Opłaty za szkło i plastik, butelkomaty w każdym markecie? Wiemy, jak będzie wyglądał system kaucyjny w Polsce

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się Projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach. Wejdzie ona w życie 1 stycznia 2023 r.

Zgodnie z założeniem ustawy system kaucyjny będzie w dniu wprowadzenia obowiązywał na terytorium całego kraju.

System nie będzie wymagać okazania dowodu zakupu napoju w opakowaniu w celu zwrotu konsumentom pobranej przy zakupie kaucji. Jednak w zależności od powierzchni sklepu, system kaucyjny będzie nieco inaczej zorganizowany.

W markety i sklepy o powierzchni 2000 m2 i więcej będą zobowiązane prowadzić na własny koszt, z wyłączeniem opakowań objętych systemem kaucyjnym, selektywne zbieranie odpadów opakowaniowych po produktach w opakowaniach, które znajdują się w ofercie handlowej tej jednostki.

W sklepach o powierzchni ponad 100 mkw, w których oferowane są produkty w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, będą zobowiązane uczestniczyć w systemie kaucyjnym w zakresie co najmniej pobierania i zwracania kaucji oraz odbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych.

Oznacza to, że w sklepach większych niż 100 m2 będą pojawiać się butelkomaty. Maszyny do skupu butelek to sprawdzone na całym świecie rozwiązanie.

Przedsiębiorca prowadzący sklep o powierzchni handlowej nie większej niż 100 m2, w której oferowane są produkty w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, jest obowiązany uczestniczyć w systemie kaucyjnym w zakresie co najmniej pobierania kaucji.

System zbiórki opakowań wielokrotnego użytku wygląda bardzo podobnie, najczęściej punkty zbiórki opakowań jedno- i wielorazowych obsługuje jeden automat, a operator systemu rozlicza obydwa rodzaje opakowań.

Opakowania zabierane są ze sklepu bezpośrednio do producenta. Ten oczyszcza je z zabrudzeń i powtórnie napełnia. Szklane opakowania wielokrotnego użytku mogą być używane nawet 50 razy, a plastikowe 15, zanim ostatecznie trafią do recyklingu.

Wraz z nowymi przepisami, firmom przybędzie do prowadzenia dokumentacji. Sklep uczestniczący w systemie kaucyjnym w zakresie co najmniej pobierania i zwracania kaucji oraz odbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych, będzie bowiem zobowiązany do prowadzenia ewidencji obejmującej liczbę nabytych i sprzedanych napojów w opakowaniach, objętych systemem kaucyjnym, liczbę zwróconych przez konsumentów opakowań i odpadów opakowaniowych oraz wysokość pobranych, zwróconych i niezwróconych kaucji.

To nie wszystko. Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego, uczestniczący w systemie kaucyjnym jedynie w zakresie pobierania kaucji, będzie zobowiązany do prowadzenia ewidencji obejmującej liczbę nabytych i sprzedanych napojów w opakowaniach, objętych systemem kaucyjnym.

W projekcie ustawy zaproponowano objęcie systemem kaucyjnym także opakowań szklanych na napoje wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5l, ponieważ już obecnie funkcjonują takie systemy tworzone głównie przez browary.

Z kolei opakowania szklane jednorazowego użytku są zbierane w ramach systemów gminnych, dlatego nie zostaną one objęte systemem kaucyjnym.

Obecnie z systemu kaucyjnego korzysta 133 mln ludzi w Europie, czyli nieco ponad jedna czwarta populacji. Funkcjonuje on w dziesięciu europejskich krajach: Chorwacji, Danii, Estonii, Finlandii, Niemczech, Holandii, Norwegii, Szwecji, Islandii i na Litwie. Od 1 stycznia dołączyła do nich Słowacja. 

Zgodnie z Unijnymi przepisami kraje członkowskie UE powinny zapewnić system selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych powstałych z butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3l wraz z ich zakrętkami i wieczkami na poziomie 77 proc. w 2025 r. oraz 90 proc. w 2029 r.