Co to jest Karta Nauczyciela i dlaczego jest tak ważna
Karta Nauczyciela powstała w 1982 roku i po dziś dzień stanowi jeden z głównych aktów prawnych regulujących sytuację zawodową pedagogów. Wielokrotnie nowelizowana, jest dziś właściwe jedynym funkcjonującym układem zbiorowym pracy. Co warto wiedzieć o Karcie Nauczyciela?
Karta Nauczyciela to obszerny akt prawny, który szczegółowo reguluje kwestie związane między innymi z:
- kwalifikacjami pedagogów,
- warunkami pracy i wynagradzania,
- obowiązkami oraz prawami nauczycieli,
- stopniami awansu zawodowego,
- czasem pracy nauczycieli.
W sprawach nieregulowanych Kartą Nauczyciela należy stosować Kodeks pracy. Dotyczą one na przykład odpowiedzialności materialnej oraz porządkowej, urlopów rodzicielskich, macierzyńskich i im podobnych.
Kogo obejmuje Karta Nauczyciela?
Nauczyciele, którzy są zatrudnieni w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego albo organy administracji rządowej, w pełni podlegają przepisom Karty Nauczyciela. Pedagodzy, którzy zatrudnieni są w jednostkach innych, niż samorządowe, korzystają z karty nauczyciela wyłącznie w pewnym zakresie. Bez względu na wymiar zatrudnienia, w stosunku do nauczycieli pracujących:
- w przedszkolach niepublicznych,
- w szkołach niepublicznych,
- w niepublicznych szkołach artystycznych o uprawnieniach szkół publicznych,
- w publicznych innych placówkach wychowania przedszkolnego,
- w niepublicznych innych formach wychowania przedszkolnego,
zastosowanie znajdują przepisy Karty Nauczyciela regulujące:
- zakres obowiązków,
- sposób oceny pracy pedagoga,
- kwalifikacje do pracy,
- kwestię związaną z wyrobieniem legitymacji służbowej,
- zasady dotyczące wygasania stosunku pracy z mocy prawa,
- ochronę nauczycieli przewidzianą dla funkcjonariuszy publicznych,
- odpowiedzialność dyscyplinarną oraz porządkową.
Więcej wiadomości Bizblog.pl o edukacji, szkołach i nauczycielach
Karta Nauczyciela znajduje więc zastosowanie przede wszystkim w stosunku do pedagogów, którzy zatrudnieni są w jednostkach publicznych prowadzonych przez samorządy. Tymczasem pozostali mogą korzystać z niej w ograniczonym stopniu. Zastosowanie Karty Nauczyciela do pozostałych pedagogów zależy również od wymiaru etatu, w jakim są zatrudnieni. Jeśli jest to minimum 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć (w przedszkolach i szkołach publicznych, prowadzonych przez osoby fizyczne lub prawne), zastosowanie mają przepisy dotyczące:
- awansu zawodowego,
- tworzenia funduszu nagród dla nauczycieli,
- nadawania Medalu Komisji Edukacji Narodowej,
- korzystania ze środków na dokształcanie i doskonalenie zawodowe,
- prawa do emerytury,
- dodatków do emerytury.
Karta Nauczyciela do likwidacji?
Karta Nauczyciela to jeden z aktów prawnych budzących wiele wątpliwości społecznych. Pojawiają się one nie tylko w otoczeniu ekonomistów czy prawników, lecz również samych pedagogów. Co pewien czas powraca pomysł likwidacji Karty Nauczyciela i zastąpienia jej innym dokumentem, który regulowałby sytuację prawną pedagogów.
Zwolennicy takiego rozwiązania wskazują, że Karta Nauczyciela to wiekowa ustawa, która już nie pasuje do realiów rynku pracy. W ciągu ostatnich kilku lat zaszły na nim ogromne zmiany, które w dużej mierze dotknęły również sektor edukacji. Trudno jednak doszukać się szczegółów dotyczących tego, jak właściwie miałby wyglądać nowy akt prawny i w jakich sprawach regulowałby sytuację nauczycieli, a w których zastosowanie miałby Kodeks pracy.
Związek Nauczycielstwa Polskiego sprzeciwia się likwidacji Karty Nauczyciela, argumentując, że nie tylko w jasny sposób opisuje ona sytuację prawną pedagogów, lecz również zapobiega nadużyciom i wyrównuje szansę w dostępie do wiedzy. Z ostatnim argumentem trudno się nie zgodzić, mając na uwadze fakt, iż nauczyciele w każdym rejonie kraju muszą mieć te same kompetencje, a ustawa w szczegółowy sposób reguluje również to, jak powinny wyglądać wynagrodzenia nauczycieli. Brak takich regulacji mógłby spowodować odpływ pedagogów z mniej zamożnych gmin, przez co uczniowie straciliby szansę na zdobycie dobrego wykształcenia.
