Program Czyste Powietrze zostanie wstrzymany. Czekamy na oficjalne potwierdzenie
W kuluarach mówiło się od tym od tygodni, w social mediach zresztą też. Chociaż od miesięcy rząd przekonywał, że z programem Czyste Powietrze i jego finansowanie nic złego się nie dzieje, prawda okazuje się całkiem inna. Teraz wychodzi na to, że program ma być zawieszony. Nieoficjalnie mówi się, że na nawet na sześć miesięcy. Zapytaliśmy o szczegóły Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który twierdzi, że finalizuje prace nad gruntowną reformą programu.
Rząd Mateusza Morawieckiego, tak bardzo skupiony był na walce o reelekcje, że zapomniał o pieniądzach na potrzeby programu Czyste Powietrze. W efekcie następcy zastali pustą kasę i sporą kolejkę zniecierpliwionych beneficjentów, którzy czekali na przyznane im fundusze. Potem wszystko miały wyprostować działania Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ), które sięgnęło po fundusze unijne. I przez następne miesiące wmawiano nam, że już żadnego zagrożenia nie ma i program dalej będzie kontynuowany bez przeszkód. Teraz może się okazać, że to nie była prawda.
Pieniądze zarówno z KPO, jak i z FEnIKS są już na wyczerpaniu. W większości już je skonsumowano. To już jest pieśń przeszłości - mówił nam już miesiąc temu Andrzej Guła, współzałożyciel i jeden z liderów Polskiego Alarmu Smogowego.
Jeszcze wtedy, pod koniec października, Paulina Hennig-Kloska, szefowa MKiŚ, twierdziła, że jest co najmniej kilka potencjalnych źródeł finansowania programu Czyste Powietrze. Mówiło się o specjalnym funduszu i o kasie z systemu handlu emisjami ETS.
Stałe finansowanie „Czystego Powietrza” z puli ETS-ów byłoby dobrym pomysłem - twierdziła szefowa resortu klimatu i środowiska.
Czyste Powietrze jednak bez kasy, trzeba program zawiesić
Wychodzi na to, że władzom MKiŚ zależało jedynie na dobrej atmosferze wokół programu Czyste Powietrze. Wszyscy mieliśmy mieć wrażenie, że sytuacja jest opanowana i nie ma żadnego zagrożenia. Tymczasem może być dokładnie odwrotnie. Ostatnio w social mediach znowu pojawiło się sporo informacji o zawieszeniu tego programu. Kłopot jest nie tylko z pieniędzmi. Do tego ma dochodzić fatalne administrowanie wnioskami, a także niezinformatyzowane procedury.
Problemem jest standaryzacja i cyfryzacja procesów w C|P, niezgodność baz danych z innymi systemem - stwierdza na Bluesky zapytany o sprawę programu Paweł Lachman, prezes Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC).
Zadaliśmy pytania dotyczące tej sprawy, jego operatorowi, czyli NFOŚiGW. Fundusz wprost o zawieszeniu Czystego Powietrza nie mówi. Urzędnicy tłumaczą za to, że przejęli ten program po poprzednikach z niską efektywnością i dużą liczbą nadużyć.
Dlatego w tym roku skupiliśmy się na jego naprawie, aby faktycznie doprowadzał do niższych rachunków dla gospodarstw domowych. Ma on służyć przede wszystkim społeczeństwu, a nie narażać ludzi na „rachunki grozy”. Finalizujemy prace nad gruntowną reformą programu Czyste Powietrze, mającą na celu zatrzymanie nadużyć oraz zwiększenie efektywności. Program Czyste Powietrze będzie kontynuowany na nowych, zdrowych zasadach - informuje biuro prasowe NFOŚiGW.
Fatalna wiadomość dla gospodarstw domowych
Zawieszenie programu Czyste Powietrze to fatalna decyzja, zdaniem Andrzeja Guły. Teraz pod górkę będą miały, jak przekonuje, przede wszystkim gospodarstwa domowe.
Te przecież planowały inwestycje w poprawę efektywności energetycznej domów w celu obniżenia rachunków za ogrzewanie. To zła wiadomość także dla walki ze smogiem w Polsce. To też oblany test na wiarygodność rządu w temacie działań na rzecz ochrony powietrza i efektywności energetycznej - nie ma cienia wątpliwości lider Polskiego Alarmu Smogowego.
Guła zwraca także uwagę, że po roku od objęcia władzy, jedynym pomysłem rządu na zatory płatnicze, piętrzącą się biurokrację, fatalną i przedłużającą się obsługę beneficjentów jest zatrzymanie tego ważnego programu termomodernizacji domów i walki ze smogiem.
Oczekujemy usprawnienia obsługi beneficjentów w wojewódzkich funduszach ochrony środowiska, przyspieszenia wypłat dotacji, zmniejszenia piętrzącej się biurokracji czy wprowadzenia koniecznych reform tj. utworzenie systemu operatorów pomagających najuboższych gospodarstwom domowych, gdyż od dawna wiadomo, że w tej grupie beneficjentów pojawiły się największe problemy - twierdzi Andrzej Guła.
Więcej o programie Czyste Powietrze możesz przeczytać Spider’s Web:
Warto przypomnieć, że pod koniec października NFOŚiGW zapowiedział wielką reformę programu Czyste Powietrze. Zmienić ma się m.in. poziom finansowania najuboższych beneficjentów. Eksperci nie są zbyt optymistycznie do tego nastawieni.
Zobaczymy co, oprócz wstrzymania programu znajdzie się w tej reformie. Po konsultacjach społecznych moja intuicja mówi mi, że nie będzie ani usprawnienia obsługi beneficjenta, ani operatorów dla najuboższych, program będzie dalej tonął w dramatycznej biurokracji a warunki do inwestowania w konieczną efektywność energetyczną mogą się jeszcze pogorszyć - twierdzi Andrzej Guła.
