Miliony podatników za chwilę wymiękną, próbując rozliczyć PIT. Mamy dla was dobrą radę
Po podatkowym trzęsieniu ziemi, jakie zafundował nam w ubiegłym roku fiskus w ramach Polskiego Ładu, podatnicy mają prawo mieć wątpliwości się, w jaki sposób poprawnie rozliczyć się z fiskusem za 2022 rok. Eksperci podpowiadają, na co powinniśmy zwrócić uwagę.
Projekt ustawy wprowadzającej Polski Ład trafił do konsultacji w sierpniu 2021 roku i od razu wzbudził kontrowersje. Pośród pozytywnych zmian pojawiło się w nim podniesienie kwoty wolnej do 30 tys. zł oraz podwyższenie drugiego progu podatkowego do 120 tys. zł. W ten sposób rząd też próbować reklamować zmiany.
Pojawiły się hasła o historycznym podniesieniu kwoty wolnej od podatku oraz drugiego progu podatkowego. Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy w firmie inFakt, tłumaczy, że rzeczywiście dla podatników rozliczających się na zasadach ogólnych stawki PIT zostały obniżone, ale jednocześnie wprowadzono niekorzystne zmiany w rozliczaniu składki zdrowotnej.
Przed zmianą obciążenie wynosiło dla pracowników i zleceniobiorców 1,25 proc., a dla przedsiębiorców w 2021 roku – 53 zł. Tymczasem w Polskim Ładzie stała się ona bardzo istotną daniną – zauważa Piotr Juszczyk.
Składka zdrowotna to niejedyna niekorzystna zmiana
Wielu ekspertów wskazywało na liczne niedociągnięcia w przepisach Polskiego Ładu. Podwyższenie kwoty wolnej i drugiego progu podatkowego były w zasadzie jedynymi zmianami na lepsze. Bo najbardziej nagłośnione zamieszania ze zmianą rozliczeń składki zdrowotnej wprowadzono szereg innych niekorzystnych zmian, jak:
• niższą minimalną kwotę rozliczeń bezgotówkowych,
• zmiany przy sprzedaży zakupionych przedmiotów z leasingu operacyjnego,
• brak możliwości preferencyjnego rozliczania samotnie wychowujących,
• ustalanie wartości wprowadzanych z majątku prywatnego środków trwałych,
• brak amortyzacji lokali mieszkalnych,
• rozliczenie najmu prywatnego tylko na ryczałcie.
Dodatkowo pojawiły się istotne problemy z interpretacją przepisów wprowadzonych Polskim Ładem, czego najlepszym przykładem było zamieszanie z tzw. ulgą dla klasy średniej.
W mojej ocenie ze zmianami, zwłaszcza tak istotnymi, należało poczekać, a przepisy doprecyzować, o co wielokrotnie różne środowiska apelowały – uważa Piotr Juszczyk.
Czytaj też: PIT-2 - czym jest i kto powinien go złożyć?
Polski Ład został zmieniony trzy razy, zanim jeszcze zaczął obowiązywać
Trudno się dziwić, że po tygodniu wydane zostało rozporządzenie, które zmieniło zasady obliczania zaliczek na podatek dochodowy. Wprowadzono zasadę, by przeliczać je według zasad obowiązujących w 2021 roku.
Po drugie powstało pytanie, czy rozporządzeniem można zmieniać zasady obliczania zaliczki na podatek? Niestety pojawiły się rozbieżności. Zakłady pracy różnie przeliczały zaliczki. Za powstały chaos próbowano obwinić księgowych.
Niewątpliwie zasady poboru zaliczek na podatek nie powinny być zmieniane rozporządzeniem. Stąd też zmiany poboru zaliczki na podatek zostały finalnie ustalone w ustawie z 10 marca 2022 r. Pozostało jednak kuriozum pobierania zaliczek na zasadach z 2021 roku. Księgowi zastanawiali się, jak będzie wyglądał pobór podatku w przyszłych latach. Wprowadzane modyfikacje tylko utwierdzały, że Polski Ład nie był dobrze przygotowany.
Ostatnie zmiany w zakresie wyliczania podatku zostały wprowadzone ustawą z 1 lipca. Ustawa ta obniżyła pierwszy próg podatkowy do 12 proc. i zlikwidowała ulgę dla klasy średniej. Zmiany nastąpiły w trakcie roku. Ustawodawca, likwidując skomplikowaną i przynoszącą wiele problemów ulgę dla klasy średniej, nie miał wyjścia – musiał obniżyć podatek w pierwszym progu do 12 proc. Każda wyższa stawka spowodowałaby, że likwidacja ulgi będzie niekorzystna dla podatników. Od 1 lipca również osoby samotnie wychowujące dzieci mogą rozliczać się na zasadach z 2021 r. z uwzględnieniem obecnie obowiązującej skali podatkowej.
Hipotetycznie możemy powiedzieć, że system nam się ukształtował i obowiązują następujące obciążenia dochodu:
- do 30 tys. zł – 9 proc. (składka zdrowotna),
- od 30 tys. do 120 tys. zł – 21 proc. (podatek 12 proc. i składka zdrowotna 9 proc.),
- od 120 tys. do 1 mln – 41 proc. (podatek 32 proc. i składka zdrowotna 9 proc.),
- powyżej 1 mln zł – 45 proc. (podatek 32 proc., składka zdrowotna 9 proc., danina solidarnościowa 4 proc.).
System podatkowy? W Polsce czegoś takiego nie mamy
Jakim systemem rozliczyć PIT za 2022 r.? Śmiało można powiedzieć, że w 2022 roku obowiązywały trzy zasad poboru zaliczki na podatek:
- z 2021 roku
- z 1.01.2022 roku z zastosowaniem ulgi dla klasy średniej
- z 1.07.2022 r. bez ulgi dla klasy średniej i nową stawką 12 proc.
W sytuacji, która powstała w Polsce w 2022 roku, trudno jest mówić o jednolitym systemie podatkowym. System to przecież coś stałego, a tego ostatnio zabrakło – zauważa ekspert inFaktu.
Zasady z 2021 roku już nie obowiązują i nie znajdą zastosowania w zeznaniu za 2022 rok. Podstawowym sposobem rozliczenia za rok 2022 jest zastosowanie się do zasad, które wprowadzono w ramach tzw. Polskiego Ładu 2.0: nowej skali podatkowej z 12 proc. stawką w pierwszym progu podatkowym bez ulgi dla klasy średniej.
W konsekwencji dla wielu podatników może się okazać, że system z 1 stycznia jest korzystniejszy. Stąd też ustawodawca zastrzegł, że jeśli rozliczenie z ulgą dla klasy średniej będzie korzystniejsze, to Ministerstwo Finansów skoryguje PIT podatnika – zauważa ekspert inFaktu.
Jaki system podatkowy obowiązuje przedsiębiorców
W przypadku przedsiębiorców doszło do potwornego zamieszania. W końcu w ramach precedensu ustawodawca dał przedsiębiorcom możliwość ponownej zmiany formy opodatkowania.
Przedsiębiorcy rozliczający się na podatku liniowym i ryczałcie mogą po zakończonym roku zmienić formę opodatkowania za 2022 rok na skalę podatkową. Dodatkowo ryczałtowcy mogli zmienić swoją formę opodatkowania w połowie roku, rozliczając swoje przychody za pierwszą połowę roku na ryczałcie, a za drugą – na skali – przypomina Piotr Juszczyk.
Jak dodaje ekspert, po zakończonym roku podatkowym warto zastanowić się, jakiego dokonać rozliczenia.
Wybór zmiany formy opodatkowania za 2022 rok polega na złożeniu PIT-36 w miejsce PIT-36L lub PIT-28. Po zakończonym roku można więc przygotować PIT właściwy i PIT-36. To pozwoli na ustalenie, która forma jest korzystniejsza. W przypadku przedsiębiorców oprócz przygotowania powyższych dwóch PIT-ów mogą dojść jeszcze inne warianty, jak np. rozliczenie ze współmałżonkiem.
Warto podkreślić, by nie spieszyć się ze złożeniem PIT za 2022 rok. Złożenie PIT zamyka drogę do wyboru skali podatkowej – podpowiada Piotr Juszczyk.
