Presja coraz większa. Będą zmiany w transformacji energetycznej
Najpierw zaakcentowała to pandemia, a potem kryzys energetyczny. Europejska transformacja energetyczna musi nabrać nowych kształtów. Kluczowa jest dywersyfikacja dostaw, solidarność państw członkowskich UE, a także rozpisana jeszcze raz dyplomacja energetyczna. Takie są główne wnioski międzynarodowego raportu, współtworzonego przez polskie Forum Energii.
Nakręcany od wakacji letnich w 2021 r. kryzys energetyczny przez rosyjski Gazprom był tylko pierwszym zwiastunem zmian, w których coraz większą rolę odgrywa geopolityka. Potem byliśmy świadkami agresji Rosji na Ukrainę, a teraz z kolei coraz bardziej odczuwamy zmianę warty w Białym Domu w Stanach Zjednoczonych i wojna na cła nabiera nowego znaczenia. Nie brakuje analityków, którzy twierdzą, że przez te rosnące napicia na arenie międzynarodowej Europa jeszcze raz musi przemyśleć swoją transformację energetyczną i to jak budować odporność swojego systemu energetycznego na kryzysy. Odpowiedzi na te wyzwania ma być raport „W kierunku zrównoważonego bezpieczeństwa energetycznego – Europa potrzebuje teraz nowej strategii”, przygotowany przez Forum Energii, European Council on Foreign Relations (ECFR) i think tank Bruegel.
Europa wciąż w dużym stopniu polega na imporcie paliw kopalnych, co czyni tę zależność kosztowną i niebezpieczną. Aby uniknąć długoterminowej utraty konkurencyjności, UE powinna już dziś inwestować w rozwój źródeł energii wytwarzanych na miejscu. Każde zmniejszenie importu ogranicza naszą zależność od zewnętrznych dostawców - przekonuje Georg Zachmann, współautor raportu.
Transformacja energetyczna razem z bezpieczeństwem
Ale Europa wcale nie jest na straconej pozycji. Analitycy zwracają uwagę, że na korzyść Starego Kontynentu przemawia obecna transformacja energetyczna, z dynamicznym rozwojem OZE i stopniowym odchodzeniem od paliw kopalnych. Ale te zmiany to zarówno nowe szanse, jak i zagrożenia.
Proponujemy rozpoczęcie dyskusji nad nową europejską strategią zrównoważonego bezpieczeństwa energetycznego - wskazuje Maciej Jakubik, autor i redaktor raportu.
W przypadku Europy konieczne ma być powiązanie dwóch celów, czyli zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego przy jednoczesnym przyspieszeniu transformacji energetycznej. Samo bezpieczeństwo, jak przekonuje Szymon Kardaś, współautor raportu, powinno opierać się na dwóch filarach.
Po pierwsze, musi ono być wielowymiarowe – integrujące kwestie bezpieczeństwa z polityką handlową, obronną, klimatyczną i środowiskową. Po drugie, powinno wzmacniać współpracę w ramach Unii, kładąc większy nacisk na wspólne działania i solidarność między państwami członkowskimi - twierdzi.
Siedem kluczowych obszarów nowej strategii energetycznej
Raport dotyczący nowej transformacji energetycznej Europy wspomina o siedmiu, kluczowych obszarach. Po pierwsze nadal powinnismy stawiać na rozwój odnawialnych, niskoemisyjnych i elastycznych źródeł energii, oraz niezawodne funkcjonowanie sieci elektroenergetycznych. Po drugie musi być lepsza integracja i koordynacja między państwami członkowskimi UE, czemu mogłaby służyć m.in. nowa Agencja Energetyczna UE.
To ma zasadnicze znaczenie dla zwiększenia bezpieczeństwa dostaw energii i umożliwienia skutecznej integracji rynków energii na całym kontynencie. Lepsza integracja jest również czynnikiem przyczyniającym się do obniżenia cen energii w UE - czytamy w raporcie.
Więcej o transformacji energetycznej przeczytasz na Spider’s Web:
Po trzecie: solidarność, która ma kluczowe znaczenie dla wspierania zbiorowych reakcji na kryzysy energetyczne. Czwartym obszarem jest ochrona infrastruktury energetycznej, która w erze cyfrowej powinna obejmować skoordynowane strategie cyberbezpieczeństwa i odporności IT. Piątym elementem nowej transformacji energetycznej powinna być dywersyfikacja dostaw paliw, minerałów i technologii.
Przechodząc na energię odnawialną, UE musi nadać priorytet wycofaniu rosyjskich paliw kopalnych ze swojego miksu energetycznego. Jeśli całkowity zakaz nie jest wykonalny, należy wdrożyć strategię stopniowej redukcji rosyjskich paliw kopalnych. Kończąc zależność od rosyjskiego importu energii, UE nie tylko zmniejsza ryzyko geopolityczne, ale także napędza zrównoważony wzrost i spełnia cele polityczne i klimatyczne - akcentuje raport.
Po szóste niezbędne jest inwestowanie w czyste technologie, co wzmacnia zrównoważone bezpieczeństwo energetyczne UE poprzez zmniejszenie zależności od zewnętrznych dostawców. I w końcu po siódme: Europa musi poprawić swoją dyplomację energetyczną. Bruksela ma priorytetowo traktować handel z takimi krajami jak Ukraina, Mołdawia i Bałkany Zachodnie. Z kolei takie kraje jak Rosja, czy Chiny powinny przygotować się na liczne kontrole i dodatkowe taryfy.
