Jest projekt ustawy o związkach partnerskich. Wiele par mocno obniży sobie PIT
Były długie i bolesne negocjacje w koalicji rządowej, potem zapowiedź osiągnięcia kompromisu i w końcu w wykazie prac rządowych pojawił się projekt ustawy o związkach partnerskich. Proponowane przepisy umożliwiają sformalizowanie związków – w tym także jednopłciowych – co będzie mieć także bardzo konkretny wymiar fiskalny i finansowy. Pary żyjące w związkach partnerskich będą mogły sporo oszczędzić na PIT – rocznie nawet niemal tyle, ile wynosi kwota wolna od podatku.
Pojawienie się projektu ustawy w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów to zaledwie pierwszy formalny krok na drodze do uchwalenia nowego prawa, ale to znak, że machina legislacyjna ruszyła. Na razie znamy główne założenia projektu, a nie konkretne zapisy, ale największą zagadką pozostaje decyzja prezydenta w kwestii podpisania przyjętej przez parlament ustawy. Planowany termin przyjęcia projektu przez rząd to ostatni kwartał bieżącego roku.
Związki partnerskie
Projekt ustawy zgłosiła Katarzyna Kotula, ministra do spraw równości. Jak wyjaśnia, jego celem jest wprowadzenie przepisów wprowadzających do polskiego porządku prawnego instytucji rejestrowanego związku partnerskiego i tym samym wykonanie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z grudnia 2023 r. ETPCz stwierdził w nim naruszenie przez Polskę art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, czyli prawa do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego.
Polska jest zobowiązana do zapewnienia ram prawnych umożliwiających parom tej samej płci odpowiednie uznanie i ochronę ich związku. Ochrona par tej samej płci powinna być „odpowiednia” i zapewniać prawo do wsparcia materialnego, odnosić się do podatków i dziedziczenia, a także nakładać na partnerki i partnerów prawa i obowiązki w zakresie wzajemnej pomocy.
Instytucja rejestrowanych związków partnerskich będzie dostępna zarówno dla par różnej płci, jak i par tej samej płci. Ministra Kotula zwraca uwagę, że z Narodowego Spisu Powszechnego z 2021 roku wynika, że w Polsce spada liczba małżeństw, ale rośnie liczba związków nieformalnych. W 2011 roku tych drugich było 316 tys., a w 2021 – już 553 tys. Rośnie też liczba małżeństw bez dzieci – w ciągu dekady liczba małżeństw z dziećmi zmniejszyła się z 42 proc. ogółu rodzin do zaledwie 22,3 proc.
Więcej o podatkach przeczytacie w tych tekstach:
Statystyki pokazują więc wyraźnie, że coraz więcej rodzin w Polsce to osoby pozostające w związkach nieformalnych. Niewątpliwie zatem istnieje potrzeba społeczna zwiększenia ochrony prawnej rodzin tworzonych przez pary tej samej i różnej płci, które nie zawierają małżeństw – podkreśla Katarzyna Kotula.
Jak wyjaśniono, projekt będzie zawierał przepisy nowelizujące obecnie obowiązujące przepisy ustaw w celu przyznania osobom w związkach partnerskich uprawnień w obszarze opieki zdrowotnej, zabezpieczenia społecznego, dziedziczenia i podatków. Co szczególnie istotne, projekt rozszerzy definicję osoby bliskiej w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, przyzna prawo pochówku w ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych, umożliwi dziedziczenie ustawowe po zmarłej partnerce lub zmarłym partnerze, zwolnienie od podatku od spadków i darowizn oraz czynności cywilnoprawnych.
Wspólne rozliczenie podatkowe. Ile można zyskać?
Chyba najważniejszą nowością będzie jednak możliwość wspólnego rozliczania osób będących w związku partnerskim, które zawarły umowę o wspólności majątkowej. Obecnie taki przywilej przysługuje wyłącznie małżonkom i rodzicom samotnie wychowującym dzieci.
Piotr Juszczyk, główny księgowy w firmie inFakt, zwraca uwagę w wypowiedzi dla Business Insidera, że wspólne rozliczenie jest bardzo korzystne szczególnie w sytuacji, gdy w związku są duże dysproporcje w zarobkach. Ekspert wyjaśnia, że dzięki takiemu rozwiązaniu osoba zarabiająca dużo może niejako podzielić się dochodem ze swoim partnerem i zamiast 32 proc. zapłacić tylko 12 proc. podatku.
Maksymalna korzyść może wynieść nawet 27,6 tys. zł. Dzieje się tak w przypadku, gdyby wskazany wyżej partner osiągał przychody na poziomie co najmniej 240 tys. zł., a drugi partner w ogóle nie zarabiał – tłumaczy główny księgowy inFaktu.
Co jeszcze da zawarcie związku partnerskiego? Możliwość objęcia partnera ubezpieczeniem zdrowotnym, a także reprezentowania go przed urzędami i sądami. Ustawa wprowadzi też prawo do renty rodzinnej w przypadku śmierci partnera i do zasiłku opiekuńczego w przypadku konieczności sprawowania opieki nad chorym partnerem.
