Seniorzy toną w długach. Jeden region bije niechlubne rekordy
Dane Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor i bazy BIK podają, że polscy seniorzy popadają w rekordowe długi, które wynoszą 12 mld zł. Mimo mniejszej liczby dłużników problem się pogłębia, a średnia zaległość przekracza 34 tys. zł. Analizujemy, jak to wygląda w poszczególnych regionach Polski i wskazujemy, gdzie jest najgorzej.
Gwałtowny wzrost zadłużenia seniorów staje się poważniejszym problemem w Polsce. Łączna kwota nieuregulowanych w terminie zobowiązań począwszy od zaległych rat i czynszów, po mandaty i alimenty przekroczyła już 12 mld zł i obciąża niemal 356 tys. osób. Co niepokojące, mimo spadku liczby zadłużonych, całkowita kwota długu rośnie, co sygnalizuje pogłębianie się spirali zadłużenia w mniejszej grupie dłużników.
Niniejsza analiza, oparta na danych z Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor i bazy BIK, szczegółowo omawia skalę tego zjawiska, zwracając szczególną uwagę na drastyczne dysproporcje regionalne ze szczególnym uwzględnieniem rekordowo obciążonego Mazowsza oraz konieczność wprowadzenia programów edukacji finansowej.
Średnia zaległość jednego seniora to ponad 34 tys. zł
Patrząc na dane z Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor i bazy BIK, rekordowa kwota ponad 12 mld zł budzi niepokój. Dług ten to suma nieuregulowanych w terminie czynszów, zaległych rat kredytów i pożyczek, opłat sądowych, mandatów za jazdę bez biletu czy rachunków za telefon, a także alimentów. Łącznie obciąża to prawie 356 tysięcy osób w wieku 65 plus.
Aktualnie średnia wartość zaległego zobowiązania na jednego seniora wynosi 34 209 zł. Co jest najbardziej alarmujące, to dynamika zmian. Z danych wynika, że liczba zadłużonych seniorów spadła (z 377 697 w III kwartale 2024 do 355 978 w III kwartale 2025 roku), ale mimo to całkowita kwota długu poszła w górę o ponad 152 mln zł. To sugeruje, że tam, gdzie problem już występuje, następuje jego pogłębienie – podaje BIG InfoMonitor.
Główna część tego długu to zobowiązania kredytowe, ale i zaległości pozakredytowe, związane w większości przypadków z bieżącymi opłatami. W obu przypadkach zaskakuje duży udział małych kwot. Aż 69,7 proc. długu pozakredytowego i 63,3 proc. kredytowego to zaległości nieprzekraczające 5 000 zł.
Więcej wiadomości na temat pieniędzy można przeczytać poniżej:
Najmniejsze zadłużenie w Świętokrzyskim
Problem zadłużenia seniorów nie rozkłada się równomiernie po kraju, w niektórych regionach osiąga skalę, która drastycznie odbiega od średniej krajowej. Bezapelacyjnie najbardziej obciążeni są seniorzy z województwa mazowieckiego. To właśnie tam notowana jest najwyższa łączna kwota zaległego zobowiązania na osobę, wynosząca 55,7 tys. zł.
Ta ogromna kwota jest efektem zarówno największej skali długu (blisko 2,7 mld zł), jak i skoncentrowania największych pojedynczych obciążeń w tym regionie. Pomiędzy regionami panuje prawdziwa przepaść. Dla porównania, seniorzy na Opolszczyźnie mają średni dług łączny na poziomie 26 435 zł, a seniorzy ze Świętokrzyskiego 25 191 zł.
Ta ponad dwukrotna różnica w średnim łącznym długu między Mazowszem a najmniej obciążonymi regionami jasno pokazuje, że województwo mazowieckie koncentruje największe pojedyncze obciążenia. W tym regionie senior, który popadł w problemy finansowe, jest zadłużony znacznie głębiej niż jego rówieśnik z Opolszczyzny czy Świętokrzyskiego.
Tak znaczące dysproporcje regionalne w obciążeniu finansowym seniorów mogą wskazywać na nierównomierny dostęp do edukacji finansowej oraz różnice w strukturze dochodów i kosztów życia – mówi Paweł Szarkowski, prezes BIG InfoMonitor.
I podkreśla, że wyższe średnie zadłużenie w Mazowieckiem jest nie tylko efektem wyższych pensji i potencjału kredytowego w przeszłości, ale również wyższych kosztów podstawowych, takich jak czynsze i media, które gwałtownie uderzają w portfele emerytów w dużych aglomeracjach.
Choć województwo mazowieckie pozostaje regionem z najwyższym łącznym zadłużeniem seniorów oraz najwyższą średnią kwotą długu na osobę, to dane ujawniają również, gdzie zlokalizowane są najbardziej ekstremalne przypadki indywidualne.
Najwyższe pojedyncze zobowiązanie w skali całego kraju obciąża seniora z województwa lubelskiego, wynosząc 96 965 289 zł. Pokazuje to, że problem zadłużenia seniorów ma dwa oblicza: masowe, uśrednione obciążenie w zamożniejszych regionach (Mazowsze) oraz ekstremalne, jednostkowe przypadki spirali długu rozproszone po całej Polsce (Lubelskie).
Na Mazowszu mężczyźni zadłużeni na 1,7 mld zł
Paweł Szarkowski z BIG InfoMonitor zauważa, że kłopoty finansowe dotykają w zasadzie w równym stopniu obie płcie, choć z delikatną przewagą mężczyzn. Zadłużonych jest prawie 184 tysiące panów (52 proc.) i ponad 172 tysiące pań (48 proc.) w wieku 65 plus.
Analiza długu ujawnia, że województwo mazowieckie jest bezwzględnym liderem zaległości dla obu płci. Kobiety (65+) na Mazowszu są zadłużone na ogromną kwotę 957 mln zł, ale mężczyźni z tego regionu obciążają statystykę znacznie bardziej, z łącznym długiem wynoszącym aż 1,7 mld zł.
Wysokie zadłużenie obu płci widać również w województwie śląskim (ok. 714 mln zł dla kobiet i 782 mln zł dla mężczyzn). Te regionalne dysproporcje pokazują, że skala problemu jest silnie związana z czynnikami geograficznymi i ekonomicznymi danego obszaru.
Wzrost kosztów życia, nadal wysoki poziom oprocentowania kredytów i pożyczek oraz inflacja to czynniki, które szczególnie dotykają osoby w wieku 65 plus, dla których głównym źródłem utrzymania są przeważnie stałe świadczenia emerytalne – komentuje Paweł Szarkowski, prezes BIG InfoMonitor.
W jego ocenie spadek liczby osób posiadających przeterminowane zadłużenia nie oznacza jednak poprawy sytuacji. Przeciwnie – większa część całkowitego opóźnionego zadłużenia, które zwiększyło się rok do roku, może koncentrować się na mniejszej grupie niesolidnych dłużników, co sygnalizuje pogłębianie się spirali zadłużenia w tej wrażliwej społecznie grupie.
Wraz z wiekiem rośnie ryzyko podejmowania niekorzystnych decyzji finansowych, wynikających z ograniczonej wiedzy, trudności w zrozumieniu skomplikowanych produktów finansowych oraz podatności na manipulacje.
Dlatego edukacja ekonomiczna to inwestycja w ich niezależność i bezpieczeństwo. Powinna odbywać się w przyjaznym środowisku, np. w klubach seniora, ale i wychodzić z instytucji finansowych i publicznych, z naciskiem na praktyczne porady – podsumowuje Paweł Szarkowski.
I dodaje, że niezbędne jest też wsparcie rodziny. Bliscy powinni aktywnie uczestniczyć w procesie edukacji, pomagać w analizie ofert, kontrolować zobowiązania i wspierać w podejmowaniu decyzji, aby ograniczyć ryzyko zadłużenia i poprawić jakość życia najstarszego pokolenia.
