Pompy ciepła w UE. Jakie dofinansowanie oferują inne kraje?
Europę mają zalać pompy ciepła, to jeden z fundamentów zainicjowanego w maju 2022 r. unijnego planu REPowerEU. KE szacuje, że do 2030 r. będzie zainstalowanych nawet 60 mln takich urządzeń, chociaż zgodnie z prognozami Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA) to będzie tylko 43,2 mln pomp. Skąd ta różnica w szacunkach? Bo programy dotacyjne i ulgi podatkowe cały czas promują paliwa kopalne, ale tych wycelowanych właśnie w pomp ciepła na szczęście też jest coraz więcej.
EHPA jest zdania, że ciągle obowiązuje zbyt dużo barier, w tym legislacyjnych, żeby udało się do końca tej dekady zrealizować cel 60 mln pomp ciepła w UE. Chodzi też o korektę zniekształconych cen, które nadal bardziej promują gaz.
Cena prądu nie powinna być wyższa niż dwukrotność ceny gazu - nie ma wątpliwości sekretarz generalny EHPA Thomas Nowak.
Do 2030 r. unijnym liderem pod tym względem ma stać się Francja, która do tego czasu ma mieć zainstalowanych nawet 8 mln pomp ciepła. Dalej będą plasować się Niemcy i Włochy (odpowiednio ponad 6 i 5 mln urządzeń). Łącznie te trzy kraje mają na koniec obecnej dekady stanowić już 47 proc. rynku. Zaraz za tą trójką plasuje się Polska, która zgodnie z tymi wyliczeniami w 2030 r. ma mieć zainstalowanych ponad 3 mln pomp ciepła.
Pompa ciepła, czyli unijne ulgi i dotacje
Prognozy EHPA są skromniejsze od tych KE. Jednym z powodów jest mniejsza wiara w skalę dotacji i programów motywacyjnych dla celujących w zakup pompy ciepła, chociaż trzeba uczciwie przyznać, że jest pod tym względem z roku na rok lepiej. Zdaniem EHPA w takich krajach jak Bułgarii, Estonia, Cypr, Grecja, Rumunia, Malta, Słowenia, Luksemburg i Łotwa - rynek tych urządzeń jest jeszcze zbyt mały lub też programy wsparcia są zawieszone. Reszta krajów ma takie lub inne modele dotacji na rynku pomp ciepła.
Austria oferuje dopłatę do zakupu powietrznej lub gruntowej pompy ciepła instalowanych w nowych budynkach do 20 proc. ich ceny. Maksymalnie taka dotacja może wynieść 7500 euro. W przypadku instalacji modernizacyjnych to nie więcej niż 35 proc. inwestycji, ale maksymalnie 5000 euro. W Belgii z kolei pomoc finansowa brana jest pod uwagę wyłącznie w przypadku instalacji modernizacyjnych. Wartość takiego wsparcia zależy od regionu. We Flandrii to od 4000 do 6000 euro, a mieszkańcy Brukseli mogą liczyć na nie więcej niż 4750 euro.
W Chorwacji pieniądze na projekty modernizacyjne przyznawane są maksymalnie dwa razy w roku. To do 40 proc. kosztów pomp ciepła do ciepłej wody użytkowej oraz powietrznych i gruntowych, nie więcej niż 4250 euro. W biedniejszych regionach dotacja jest wyższa, ale instalacja też jest bardziej kosztowna.
Włosi pokrywają 110 proc. kosztów
Jeden z ambitniejszych programów motywacyjnych do zakupu pompy ciepła mają Włosi, którzy proponowali skorzystać do końca 2022 r. z bonusów: 110 proc. (dla domów jednorodzinnych i wspólnot mieszkaniowych) i 50 proc., w przypadku remontu budynku a także za rekwalifikację energetyczną budynków i domów. Obecnie właściciele budynków składających się z dwóch do czterech lokali oraz podmioty trzeciego sektora mogą odliczać do 90 proc. kosztów do końca 2023 r.; do 70 proc. do końca 2024 r. i do 65 proc. do końca 2025 r. Te dotacje dotyczą pomp powietrze-woda, woda-woda, powietrze-powietrze, geotermalnych pomp ciepła oraz systemów hybrydowych, składających się z pompy ciepła i innego odpowiedniego generatora.
We Francji program wsparcia w przypadku zakupu pompy ciepła na razie obowiązuje do końca 2024 r. Można w ten sposób uzyskać do 15 tys. euro,. a w przypadku pomp powietrznych - do 9000 euro. Niemcy z kolei zachęcają do modernizacji instalacji i proponują od 15 do 18 tys. euro dotacji - do 2030 r. W Norwegii za to nie ma podziału na nowe i renowacyjne budynki. Tutaj dotacja wynosi do 1000 euro. Ciekawe rozwiązanie wprowadziła Hiszpania. Premiowane są budynki podłączone do sieci ciepłowniczej, które wykorzystują wyłącznie pompy ciepła. Wtedy dotacja wynosi 2070 euro/kW oraz do 70 proc. inwestycji w nowych budynkach, w społecznościach energetycznych non-profit.
Więcej o pompach ciepła przeczytasz na Spider’s Web:
W Szwajcarii to z jakiego programu motywacyjnego i z jakich dotacji skorzystamy w głównej mierze zależy od tego, w jakim regionie kraju żyjemy. W Genewie na zakup pompy ciepła do domu mieszkalnego uzyskamy do 3043 franków na powietrzną pompę ciepła. A w zachodnim kantonie Vaud obowiązuje dotacja do 22 320 franków (104,9 tys. zł!) na wymianę grzejników elektrycznych na gruntową pompę ciepła. W Wielkiej Brytanii też nie rozróżniają budynków nowych i tych przeznaczonych do renowacji. Tutaj wielkość dotacji zależy od konkretnego urządzenia: do 5000 funtów (5804 euro) na powietrzne pompy ciepła i do 6000 funtów (6916 euro) na gruntowe.
W Polsce mamy Czyste Powietrze i Mój Prąd
W Polsce dotacji na zakup pompy ciepła trzeba szukać w dwóch rządowych programach: Mój Prąd i Czyste Powietrze. W pierwszym przypadku najwięcej, bo do 28,5 tys. zł można otrzymać na zakup gruntowej pompy ciepła. Mniej, maksymalnie do 19,4 tys. zł przysługuje z kolei na zakup pompy powietrze-woda o podwyższonej efektywności i bez tego podwyższenia (do 12,6 tys. zł). Dopłata zaś na zakup pompy ciepła powietrze-powietrze nie może przekroczyć 4,4 tys. zł. I obecnie, w piątej edycji programu Mój Prąd, pompy ciepła z wypłaconym dofinansowaniem na poziomie ponad 17 mln zł plasują się na drugim miejscu, za instalacjami fotowoltaicznymi (blisko 84 mln zł).
Popularność pomp ciepła nieco wyhamowała w programie Czyste Powietrze. Od lutego 2022 r. są najczęściej wnioskowanym urządzeniem w tej rządowej inicjatywie. W styczniu 2023 r. pompy ciepła miały już udział na poziomie 64 proc. we wszystkich wnioskach składanych w ramach Czystego Powietrza. Ale od tego czasu jest tylko gorzej. Teraz (dane za sierpień 2023 r.) ten odsetek wynosi już tylko 54 proc. Na drugim miejscu plasują się kotły gazowe kondensacyjne (29 proc.) oraz na biomasę (16 proc.).
