Rewolucja w L4, rewolucja w ZUS. Ciekawe, co Polacy powiedzą na te zmiany
Szybkie, sprawne i terminowe wydawanie orzeczeń o czasowej niezdolności do pracy i zaświadczeń lekarskich, a jednocześnie zwiększenie efektywności kontroli wydawania tych dokumentów. Takie mają być proponowanej przez Ministerstwo Rodziny efekty gruntownej reformy systemu wydawania orzeczeń dla celów ustalania praw do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma dostać do ręki narzędzia umożliwiające skuteczniejszą kontrolę prawidłowości wystawiania orzeczeń lekarskich.
W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się zgłoszony przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Resort zamierza przeprowadzić gruntowną reformę systemu system orzecznictwa lekarskiego w ZUS-ie i dostosować go do obecnych realiów.
Potrzeba reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS wynika z rosnących oczekiwań społecznych dotyczących efektywnego działania organów administracji publicznej, sytuacji na medycznym rynku pracy skutkującej niedoborami kadry orzeczniczej w ZUS oraz zwiększającej się z roku na rok liczby zadań ZUS, które obejmują wydawanie orzeczeń – wyjaśnia wiceminister rodziny Sebastian Gajewski.
Zwolnienia lekarskie
Wiceszef MRPiPS odpowiedzialny za opracowanie projektu wyjaśnia, że obecny system orzecznictwa lekarskiego w ZUS-ie został ukształtowany na przełomie XX i XXI w. w innych realiach społecznych, gospodarczych, organizacyjnych i prawnych. Przekonuje, że sposób jego ukształtowania nie przystaje do aktualnego zakresu działania ZUS-u i roli jego orzeczeń w systemie zabezpieczenia społecznego, realiów medycznego rynku pracy i oczekiwań społecznych.
Co więcej, reforma jest konieczna, jeśli rząd chce zrealizować swoje zobowiązania zaciągnięte w umowie koalicyjnej. Chodzi o wprowadzenie zasady, że od pierwszego dnia niezdolności do pracy z powodu choroby zasiłek chorobowy wypłacany będzie ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Pierwszym celem tego projektu jest stworzenie jednolitej, kompleksowej regulacji wykonywania przez ZUS zadań z zakresu orzecznictwa lekarskiego dla celów ustalania praw do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz dla innych celów. Obecnie w przepisach panuje olbrzymi bałagan i sprawy orzecznictwa są regulowane przez różne ustawy, często się na siebie nakładając, a do tego dochodzą wewnętrzne akty prawne ZUS-u.
Więcej o ZUS-ie przeczytacie w tych tekstach:
Drugim celem ustawy jest stworzenie regulacji postępowania orzeczniczego, które ma gwarantować szybkie, sprawne i terminowe wydanie orzeczenia. MRPiPS wyjaśnia, że aktualnie barierą w sprawnym prowadzeniu postępowania orzeczniczego są nie tylko braki w kadrze orzeczniczej ZUS-u, ale także trudności w pozyskiwaniu niezbędnej do wydania orzeczenia dokumentacji medycznej i brak podstaw do elektronizacji tego postępowania w niezbędnym zakresie.
Realia rynku pracy
Trzecim celem ustawy jest stworzenie warunków do zapewnienia pełnej obsady kadrowej orzecznictwa lekarskiego w ZUS-ie. Obecnie zadania z zakresu orzecznictwa lekarskiego w ZUS-ie mogą wykonywać wyłącznie lekarze orzecznicy i członkowie komisji lekarskich, a ich warunki pracy i płacy reguluje w istotnym zakresie zakładowy układ zbiorowy pracy zawarty w ZUS na podstawie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Problem polega na tym, że jest coraz mniej chętnych do wykonywania tej pracy.
Wysokość wynagrodzeń oferowanych lekarzom orzecznikom i członkom komisji lekarskich oraz pozapłacowe warunki ich zatrudnienia nie odpowiadają współczesnym realiom medycznego rynku pracy – przyznaje MRPiPS.
Czwartym celem ustawy jest zapewnienie optymalnego wykorzystania kadry orzeczniczej ZUS-u. Resort rodziny wyjaśnia, że obecny model organizacyjno-proceduralny orzecznictwa lekarskiego z jednej strony powoduje utrzymanie wysokiego zapotrzebowania ZUS na zatrudnienie lekarzy orzeczników i członków komisji lekarskich, a z drugiej jest czynnikiem przedłużającym postępowanie orzecznicze.
Ustawa ma też wprowadzić wiele drobnych zmian porządkujących działalność ZUS-u w sferze kontroli prawidłowości orzeczeń o czasowej niezdolności do pracy oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich, a także kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich przez ubezpieczonych. Ustawa przewiduje pełną regulację zwierzchniego nadzoru nad orzecznictwem lekarskim sprawowanego przez prezesa ZUS-u za pośrednictwem naczelnego lekarza ZUS-u.
Sfałszowane zwolnienie
Szczegółowo został uregulowany zakres i środki tego nadzoru, w tym w szczególności uprawnienia do kontroli wydawanych orzeczeń pod względem ich zgodności ze stanem faktycznym, zasadami orzekania, zebranymi dokumentami oraz z przepisami dotyczącymi orzekania dla celów ustalania uprawnień do świadczeń – wyjaśnia MRPiPS.
Ministerstwo Rodziny zamierza przeprowadzić też reformę systemu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich, dlatego w tej ustawie chce uszczegółowić przesłanki, w których ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia lekarskiego. Obecnie następuje to w przypadku wykonywania pracy zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy lub w przypadku wykorzystywania zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem zwolnienia lub gdy zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane.
Wywołuje daleko idące rozbieżności w praktyce ZUS, orzecznictwie sądowym oraz wątpliwości po stronie ubezpieczonych. Dotyczy to w szczególności znaczenia terminów „praca zarobkowa” oraz „wykorzystywanie zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem zwolnienia” – tłumaczy MRPiPS.
