Ochrona sygnalistów. Działania odwetowe mogą słono kosztować pracodawcę

Instytucja sygnalisty powstała stosunkowo niedawno, na podstawie dyrektywy unijnej. Zadaniem tej osoby jest zgłaszanie naruszeń poprzez trzy kanały raportowania:

Sygnalista zgłasza wszelkiego rodzaju naruszenia w obszarach takich jak:

Obowiązkiem pracodawcy jest wdrożenie odpowiednich procedur, które mają na celu ochronę sygnalistów, ze względu na szczególną rolę, jaką pełnią w organizacji.

Ochrona sygnalistów obejmuje zgłoszenia, jakich dokonują. Mogą oni liczyć na ochronę pod warunkiem, że mieli uzasadnione podstawy, by sądzić, że ujawniona informacja:

Innymi słowy, sygnalista otrzymuje ochronę w przypadku dokonania zgłoszenia o uzasadnionych podstawach. Natomiast osoba, która ujawnia informacje wiedząc, że nie doszło do naruszenia, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat dwóch.

Z ochroną sygnalistów wiąże się tak zwany zakaz stosowania środków odwetowych. Pracodawca nie ma prawa na przykład:

Przez działanie odwetowe rozumiemy nie tylko podjęcie konkretnej akcji, ale również próbę zastraszania lub grożenie. Co istotne, pracodawca, który dopuści się wyżej wymienionych działań, będzie musiał udowodnić, że nie mają one charakteru odwetu. Musi więc wykazać, że istniały ku temu przesłanki obiektywne, niemające związku z dokonanym przez sygnalistę zgłoszeniem.

Więcej o prawach w pracy przeczytasz na Bizblog.pl:

Pracodawca, który dopuści się działań odwetowych, musi liczyć się z obowiązkiem zapłaty zadośćuczynienia lub odszkodowania w wysokości przynajmniej przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Kara za utrudnianie dokonania zgłoszenia, ujawnienie danych sygnalisty bądź podjęcie działań odwetowych ma zastosowanie nie tylko w przypadku przedsiębiorcy, ale też innych osób fizycznych. Przepisy przewidują możliwość nałożenia grzywny, karę ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 3, w zależności od rodzaju przewinienia. Rozwiązanie to zostało wprowadzone, aby zamknąć pracodawcom drogę do nieuczciwych praktyk z wykorzystaniem osób trzecich.

To pracodawca jest osobą, która odpowiada za wdrożenie procedur w zakresie zgłaszania nieprawidłowości i ochrony sygnalistów. Przypomnijmy, że obowiązują one w firmach, w których zatrudnionych jest co najmniej 50 osób. Niezależnie od poziomu zatrudnienia, przepisy obejmują podmioty wykonujące czynności w zakresie:

W opracowaniu procedur może pomóc podmiot zewnętrzny – najczęściej są to kancelarie prawne specjalizujące się w obsłudze przedsiębiorstw.