Zwolnienie dyscyplinarne - kiedy pracodawca może zwolnić dyscyplinarnie? Prawa pracodawcy i pracownika
Zwolnienie dyscyplinarne polega na rozwiązaniu stosunku pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia. Pracodawca może zastosować tego rodzaju zwolnienie jedynie w określonych przypadkach, natomiast pracownik, który uważa, że otrzymał dyscyplinarkę niesłusznie, może dochodzić swoich praw przed Sądem Pracy.
Czym charakteryzuje się zwolnienie dyscyplinarne?
Kodeks pracy, a konkretnie jego art. 52, umożliwia rozwiązanie umowy pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika w przypadku:
- ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych,
- popełnienia przez pracownika przestępstwa, wskutek którego nie może on wykonywać obowiązków zawodowych,
- utraty uprawnień do wykonywania pracy na określonym stanowisku, jeśli rzeczona utrata nastąpiła z winy pracownika.
Pracodawca ma prawo zwolnić dyscyplinarnie pracowników zatrudnionych na umowę o pracę na czas określony bądź nieokreślony. Przed zwolnieniem w tym trybie nie chroni ciąża czy wiek przedemerytalny (pracownik pozostaje wtedy w tak zwanym okresie ochronnym). Niemniej jednak pracodawca musi wręczyć pracownikowi wypowiedzenie w ciągu 30 dni od momentu otrzymania informacji o jego przewinieniu. W późniejszym czasie również może rozwiązać umowę, ale już z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Dokument wystawiony przez pracodawcę powinien zawierać:
- dane zatrudniającego i pracownika,
- przyczynę wypowiedzenia – ważne, aby była ona określona w niepozostawiający wątpliwości sposób,
- pouczenie pracownika o możliwości odwołania się do sądu pracy w ciągu 21 dni,
- podpis pracodawcy oraz pracownika.
Co ważne, nawet jeśli pracownik nie podpisze wypowiedzenia, ale zostanie ono doręczone w obecności świadka, utrzymuje swoją moc prawną.
Konsekwencje zwolnienia dyscyplinarnego
Pracownik, który został zwolniony dyscyplinarnie, musi liczyć się z pewnymi konsekwencjami. Informacja o rozwiązaniu umowy bez okresu wypowiedzenia zostaje zapisana w świadectwie pracy. Nie ma obowiązku umieszczania jej w CV, jednak potencjalny pracodawca i tak dowie się, w jakim trybie została rozwiązana umowa z poprzednim zatrudniającym. Dyscyplinarka pozbawia pracownika:
- dni wolnych na poszukiwanie nowej pracy,
- prawa do odprawy za zwolnienie,
- prawa do zasiłku dla bezrobotnych na okres 180 dni.
Ponadto pracodawca może dochodzić na drodze postępowania cywilnego odszkodowania, jeśli pracownik swoim postępowaniem naraził firmę na poważne straty finansowe czy wizerunkowe.
Czytaj także: Odstąpienie od umowy. Zobacz, kiedy możesz tego dokonać
Zwolnienie dyscyplinarne – prawa pracownika
Pracownik zwolniony dyscyplinarnie może próbować negocjować z pracodawcą, jednak najczęściej negocjacje te sprowadzają się do udzielenia zgody na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Jeśli jednak nie przynoszą one oczekiwanych efektów, a pracownik uważa, że otrzymał dyscyplinarkę niesłusznie, może odwołać się do sądu pracy. Ma na to 21 dni, mogąc domagać się:
- przywrócenia do pracy,
- odszkodowania w wysokości wynagrodzenia, które otrzymałby w okresie wypowiedzenia.
Pracownik musi jednak liczyć się z koniecznością dowodzenia, że został zwolniony w trybie dyscyplinarnym niesłusznie. Warto pamiętać, że pomimo rozwiązania umowy bez okresu wypowiedzenia, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za przepracowane dni. Należnego wynagrodzenia nie należy mylić z odprawą, której zatrudniony nie może się domagać.
Sprawdź też: Nowy wzór świadectwa pracy - co powinien zawierać?
Zwolnienie dyscyplinarne a uprawnienia pracodawcy
Pracodawca może zwolnić pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia na warunkach przewidzianych w Kodeksie pracy. Najczęstsze przyczyny zwolnienia to:
- notoryczne spóźnianie się do pracy lub wychodzenie z niej przed czasem,
- umyślne zniszczenie mienia pracodawcy,
- złamanie zakazu konkurencji,
- wyjawienie tajemnicy zawodowej,
- przybycie do pracy pod wpływem alkoholu lub środków odurzających,
- działania mobbingowe.
Zwalniając pracownika, pracodawca ma prawo natychmiastowo zatrudnić inną osobę na jego miejsce. Kolejnym jego uprawnieniem jest przedstawienie dowodów poświadczających słuszność zwolnienia dyscyplinarnego przed sądem pracy w przypadku złożenia przez pracownika odwołania.
