Chciał odebrać córce darowiznę, bo „nie mógł na nią liczyć”. Sąd nie dał mu szans
Nie każdy konflikt rodzinny można uznać za przejaw rażącej niewdzięczności – uznał Sąd Okręgowy w Łodzi i rozstrzygnął spór ojca z córką. Mężczyzna najpierw jako darowiznę przekazał córce nieruchomości. Później zaczął domagać się ich zwrotu.
W pozwie z dnia 3 listopada 2023 roku skierowanym przeciwko córce Marek R. wystąpił o zobowiązanie pozwanej do złożenia oświadczenia woli, w treści którego to dokona ona nieodpłatnego zwrotnego przeniesienia na rzecz powoda własności nieruchomości położonych w Łodzi. W grę wchodziła też ewentualna zapłatę na jego rzecz kwoty 527 tys. zł tytułem zwrotu równowartości dokonanej na rzecz córki darowizny wraz z ustawowymi odsetkami.
Odwołanie darowizny
Dlaczego mężczyzna poszedł do sądu? Jak czytamy w uzasadnieniu sądu Marek R. wywiódł, iż córka po dokonaniu na jej rzecz darowizny wskazanych w pozwie nieruchomości, dopuściła się względem jego osoby rażącej niewdzięczności. Kobieta miała usunąć go z lokalu mieszkalnego, który zajmował. Ojciec podawał też, że córka nie interesuje się nim, nie może liczyć na jej pomoc i wsparcie.
Kobieta kwestionowała te zarzuty i dodawała, że po dokonaniu darowizny zmuszona była do spłaty zobowiązań ciążących na nieruchomości i na obdarowanym jako dłużniku osobistym. Córka sfinansowała też wykup zajmowanego przez ojca lokalu znajdującego się w Łodzi.
Wyrok ogłoszony został w lutym 2025 r. W uzasadnieniu wyroku sąd podał, że przepisy Kodeksu cywilnego zakreślają termin, w którym to darczyńca ma możliwość złożenia oświadczenia w przedmiocie odwołania darowizny. Artykuł 899 § 3 k.c. stanowi, iż darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. Termin ten został dochowany.
Więcej o darowiznach przeczytasz na Bizblog.pl:
Podstawą żądania ojca był przepis art. 898 § 1 k.c., zgodnie z którym darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.
Kiedy można cofnąć darowiznę?
Przepis art. 898 § 1 k.c. nie rozstrzyga, co kryje się pod pojęciem "rażąca niewdzięczność", uzasadniająca odwołanie darowizny. O tym, czy zachodzi sytuacja określana takim mianem, zawsze decydują okoliczności konkretnej sprawy. Pod pojęcie rażącej niewdzięczności podpada tylko takie zachowanie obdarowanego, polegające na działaniu lub zaniechaniu (nieczynieniu) skierowanym bezpośrednio lub nawet pośrednio przeciwko darczyńcy, które, oceniając rzecz rozsądnie, musi być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę – podał sąd.
Sąd punktował, że przykładami czynów o rażącej niewdzięczności są: odmówienie pomocy w chorobie, odmowa pomocy osobom starszym, rozpowszechnianie uwłaczających informacji o darczyńcy, pobicia czy ciężkie znieważenia.
Marek R. jako przyczynę odwołania darowizny wskazał, jakoby pozwana córka miała, wbrew wcześniejszym ustaleniom stron, uniemożliwić mu zamieszkiwanie zakupionej przez nią nieruchomości.
Sąd wyjaśniał, że w przedmiotowej sprawie ustalony stan faktyczny nie daje podstaw do stwierdzenia, by pozwana dopuściła się względem powoda rażącej niewdzięczności. Ponadto sąd podkreślił, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, nie każdy konflikt rodzinny można uznać za przejaw rażącej niewdzięczności w stosunku do obdarowanego.
Czyny dowodzące niewdzięczności muszą świadczyć o znacznym natężeniu złej woli obdarowanego i nie w danych okolicznościach i warunkach wykraczać poza zwykłe przypadki życiowych, rodzinnych konfliktów - podkreślił sąd w uzasadnieniu wyroku.
