Porozumieniem Paryskim, już nam naprawdę niedużo brakuje. To też powoduje coraz większe zanieczyszczenie powietrza, którym oddycha ponad 90 proc. światowej populacji, co jest przyczyną nawet 6 mln przedwczesnych zgonów co roku.
Pod koniec dekady paliwa kopalne trafią na boczny tor
World Energy Outlook 2023 sugeruje, że w 2030 r. będziemy już w zupełnie innej rzeczywistości energetycznej, gdzie prym wieść będą czyste i zielone technologie. Na przełomie tej i następnej dekady udział odnawialnych źródeł energii w światowym koszyku energetycznym zbliżyć ma się bowiem do 50 proc. Wtedy też gdzie nie spojrzeć sprzedaż pomp ciepła i innych systemów grzewczych powinna przewyższyć sprzedaż kotłów na paliwa kopalne. A na drogach w 2030 r. ma być blisko 10 razy więcej samochodów elektrycznych niż teraz. Uzupełnieniem tego zakrętu energetycznego mają być również stosowne inwestycje. Te skierowane na morską energetykę wiatrową powinny wtedy być trzykrotnie wyższe niż te związane z paliwami kopalnymi.
Więcej o paliwach kopalnych przeczytasz na Spider’s Web:
Jeżeli kraje wywiążą się ze swoich krajowych zobowiązań w zakresie energii i klimatu w terminie i w całości, postęp w zakresie czystej energii będzie postępował jeszcze szybciej - zakłada IEA.
Ale jeżeli rzeczywiście chcemy wyhamować globalne ocieplenie na poziomie tylko 1,5 st. C, to nawet takie założenia nie wystarczą. Dalsza bierność zaś może być wyjątkowo kosztowna. Bez konkretnych działań globalna temperatura może do końca tego stulecia spuchnąć nawet o 2,4 st. C.
Pięć niezbędnych filarów klimatycznych
IEA zawarła w World Energy Outlook 2023 kluczowe podpowiedzi, jak ten najgorszy scenariusz ominąć szerokim łukiem i wejść na ścieżkę wyznaczoną Porozumieniem Paryskim. Chodzi o pięć filarów, które zdaniem IEA, powinny być też podstawą programową zbliżającego się COP28 (30 listopad - 12 grudzień):
- potrojenie globalnej mocy odnawialnej;
- podwojenie tempa poprawy efektywności energetycznej;
- ograniczenie emisji metanu z działalności związanej z paliwami kopalnymi o 75 proc.;
- innowacyjne mechanizmy finansowania na dużą skalę w celu potrojenia inwestycji w czystą energię w gospodarkach wschodzących i rozwijających się;
- środki zapewniające uporządkowany spadek wykorzystania paliw kopalnych, w tym zaprzestanie wydawania nowych zezwoleń dla elektrowni węglowych bez obniżonych stawek.
W szczególności tempo spadku emisji będzie w dużej mierze zależeć od naszej zdolności do finansowania zrównoważonych rozwiązań pozwalających zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na energię ze strony szybko rozwijających się gospodarek świata. Wszystko to wskazuje na niezwykle istotne znaczenie podwojenia współpracy i współpracy, a nie wycofywania się z nich - uważa dr Fatih Birol, dyrektor wykonawczy IEA.
