Czym jest mobbing i co się do niego zalicza?

Mobbing to powszechnie używane pojęcie, jednak aby rzeczywiście móc o nim mówić, działania podejmowane przez pracowników lub przełożonego muszą spełniać określone przesłanki. Mobbing został zdefiniowany w Kodeksie pracy jako działanie polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika.

Ma ono na celu ośmieszenie go, poniżenie lub wykluczenie z grupy współpracowników. Ponadto wywołuje obniżenie samooceny zawodowej. W konsekwencji takiego zachowania stan psychiczny pracownika można określić jako zły. Ofiary mobbingu często rezygnują z pracy w konkretnym zakładzie, choć gdyby nie zachowanie współpracownika/przełożonego, nie byłoby ku temu przesłanek. W efekcie również sytuacja finansowa ofiary może znacząco się pogorszyć.

Mobbing nie jest pojęciem jednolitym, co oznacza, że w ten sposób można określić różne działania podejmowane przez przełożonego lub współpracownika. Wpływają one negatywnie na:

Można więc stwierdzić, że mobbing jest zjawiskiem, które szkodzi całej firmie, pracownikom czy reputacji marki.

Nękanie lub zastraszanie pracownika może przybierać różne formy, a osoba stosująca mobbing może podejmować konkretne działania zarówno w obecności innych pracowników, jak i na osobności. Do działań tych zalicza się:

Granica między normalnymi zachowaniami przełożonego lub współpracownika a mobbingiem może być cienka, zwłaszcza w kontekście nakładania nowych obowiązków czy wydawania kolejnych poleceń. Oceniając, czy nie została przekroczona, należy sięgnąć do przepisów zawartych w  Kodeksie pracy.

Pracownik, który padł ofiarą mobbingu, powinien zgłosić sprawę bezpośredniemu przełożonemu. W przypadku, gdy to on dopuszcza się nękania, należy poszukać pomocy w dziale personalnym bądź u kierownictwa wyższego szczebla. Pracodawca powinien podjąć odpowiednie kroki, gdyż zgodnie z prawem to na nim spoczywa obowiązek zapobiegania mobbingowi.

Niemniej jednak ofiara będzie musiała udowodnić, że nękanie czy podobne zachowania rzeczywiście miały miejsce. Jako dowód można przytoczyć wiadomości mailowe i tekstowe, nagrania z monitoringu i zeznania świadków (zazwyczaj są to współpracownicy). Osoba poszkodowana może domagać się zadośćuczynienia za uszczerbek na zdrowiu fizycznym i psychicznym oraz za straty poniesione w związku ze zwolnieniem się z pracy. Wysokość odszkodowania ustalana jest na drodze sądowej.

Działania, które zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie pracy uznaje się za mobbing, mogą nosić znamiona przestępstwa. W takim przypadku sprawcy grozi kara do 2 lat pozbawienia wolności. Pracodawca ma prawo zwolnić mobbera, dbając o dobre imię firmy. W tej materii pojawia się wiele wątpliwości, gdyż Kodeks pracy nie nakazuje zwolnienia pracownika stosującego mobbing, zatem pracodawcy często boją się, że odwoła się on do sądu pracy.

Warto jednak mieć świadomość, że linia orzecznicza wspiera pracodawców chcących zakończyć współpracę z osobami postępującymi nieuczciwie wobec innych. Zwolnienie jest bowiem jednym z działań mających na celu przeciwdziałaniu mobbingowi w miejscu pracy, a więc ochronę pozostałych pracowników i ich dóbr osobistych.