Rusza nowy program dla rodziców. 1,5 tys. zł miesięcznie z ZUS

ZUS informuje, że od 1 października 2024 r. ruszy program Aktywny Rodzic i tego samego dnia będzie można składać elektronicznie wnioski o przyznanie świadczenia na dzieci. Program ma ułatwić rodzicom pogodzenie zadań związanych z rodzicielstwem i aktywizacją zawodową.

Program Aktywny Rodzic obejmuje trzy rodzaje świadczeń bez względu na dochód w rodzinie:

Tylko pierwsze świadczenie jest rzeczywistą nowością i jest to głośno zapowiadane w kampanii wyborczej babciowe. Głównym celem tego świadczenia jest ułatwienie powrotu matek na rynek pracy, choć formalnie obejmuje też ojców. Ustawa zawiera jednak dość wąską definicję aktywności zawodowej, co oznacza, że część rodziców nowego świadczenia nie otrzyma.

Świadczenie aktywni rodzice w pracy przysługuje w wysokości 1500 zł miesięcznie na dziecko od 12. do 35. miesiąca życia, a jeśli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności, to kwota ta wynosi 1900 zł miesięcznie. Beneficjenci nie będą w żaden sposób rozliczania ze sposobu wydatkowania tych pieniędzy.

Jak dokładnie liczy się ten wiek dziecka? Od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko skończyło 12. miesiąc, do ostatniego dnia miesiąca przed tym, w którym dziecko skończy 36. miesiąc. Świadczenie nie przysługuje, jeśli dziecko uczęszcza do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub jest pod opieką dziennego opiekuna.

Więcej o świadczeniach socjalnych przeczytacie w tych tekstach:

Beneficjentem może być rodzic lub opiekun, z którym dziecko wspólnie mieszka i pozostaje na jego utrzymaniu, ale także rodzina zastępcza lub osoba, która prowadzi rodzinny dom dziecka. Świadczenie aktywni rodzice w pracy nie przysługuje obywatelom Ukrainy ze statusem UKR, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi.

W uchwalonych przepisach jest jednak istotne ograniczenie, które wykluczy część rodziców z grona beneficjentów. Eksperci zwracają uwagę na użytą w ustawie zawężającą definicję aktywności zawodowej. Z programu Aktywny rodzic nie skorzystają osoby, które pobierają świadczenie pielęgnacyjne ze względu na opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem.

Świadczenie aktywnie w żłobku przysługuje na dofinansowanie kosztów objęcia dziecka opieką w żłobku, klubie dziecięcym albo sprawowaną przez dziennego opiekuna. Dotyczy dzieci, które uczęszczają do żłobka, klubu dziecięcego znajdującego się w rejestrze żłobków i klubów dziecięcych lub są objęte opieką opiekuna dziennego znajdującego się w wykazie opiekunów dziennych.

Świadczenie przysługuje do końca roku szkolnego, w którym dziecko skończy 3 lata, a gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym – do końca roku szkolnego, w którym skończy 4 lata.

Świadczenie aktywnie w żłobku przysługuje w wysokości 1500 zł miesięcznie na dziecko od 12. do 35. miesiąca życia, a jeśli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności, to kwota ta wynosi 1900 zł miesięcznie. Trzeba jednak pamiętać, że świadczenie to nie może wynosić więcej niż wysokość opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.

Komu przysługuje świadczenie aktywnie w domu? Matce lub ojcu (albo opiekunowi), jeżeli dziecko z nimi mieszka i pozostaje na ich utrzymaniu – również w przypadku, gdy dziecko zgodnie z orzeczeniem sądu jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców. Świadczenie aktywnie w domu przysługuje w wysokości 500 zł miesięcznie na dziecko, niezależnie od tego, czy ma ono orzeczenie o niepełnosprawności.

Od 1 października świadczenie aktywnie w domu zastąpi rodzinny kapitał opiekuńczy. Ustawa Aktywny rodzic zawiera przepisy przejściowe, które odnoszą się m.in. do osób, którym 1 października 2024 r. przysługuje prawo do RKO.

Świadczenie przysługuje na dziecko w pełnej wysokości także w przypadku, gdy prawo do świadczenia powstało w trakcie miesiąca. Na przykład w sytuacji, gdy dziecko zostało przyjęte przez opiekuna faktycznego na wychowanie w połowie lub pod koniec miesiąca.

Świadczenia z programu Aktywny Rodzic przysługują bez względu na dochód rodziny i nie podlegają egzekucji administracyjnej i komorniczej. Od świadczeń nie pobiera się zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składek na ubezpieczenia społeczne ani składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Wnioski można będzie składać tylko elektronicznie od 1 października 2024 r. Wniosek złożony w formie papierowej ZUS pozostawi bez rozpatrzenia.