Niemcy stawiają wiatraki aż furczy. Polacy przyglądają się temu zza zwałów węgla

Niemieckie landy mają od teraz same decydować, czy zachować dotychczasową zasadę, według której minimalna odległość między turbinami wiatrowymi a budynkami mieszkalnymi ma wynieść co najmniej 1000 metrów. Do tego doszło zniesienie pułapu dotacji dla elektrowni słonecznych. Dzięki takim działaniom - przekonuje niemiecki rząd federalny - udział ekologicznej energii ma wzrosnąć do 2030 r. z obecnych 40 do 65 proc. To potwierdzenie podjętego wcześniej kierunku, który zakłada całkowite wycofanie się Niemiec od energii węglowej najpóźniej w 2038 r. 

Zgodnie z zaleceniami niemieckiej Komisji ds. Węgla nasi zachodni sąsiedzi powinni nie produkować już energii z czarnego złota w 2038 r. Przyjęty harmonogram przewiduje, że operatorzy elektrowni opalanych węglem brunatnym i kopalń odkrywkowych mają otrzymać rekompensatę w wysokości 4,35 mld euro za przedwczesne wyłączenie elektrowni. Działania osłonowe i pomocowe mają zachęcić starszych pracowników do przechodzenia na emeryturę. Rząd Angeli Merkel zamierza wydać na to 5 mln euro. 

Niemcy chcą też przekazać 40 mld euro na zmiany strukturalne w poszczególnych regionach, tak by zrekompensować im odchodzenie od węgla. W specjalnych przetargach ma być określona ilość wydobywanego węgla kamiennego, która będzie usuwana od 2020 r. z niemieckiej sieci energetycznej. Potem rząd Angeli Merkel wypłaci operatorom stosowną rekompensatę. Ta ma być kształtowana wedle znanych reguł: w 2020 r. ustalono cenę 165 tys. euro za węglowy megawat. W 2021 i 2022 r. ma on kosztować 155 tys. Następnie ta kwota ma z roku na rok maleć o kolejne 25 proc., tak by w 2026 r. osiągnąć poziom 49 tys. euro. Potem nie będą już wypłacane żadne odszkodowania, a elektrownie węglowe zostaną zamknięte.

Dla niemieckich aktywistów klimatycznych takie tempo odchodzenia od węgla jest zdecydowanie za wolne. Według eksperta Greenpeace ds. klimatu Karstena Smid'a przyjmując taki a nie inny harmonogram odchodzenia od węgla „Niemcy dołączają obecnie do grona krajów takich jak Polska, Rumunia i Czechy”.

Nastroje działaczy środowiskowych u naszego zachodniego sąsiada psuje dodatkowo perspektywa uruchomienia nowych elektrowni węglowych. Chodzi o Datteln 4 w Nadrenii Północnej-Westfalii. Operator elektrowni podpisał już umowy z koncernem RWE i Deutsche Bahn. Kontrakt opiewa na łącznie 863 z 1055 megawatów mocy zainstalowanej. Wyliczenia zaś organizacji ekologicznej BUND NRW wskazują, ze uruchomienie Datteln 4 oznacza dodatkową emisję CO2 - nawet 8,4 mln rocznie. Listę sprzeczności wydłużą dodatkowo fakt, że elektrownia znajduje się niecałe pół kilometra od budynków mieszkalnych i ok. kilometra od szpitala dziecięcego, leczącego choroby płuc. 

Decyzja o uruchomieniu elektrowni węglowej przy jednoczesnym ogłaszaniu wszem i wobec odchodzenia od czarnego złota jest też niezrozumiała jeszcze z jednego powodu. Niemcy przecież już teraz, chcąc uzyskać energię z węgla, muszą ten węgiel sprowadzać z zagranicy: z USA, Rosji, Kolumbii i Australii. Nie inaczej będzie w przypadku z Datteln 4. Jak to tłumaczy niemiecki rząd? Nowa elektrownia węglowa wcale nie zwiększy emisji CO2, która będzie bilansowania w innych sektorach. Jej uruchomienie pozwoli na zamknięcie starych zakładów opartych na węglu, co też poprawi kondycję niemieckiego środowiska. Taki los już z końcem 2022 r. ma spotkać elektrownie Scholven (Gelsenkirchen) i Wilhelmshaven (ok. 6 mln ton CO2 rocznie), a do 2025 r. elektrownie Staudinger i Heyden, co z kolei pozwoli zredukować emisję dwutlenku węgla o 3,2 mln CO2 każdego roku. 

Można wytykać niemieckiemu planowi energetycznemu na następne lata brak konsekwencji, ale wydaje się, że kolejne poczynania tamtejszego rządu wskazują, że wbrew pozorom jest to kompletny i przemyślany harmonogram. I co najważniejsze: przynoszący efekty. Dzisiaj największą składową niemieckiego miksu energetycznego jest energia z wiatru (w 2019 r. stanowiła 24,5 proc.). Na drugim miejscu plasuje się węgiel brunatny (19,8 proc.), a na trzecim energia jądrowa (13,7 proc.) W sumie odnawialne źródła energii u naszego zachodniego sąsiada odpowiadają za 46 proc. całej energii. Po poluzowaniu przepisów dla turbin wiatrowych trend zwiększający odsetek energii wiatrowej i słonecznej - może nabrać rozpędu.

Ograniczenie dotyczące odległości między turbinami wiatrowymi obowiązuje wciąż nad Wisłą. Od 2016 r. funkcjonuje w Polsce tzw. zasada 10H, czyli zakaz budowy turbin wiatrowych w odległości mniejszej od dziesięciokrotności ich całkowitej wysokości. Planów na przynajmniej modyfikację tych przepisów było co najmniej tyle, ile apeli, żeby regulacje w końcu zmienić. Ale polskiemu rządowi przychodzi to wyjątkowo ciężko. W zeszłym roku nieśmiało zaczęło o tym przebąkiwać Ministerstwo Energii, ale wciąż nic z tego nie wyszło. Czy tak samo będzie z zapowiedzą minister rozwoju Jadwigi Emilewicz, która na początku roku stwierdziła, że do czerwca 2020 r. ma być gotowa ustawa, która zdecydowanie zliberalizuje proces tworzenia farm wiatrowych w Polsce? Czas pokaże.