Towar niezgodny z umową? Rękojmia, reklamacja, gwarancja – w taki sposób możesz dochodzić swoich praw
Od 1 stycznia 2023 roku obowiązują nowe przepisy, które ułatwiają konsumentom dochodzenie praw w przypadku zakupu towaru od nieuczciwego sprzedawcy. Zmiany dotyczą przede wszystkim rękojmi, która umożliwia naprawę lub wymianę towaru, a także otrzymanie zwrotu środków pieniężnych. Z pewnymi zmianami muszą liczyć się również przedsiębiorcy udzielający klientom gwarancji. Czego dokładnie dotyczą?
Niezgodność towaru z umową
W kontekście rękojmi nie sposób nie wspomnieć o terminie, jakim jest niezgodność towaru z umową. Zgodnie z art. 43b ustawy o prawach konsumenta, towar zgodny z umową to produkt:
- który posłuży konsumentowi do celów, o których najpóźniej w dniu zawarcia umowy poinformował sprzedawcę,
- którego opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność są zgodne z opisem,
- nadający się do celów, do których zazwyczaj jest używany.
W pozostałych przypadkach towar można uznać za niezgodny z umową. Klient, który takowy zakupi, ma możliwość złożenia reklamacji, natomiast przedsiębiorca odpowiada wtedy z tytułu rękojmi. Zgodnie z nowymi przepisami ma na to 14 dni od momentu złożenia reklamacji.
Jakie uprawnienia z tytułu rękojmi przysługują konsumentowi?
Konsument, który reklamuje towar lub usługę, może domagać się w pierwszej kolejności jego naprawy lub wymiany. Jeśli nie jest to możliwe, otrzyma on zwrot pieniędzy, może też liczyć na obniżenie ceny produktu. Bardzo istotna jest tutaj kolejność roszczeń – konsument nie może od razu wnioskować o zwrot środków, chyba że wada towaru jest istotna.
W praktyce oznacza to na przykład, że nie nadaje się on do użytkowania lub nie spełnia norm bezpieczeństwa. Ponadto koszty związane z reklamacją towaru ponosi sprzedawca. Dotyczy to zwłaszcza produktów zakupionych w sklepach internetowych, które sprzedający ma obowiązek we własnym zakresie odebrać od konsumenta.
Odpowiedzialność za wady z tytułu rękojmi upływa po 2 latach od wydania towaru – zasada ta dotyczy zarówno produktów nowych, jak i używanych. Co natomiast w sytuacji, gdy sprzedawca nie chce ustosunkować się do reklamacji i odpowiadać z tytułu rękojmi? Konsument ma możliwość wysłać wezwanie do zapłaty, a następnie sporządzić pozew o zapłatę. Pomocy w tym zakresie bezpłatnie udziela rzecznik konsumenta. Kolejnym krokiem w przypadku braku odpowiedzi jest złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.
Rękojmia a gwarancja
Rękojmia często jest mylona z gwarancją, ale w sensie prawnym terminy te nie są jednoznaczne. Rękojmia przysługuje konsumentowi z mocy prawa, a sprzedawca nie może odmówić rozpatrzenia reklamacji z tego tytułu. Tymczasem gwarancja udzielana jest przez przedsiębiorcę dobrowolnie.
Warto jednak mieć na względzie pewne zmiany dotyczące gwarancji, które weszły w życie 1 stycznia 2023 roku. Jej udzielenie w dalszym ciągu zależy od indywidualnej decyzji przedsiębiorcy. Jeśli jednak przyzna on gwarancję na swoje towary, to nie może ona być mniej korzystna, niż gdyby konsument dochodził praw z tytułu rękojmi. Ponadto warunki gwarancji nie mogą gorsze od tych, które zostały podane do wiadomości publicznej (na przykład w reklamie).
Reklamacja, rękojmia, gwarancja – jak odnaleźć się w gąszczu nowych przepisów?
Zmiany w przepisach wprowadzone od 1 stycznia 2023 roku implementują unijne dyrektywy, których celem jest zwiększenie ochrony konsumenta. W jaki dokładnie sposób? Otóż klient, który zauważy, że towar nie spełnia warunków zawartych w umowie, może złożyć reklamację bezpośrednio u sprzedawcy. Powinien zrobić to w jak najkrótszym czasie po rozpoznaniu wady, przedstawiając jednocześnie dowód zakupu.
Konsument sam decyduje, czy skorzysta z rękojmi, czy z gwarancji. Trudno bowiem ocenić, które rozwiązanie byłoby korzystniejsze – wszystko zależy od zasad, na jakich została udzielona gwarancja. Sprzedawca ma obowiązek ustosunkować się do przedłożonej mu reklamacji, lecz jeśli nie zrobi tego w ciągu 14 dni, przyjmuje się, że uznaje roszczenia klienta.
