Polacy zadłużają się coraz bardziej. Płatności odroczone na fali
Z danych Biura Informacji Kredytowej (BIK) wynika, że płatności odroczone (BNPL) mają coraz większe znaczenie na rynku finansowania. Za to sprzedaż kredytów ratalnych wyhamowała. Przewidywania ekspertów są takie, że impulsem dla rynku w II półroczu br. będą kolejne obniżki stóp procentowych.
Korzystne warunki makroekonomiczne wyraźnie pobudzają aktywność kredytową w Polsce. Największymi beneficjentami tej sytuacji są kredyty gotówkowe, pożyczki gotówkowe z firm pożyczkowych oraz segment BNPL, podczas gdy tradycyjne kredyty ratalne wyhamowały po dynamicznych wzrostach w poprzednich latach.
Polacy zaciągają coraz wyższe kredyty
BIK podaje, że w I półroczu 2025 roku wartość kredytów gotówkowych wzrosła o 32 proc. r./r., osiągając 58,3 mld zł. Liczba udzielonych kredytów zwiększyła się o 23 proc. Kredyty powyżej 100 tys. zł zanotowały wzrost o 48,8 proc., a konsolidacje odpowiadały za 32,1 mld zł – ponad połowę całkowitej sprzedaży. Główną korzyścią konsolidacji dla konsumentów jest obniżenie kosztów obsługi kredytu.
Wysoka liczba i wartość kredytów gotówkowych to efekt rosnącego popytu na większe wydatki. Co trzecia osoba zaciągająca kredyt gotówkowy w ciągu ostatnich 12 miesięcy przeznaczyła środki na bieżące potrzeby lub remont nieruchomości. Wśród trzech najczęstszych celów kredytowania znalazły się także usługi medyczne (18 proc.) - wyjaśnia dr hab. Waldemar Rogowski, główny analityk Grupy BIK.
I dodaje, że w pierwszym półroczu 2025 roku liczba pożyczek gotówkowych wzrosła o 16,1 proc. w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, a ich wartość aż o 29,1 proc. Za dynamicznym wzrostem pożyczek gotówkowych stoją motywacje konsumenckie, podobne jak w przypadku kredytów gotówkowych.
Jedna trzecia pożyczkobiorców posiłkuje się pożyczką gotówkową na pokrycie kosztów życia. Jak bowiem twierdzi 43 proc. Polaków, ich miesięczne wydatki przewyższają dochody. Co piąty respondent przyznał, że pożyczkę zaciągnął w celu spłaty wcześniejszego zobowiązania – wskazuje prof. Rogowski.
Zauważa też, że z punktu widzenia społeczno-gospodarczego powoduje to, że część pożyczkobiorców stale korzysta z finansowania zewnętrznego, które staje się nieodłącznym elementem ich budżetu domowego.
Szybko rozwijający się segment BNPL
Eksperci twierdzą, że w I półroczu 2025 roku wartość nowo udzielonych płatności odroczonych (BNPL) wyniosła 6,3 mld zł. Największy udział w rynku mają instytucje pożyczkowe (52 proc.), banki odpowiadają za 27 proc., a 21 proc. klientów korzysta z obu dostawców tego typu usług. Aż 74,1 proc. transakcji spłacanych jest w okresie bezodsetkowym, a 25,9 proc. rozkładanych na raty. Z BNPL aktywnie korzysta 1,48 mln osób, a łącznie z tej formy finansowania skorzystało już 2,86 mln klientów, realizując 130 mln transakcji.
Coraz częściej płatności odroczone wykorzystywane są przy większych zakupach. W pierwszym półroczu 2025 roku najszybszy wzrost odnotowano w transakcjach powyżej 1 tys. zł. Choć liczbowo stanowiły one jedynie 1,7 proc. wszystkich operacji, to odpowiadają one aż za 15,7 proc. całkowitej wartości, co pokazuje ich rosnące znaczenie w strukturze rynku – uważają eksperci.
Płatności odroczone pełnią również ważną funkcję społeczną – wprowadzają młodych ludzi do świata finansów i kredytów.
Aż 55 proc. użytkowników BNPL będących nowymi klientami na rynku kredytowym to osoby poniżej 24. roku życia, zatem ta forma płatności odroczonych często stanowi pierwszy krok w budowaniu historii kredytowej – mówi Sławomir Nosal, kierownik Zespołu Analiz Business Intelligence, BIK.
W jego ocenie aż 10,6 proc. klientów BNPL to osoby wcześniej nieobecne na rynku kredytowym. To pokazuje, że BNPL nie tylko odpowiada na potrzeby współczesnych konsumentów, ale także aktywnie kształtuje przyszłość rynku finansowego w Polsce.
Zwłaszcza że liczba aktywnych kredytobiorców w Polsce spada. W porównaniu z końcem 2020 roku liczba klientów korzystających z pożyczek i kredytów zmniejszyła się obecnie już o ponad pół miliona, do poziomu 14,8 mln osób – tłumaczy Sławomir Nosal, kierownik Zespołu Analiz Business Intelligence, BIK.
Kredyty mieszkaniowe z szansą na przyspieszenie
Rośnie też zainteresowanie kredytami mieszkaniowymi, szczególnie w ujęciu wartościowym. Mimo niewielkiego wyhamowania dynamiki (-2 proc.), segment ten utrzymał wysoką wartość sprzedaży na poziomie 45,9 mld zł. To może świadczyć o stabilnym popycie na rynku nieruchomości, wspieranym przez niższe koszty finansowania.
Ocena rynku kredytów mieszkaniowych w I półroczu 2025 roku wymaga uwzględnienia efektu bazy po skorygowaniu danych z 2024 roku o kredyty z programu BK 2 proc., dynamika akcji kredytowej wyniosłaby +40,4 proc., a nie -1,7 proc. Konsolidacje i refinansowania stanowiły w pierwszym półroczu br. stabilne 14 proc. wartości, co wskazuje, że obniżka stóp nie przełożyła się na wzrost refinansowań - komentuje prof. Rogowski.
Jego zdaniem coraz większą rolę odgrywają kredytobiorcy z zagranicy. Ich udział w zadłużeniu osiągnął rekordowe 8 proc., z dominacją obywateli Ukrainy i Białorusi. Największą aktywność kredytową odnotowano w miastach powyżej 500 tys. mieszkańców (13,5 mld zł). Jedyny wzrost dotyczył kredytów wysokokwotowych (powyżej 600 tys. zł), niezaburzonych wpływem programu BK 2 proc.
Więcej wiadomości na temat pieniędzy można przeczytać poniżej:
Konsumenci zaciągają mniej kredytów ratalnych, ale dobrze idzie im spłata należności
Eksperci zwracają uwagę na to, że pogłębia się tendencja spadkowa w kredytach ratalnych. Skala transakcji zmniejszyła się o jedną czwartą r./r., a wartość spadła o 9 proc. Może to wynikać z przesunięcia preferencji konsumentów w stronę bardziej elastycznych form finansowania na platformach zakupowych w internecie.
Po kilku latach prosperity segment kredytów ratalnych – jako jedyny z dodatnią dynamiką w pandemicznym 2020 roku i w kolejnych latach utrzymujący wzrostową tendencję – obecnie wyraźnie wyhamował – zaznacza główny analityk Grupy BIK.
Według niego z jednej strony to efekt spadku atrakcyjności ofert 0 proc. w warunkach spadających stóp procentowych oraz ostrożniejszego podejścia konsumentów do wydatków, co potwierdzają dane o sprzedaży detalicznej. Z drugiej – wpływ mają zmiany preferencji płatniczych konsumentów, kupujących na niskie kwoty z odroczonym terminem spłaty.
Pomimo wciąż wysokiego poziomu stóp procentowych, jakość obsługi większości rodzajów kredytów i pożyczek przez gospodarstwa domowe poprawiła się w I półroczu 2025 roku. Największa poprawa spłacalności nastąpiła w segmencie gotówkowych pożyczek pozabankowych, w których szkodowość spadła o 5,2 pkt proc. oraz bankowych kredytów gotówkowych, gdzie spadek opóźnień powyżej 90 dni wyniósł 1,4 pkt proc. - wspominają analitycy.
Z terminową spłatą nadal bardzo dobrze radzą sobie kredytobiorcy mieszkaniowi, posiadający kredyt złotówkowy. W ich przypadku wskaźnik udziału kredytów opóźnionych powyżej 90 dni wyniósł 4,0 proc. na koniec czerwca 2025 roku, pozostał na tym samym poziomie co w czerwcu zeszłego roku.
Perspektywy kredytowe na II półrocze 2025 roku
Zdaniem ekspertów wzrost PKB w Polsce, który jest jednym z najwyższych w UE w połączeniu z niskim bezrobociem, rosnącymi realnymi wynagrodzeniami oraz potencjałem dalszych obniżek stóp procentowych tworzy korzystne warunki dla rynku kredytowego. Otoczenie makroekonomiczne sprzyja poprawie zdolności kredytowej i wzrostowi akcji kredytowej, szczególnie w segmencie kredytów mieszkaniowych.
Stopy procentowe pozostają jednym z kluczowych czynników wpływających na wartość akcji kredytowej w segmencie kredytów mieszkaniowych. Dlatego też nie byłoby zaskoczeniem, jeżeli akcja kredytowa przekroczy dotychczasowe prognozy - przekonują eksperci.
Zainteresowanie kredytami gotówkowymi utrzyma tempo z maja i czerwca br., będzie więc niższe niż w pierwszych miesiącach roku, co w konsekwencji obniży w całym 2025 roku dynamikę w relacji do dynamiki z pierwszego półrocza w drugim półroczu br. Przewidywana jest więc stabilizacja.
Stabilny wzrost na rynku pożyczek pozabankowych zarówno w pożyczkach gotówkowych, jak i ratalnych (celowych) będzie napędzany rosnącymi potrzebami gospodarstw domowych oraz preferencjami elastycznych form finansowania.
W przypadku kredytów ratalnych przewidywana jest kontynuacja spadku akcji kredytowej. Ten trend idzie w parze z niepewnością gospodarczą, uwzględnia umiarkowane podejście do konsumpcji, wyrażonej w spowolnionej dynamice polskiej sprzedaży detalicznej.
