Urlop bezpłatny. Zasady, warunki, konsekwencje
W Kodeksie pracy wyszczególniono kilka rodzajów urlopów, a jednym z nich jest właśnie urlop bezpłatny. Mogą z niego skorzystać osoby pozostające w stosunku pracy, po spełnieniu określonych wymagań.
Cechą charakterystyczną urlopu bezpłatnego jest fakt, iż za czas jego trwania pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie. Nie otrzymuje on więc wypłaty, jednocześnie będąc zwolnionym z obowiązku świadczenia pracy na rzecz pracodawcy. Stosunek pracy na czas urlopu nie wygasa, lecz ulega zawieszeniu. Pracodawca nie ma prawa wypowiedzieć umowy pracownikowi, który przebywa na urlopie bezpłatnym, nie może również zmienić jej warunków. Urlop bezpłatny udzielany jest na wniosek pracownika, przy czym nie ma on obowiązku motywowania go. Pracodawca natomiast ma dwie możliwości – albo wyraża zgodę, albo wydaje decyzję odmowną, również nie musząc jej argumentować.
Urlop wypoczynkowy czy bezpłatny?
Urlop bezpłatny często jest przywoływany jako alternatywa dla urlopu wypoczynkowego, jeśli w danym roku pracownik wykorzysta cały przysługujący mu limit dni wolnych. Tymczasem warto mieć świadomość, że te dwa urlopy są od siebie całkowicie niezależne.
Nie trzeba więc w pierwszej kolejności wykorzystywać urlopu wypoczynkowego, aby następnie móc udać się na bezpłatny. Pracodawca nie ma prawa wymagać od pracownika, aby wykorzystał cały urlop wypoczynkowy, zanim wyrazi zgodę na bezpłatny.
Konsekwencje urlopu bezpłatnego
Na urlop bezpłatny zazwyczaj decydują się osoby, które z jakichś powodów chcą lub muszą czasowo zrezygnować z pracy. Należy jednak pamiętać, że takie rozwiązanie niesie za sobą szereg konsekwencji.
- Po pierwsze, urlop bezpłatny wiąże się z utratą źródła dochodu. Pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia ani nawet jego części.
- Ponadto pracodawca nie opłaca w jego imieniu składek na ubezpieczenie społeczne ani na ubezpieczenie zdrowotne. Konsekwencją jest brak możliwości korzystania z publicznej opieki medycznej, chyba że pracownik przystąpi do dobrowolnego ubezpieczenia bądź zostanie do niego dopisany na przykład przez małżonka.
- Urlop bezpłatny nie wlicza się do stażu pracy, a dodatkowo wpływa na obniżenie wymiaru urlopu wypoczynkowego (jeśli trwa dłużej niż 30 dni).
- Istotną konsekwencją jest utrata prawa do zasiłku chorobowego. Informacja o urlopie bezpłatnym jest odnotowywana w świadectwie pracy, co jest ważne dla osób, które planują zmienić miejsce zatrudnienia.
Zgodnie z powyższym, urlop bezpłatny obarczony jest wieloma konsekwencjami, z których warto zdawać sobie sprawę przed złożeniem wniosku.
Więcej poradników dla pracowników znajdziesz na Bizblog.pl:
Urlop bezpłatny na podjęcie zatrudnienia u nowego pracodawcy
Ustawodawca nie precyzuje, w jakich okolicznościach pracownik może wnioskować o urlop bezpłatny. Nie podaje również, jak długo może on trwać oraz jakich czynności pracownik nie mógłby w tym czasie wykonywać. Oznacza to, że zgodne z Kodeksem pracy jest podjęcie zatrudnienia u innego pracodawcy, będąc na urlopie bezpłatnym. Takie rozwiązanie praktykowane jest przez osoby, które otrzymały ciekawą propozycję współpracy krótkoterminowej lub zastanawiają się nad zmianą miejsca zatrudnienia lub nawet branży. Pracownik, co do zasady, nie ma obowiązku informować pracodawcę o fakcie podjęcia pracy w innym zakładzie. Wyjątek stanowi sytuacja, w której wiążą go na przykład zapisy umowy czy tajemnica zawodowa.
Jak często można skorzystać z urlopu bezpłatnego?
Pracownik może skorzystać z urlopu bezpłatnego wielokrotnie – wszystko zależy od indywidualnych ustaleń z pracodawcą. Przepisy nie określają też, jak długo może trwać pojedynczy urlop. Warto jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach, na przykład w kontekście pobierania zasiłków. Najlepiej decydować się na niego tylko wtedy, gdy jest to konieczne.
Teoretycznie urlop bezpłatny nie musi wiązać się z żadnym ważnym wydarzeniem czy istotnymi okolicznościami, ale warto mieć na uwadze, że pracodawca może nie wyrazić na niego zgody, jeśli nie wiąże się z ważną przyczyną.
