Przedawnienie mandatu. Kiedy nie trzeba płacić za przewinienie?
Nieprzestrzeganie przepisów ruchu drogowego wiąże się z ryzykiem otrzymania kary pieniężnej w postaci mandatu. Kierowca, który go przyjmie, zobowiązany jest uiścić zapłatę w ustawowym terminie. Niemniej jednak mandat, tak samo jak większość zobowiązań, może się przedawnić – wtedy też kierowca nie będzie miał obowiązku go regulować.
W jakich okolicznościach kierowca może zostać ukarany mandatem? Uprawniony funkcjonariusz publiczny nakłada na kierowcę grzywnę w drodze mandatu, jeśli złapie go na gorącym uczynku lub od razu po popełnieniu wykroczenia. Prawo wystawienia mandatu przysługuje także w przypadku, gdy kierowca nie zostanie przyłapany, popełniając wykroczenie, lecz zostanie ono zapisane na rządzeniu rejestrującym bądź przyrządzie kontrolno-pomiarowym. W Polsce funkcjonują trzy rodzaje mandatów:
- kredytowany – wydawany za potwierdzeniem odbioru, kierowca ma siedem dni na jego zapłatę,
- gotówkowy – płatność odbywa się bezpośrednio do rąk własnych funkcjonariusza,
- zaoczny – wystawia się go w przypadku, gdy nie ma wątpliwości co do tego, kto jest sprawcą czynu, lecz sprawcy tego nie zastano w miejscu jego popełnienia. Na zapłatę kierowca ma 14 dni.
Kierowca, który przyjmie mandat, zobowiązany jest dokonać płatności. Jeśli tego nie zrobi, należność może zostać ściągnięta na drodze egzekucji do czas przedawnienia mandatu.
Po jakim czasie mandat ulega przedawnieniu?
Zgodnie z art. 45 Kodeksu Wykroczeń mandat ulega przedawnieniu w ciągu trzech lat od jego uprawomocnienia. W pierwszej kolejności należy więc wyznaczyć ten moment, mając na uwadze charakter mandatu. Mandat kredytowany staje się prawomocny w momencie jego przyjęcia. Kierowca, który nie ureguluje płatności w terminie siedmiu dni, może odpowiadać w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego. Właściwy organ dochodzi należności przez kolejne trzy lata. Nieco inaczej kwestia uprawomocnienia wygląda w przypadku mandatu zaocznego. Ten bowiem staje się prawomocny dopiero w momencie uiszczenia przez kierowcę płatności. Ma on na to 14 dni od doręczenia lub odebrania mandatu. Jeśli nie wywiąże się ze swojego obowiązku, policja występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. Na podstawie Kodeksu Wykroczeń ma na to rok. Jeśli w tym okresie postępowanie zostaje wszczęte, termin przedawnienia będzie wynosił dwa lata. Liczy się go od zakończenia rzeczonego okresu. W przypadku, gdy postępowanie nie zostaje wszczęte, termin przedawnienia wynosi rok.
Nieprzyjęcie mandatu kredytowanego– jak liczyć termin przedawnienia?
Osoba, której funkcjonariusz publiczny wystawi mandat, ma prawo go nie przyjąć. Nie oznacza to jednak automatycznego anulowania kary – policja występuje bowiem do sądu z wnioskiem o ukaranie sprawcy. Sąd przeprowadza postępowanie celem stwierdzenia, czy kierowca rzeczywiście powinien zostać ukarany. Wniosek do sądu policja składa nie później, niż rok po odmowie przyjęcia mandatu. Analogicznie jak w przypadku mandatu zaocznego, termin przedawnienia mandatu kredytowanego mija w ciągu dwóch lat, jeśli postępowanie przeciwko obwinionemu zostanie wszczęte – w przeciwnym razie mandat przedawnia się po roku.
Mandaty innego rodzaju – po jakim czasie się przedawnią?
Mandat może otrzymać nie tylko kierowca lub pieszy nieprzestrzegający zasad ruchu drogowego. Coraz częściej przyznawane są mandaty za nieopłacenie miejsca parkingowego. W tym przypadku okres przedawnienie jest dłuższy i wynosi aż pięć lat, licząc od końca roku, w którym nastąpiło zdarzenie. Jeśli więc kierowca otrzyma tego rodzaju mandat w styczniu, to tak naprawdę okres przedawnienia wyniesie blisko sześć lat. Mandat można także otrzymać za korzystanie z komunikacji miejskiej, nie okazując ważnego biletu. Okres przedawnienia będzie wynosił rok, licząc od dnia wskazanego na wezwaniu jako ostatni dzień zapłaty kary. Niemniej jednak może ulec wydłużeniu aż do 10 lat, jeśli przed upływem roku zostanie wszczęte postępowanie sądowe i uprawomocni się wyrok zobowiązujący do uiszczenia płatności.
