Wielka zmiana w budownictwie: jak dekarbonizacja budynków zmieni domy i miasta
Budynki odpowiadają dziś za blisko 40 proc. zużycia energii w Unii Europejskiej. W obliczu ambitnych celów klimatycznych Unii Europejskiej ich dekarbonizacja staje się nie tylko wyzwaniem, ale i szansą na głęboką transformację sektora budowlanego. Nowoczesne technologie i zmiany społeczne mogą przekształcić nasze otoczenie w kierunku neutralności klimatycznej, przy jednoczesnym wsparciu gospodarki i środowiska. Nowelizacja dyrektywy EPBD wyznacza kierunek tych działań i kształtuje przyszłość budownictwa w UE.
O dekarbonizacji budynków i roli dyrektywy EPBD (Energy Performance of Buildings Directive) w transformacji sektora budowlanego dyskutują eksperci w najnowszym odcinku podcastu E.ON Talks eksperci. Patryk Żółtowski, kierownik ds. kluczowych klientów w E.ON Polska, zaprosił do rozmowy Annę Bączyk, koordynatorkę ds. ESG i rozwoju produktów w Dom Development, oraz Justynę Glusman, zastępczynię burmistrza dzielnicy Ochota w Warszawie.
Dyrektywa EPBD w praktyce
Dekarbonizacja budynków ma prowadzić do osiągnięcia zeroemisyjności budownictwa do 2050 roku, co będzie możliwe dzięki redukcji zużycia energii oraz ograniczeniu emisji CO₂ i innych zanieczyszczeń – zarówno w trakcie użytkowania obiektu, jak i już na etapie jego budowy. Nowelizacja dyrektywy EPBD została przyjęta przez państwa członkowskie UE i obecnie wszystkie kraje, w tym Polska, pracują nad wprowadzeniem jej zapisów do własnych ustaw. Dokument oznacza m.in. obowiązek przygotowania krajowych planów renowacji czy wdrożenia klas energetycznych budynków – od G (najniższa efektywność) do A+ (budynki pozytywne energetycznie). Zwraca również uwagę na konieczność stopniowego eliminowania kotłów na paliwa kopalne.
Sektor publiczny, który ma stanowić wzór dla innych podmiotów, został zobowiązany do modernizacji co roku minimum 3 proc. całkowitej powierzchni użytkowej budynków będących własnością organów publicznych. Celem jest, by stały się obiektami prawie zeroemisyjnymi, a finalnie – neutralnymi dla środowiska.
Dom Development już dziś realizuje część wymogów, m.in. stosując panele fotowoltaiczne na wszystkich nowych budynkach i przygotowując odpowiednią infrastrukturę do ładowania aut elektrycznych. Wyzwaniem pozostaje jednak dostępność mocy w sieci, wysokie koszty implementacji tego typu rozwiązań oraz pogodzenie regulacji prawnych z faktycznymi możliwościami finansowymi nabywców – mówi Anna Bączyk.
Potrzebne są kompleksowe działania
Osiągnięcie zeroemisyjności w budynkach jest możliwe tylko przy podjęciu skoordynowanych działań – od poprawy izolacji przegród zewnętrznych i wymiany stolarki okiennej, przez modernizację oświetlenia, aż po instalację odnawialnych źródeł energii i rozwój systemów zarządzania energią. Kluczową rolę odgrywa także rozwój infrastruktury dla elektromobilności oraz wprowadzenie magazynów energii, które wspierają szerszą elektryfikację obiektów mieszkalnych i użytkowych.
Skuteczna dekarbonizacja budynków wymaga odpowiedniego podejścia systemowego – zarówno legislacyjnego, jak i finansowego. Wprowadzenie klas energetycznych budynków pozwoli lepiej planować remonty, ograniczać ubóstwo energetyczne oraz skuteczniej kierować wsparcie do najbardziej energochłonnych obiektów. Konieczny jest również długofalowy program renowacji, który będzie wspierany finansowo i instytucjonalnie, dzięki czemu stworzymy stabilny rynek dla producentów materiałów budowlanych oraz wykonawców – tłumaczy Justyna Glusman.
Poprawa efektywności energetycznej budynków to nie tylko korzyść lokalna, ale także bardzo ważny element ułatwiający dekarbonizację i elektryfikację całej gospodarki. Dzięki ograniczeniu strat energii możliwe będzie zmniejszenie zapotrzebowania na moc oraz bardziej optymalne wykorzystanie ograniczonych zasobów energetycznych w obrębie systemu.
Od świadomości do działania
Transformacja energetyczna w budownictwie możliwa jest nie tylko dzięki technologii i regulacjom, ale także zmianie podejścia społecznego. Coraz bardziej świadomi klienci oczekują zarówno wysokich standardów energetycznych, jak i niższych kosztów użytkowania obiektu w dłuższej perspektywie. Równie istotna jest edukacja i zaangażowanie wszystkich uczestników rynku – od deweloperów i samorządów po mieszkańców i wykonawców. Transformacja tego sektora wymaga więc długofalowego myślenia, odejścia od modelu szybkiego zysku oraz postawienia na trwałą wartość środowiskową i społeczną.
Ograniczenie zużycia energii w budynkach – m.in. przez termomodernizację, poprawę izolacji oraz ograniczenie strat ciepła – umożliwia instalację źródeł o mniejszej mocy, takich jak pompy ciepła czy nowoczesne kotły. Dzięki temu uwalniana w systemie moc może zostać wykorzystana w innych sektorach oraz wspierać szeroką elektryfikację i dekarbonizację całej gospodarki. Ten często pomijany aspekt pokazuje, jak budynki odgrywają istotną rolę w kształtowaniu systemowej transformacji energetycznej kraju.
