Jeden lokator nie segreguje śmieci, płaci cały blok. Wkrótce ma się to zmienić
Rząd rozważa zmianę przepisów, które wprowadziły odpowiedzialność zbiorową za nieprawidłową segregację odpadów w budynkach wielorodzinnych. Teraz wszyscy mieszkańcy bloku mogą zostać obciążeni podwyższoną opłatą za śmieci, nawet jeśli błąd popełniła tylko jedna osoba. Nowe przepisy nie zniosą całkowicie zbiorowej odpowiedzialności, ale wyłączą ją w określonych przypadkach.
Obowiązujące dziś przepisy uznają mieszkańców wspólnot i spółdzielni za jedną jednostkę odpowiedzialną za segregację śmieci. Jeśli odpady zostaną wyrzucone do niewłaściwego pojemnika, gmina może podnieść stawkę opłat dla całego budynku. W praktyce oznacza to, że osoby rzetelnie segregujące śmieci płacą więcej przez niefrasobliwość lub lekceważenie obowiązujących zasad przez sąsiada.
Incydentalna pomyłka w segregacji śmieci
O sprawie pisze „Dziennik Gazeta Prawna”. Dziennik wskazuje, że rząd chciałby wprowadzić większą elastyczność w karaniu za błędy w segregowaniu śmieci. Gminy miałyby możliwość odstąpienia od sankcji, jeśli naruszenie zasad miałoby charakter jednorazowy. Taka możliwość nie istnieje obecnie – nawet pojedynczy błąd skutkuje wyższą opłatą dla wszystkich.
Ze zmiany najbardziej zadowolone będą ludzie mieszkający w blokach, gdzie wiele osób korzysta ze wspólnych pojemników i odpowiedzialność poszczególnych osób mocno się rozmywa. Nowe przepisy mogłyby ograniczyć liczbę sytuacji, w których cała wspólnota jest karana za działanie jednej osoby.
Mieszkańcy bloków, którzy od dawna zwracają uwagę na niesprawiedliwość obowiązującego mechanizmu. Kwestia odpowiedzialności za odpady jest często podnoszona w dyskusjach o gospodarce komunalnej w Polsce. Rola samorządów, spółdzielni mieszkaniowych i efektywność selektywnej zbiórki to tematy regularnie powracające w debacie publicznej.
Więcej o opłatach za śmieci przeczytasz na Spider’s Web:
Warto przypomnieć, że Główny Urząd Statystyczny podał, że przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na osobę w 2024 roku wyniósł 3167,17 zł. To o około 490 zł więcej niż w zeszłym roku. To oznacza, że maksymalne stawki za śmieci wzrosły automatycznie – opłata od osoby podniosła się z 53,56 zł do 63,34 zł. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, gminy mogą dostosować wysokość opłat do nowych limitów, co oznacza, że mieszkańcy w wielu miejscowościach zapłacą więcej za wywóz śmieci.
Przykładem miasta, które planuje podwyżki, jest Kraków, gdzie nowe opłaty mają obowiązywać od 1 lipca. Władze miasta argumentują, że koszty gospodarowania odpadami rosną z powodu inflacji, wyższych cen energii oraz zwiększonej ilości śmieci. Tylko w latach 2022–2023 koszty systemu wzrosły o 32 proc., a w 2023 roku odnotowano stratę w wysokości 11,2 mln zł.
Segregacja śmieci. Niesprawiedliwe przepisy
Rzecznik Praw Obywatelskich od lat interweniuje u kolejnych ministrów środowiska w sprawie problemów z systemem opłat za odpady komunalne wprowadzonym reformą z 2011 roku. Reforma przekazała gminom obowiązek organizacji odbioru śmieci w zamian za opłaty od mieszkańców, ale skargi obywateli do RPO wskazują, że te opłaty często nie odzwierciedlają ilości wytwarzanych odpadów.
RPO wskazuje, że stosowane przez gminy sposoby naliczania opłat często powodują niesprawiedliwe obciążenia opłatami za śmieci, na przykład osoby samotne płacą tyle samo co wieloosobowe rodziny, mimo mniejszej ilości śmieci. RPO dodaje, że ustawa zawiera tylko częściowe regulacje, a gminy, choć mają narzędzia do realizacji unijnych zasad, borykają się z trudnościami w ustalaniu stawek, co skutkuje skargami na niesprawiedliwość systemu.
