Jak złożyć czynny żal? Poradnik
Czynny żal to instytucja chroniąca podatnika przed konsekwencjami wynikającymi z niedopełnienia obowiązków. Aby był skuteczny, podatnik musi złożyć go we właściwym terminie, w formie papierowej bądź w wersji elektronicznej. Jak i kiedy należy to zrobić, aby czynny żal chronił podatnika?
Czynny żal znajduje uregulowanie w Kodeksie karnym skarbowym. Zgodnie z art. 16 karze nie podlega ten, kto popełnił przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, ale powiadomił o tym organ ścigania, ujawniając wszystkie okoliczności czynu. Czynny żal pozwala wyrazić skruchę, chroniąc jednocześnie podatnika przed konsekwencjami podejmowanych działań, które są niezgodnie z obowiązującym prawem. Odnosi się wyłączne do przestępstw lub wykroczeń regulowanych Kodeksem karnym skarbowym. Czynny żal trzeba złożyć, jeśli podatnik:
- nie złożył zeznania rocznego w ustawowym terminie,
- nierzetelnie prowadził księgi rachunkowe,
- nierzetelnie wystawiał faktury,
- nie zapłacił podatku dochodowego (PIT, CIT) lub podatku VAT,
- bezprawnie stosował niższe stawki podatku VAT.
Samo złożenie czynnego żalu nie zwalnia podatnika z odpowiedzialności – musi on dopełnić swoich obowiązków bez zbędnej zwłoki.
Kiedy czynny żal nie chroni podatnika?
Złożenie czynnego żalu to jedyny sposób, aby uniknąć konsekwencji wynikających z naruszenia prawa karnego skarbowego. Niemniej jednak dokument ten nie zawsze zabezpiecza podatnika. Czynny żal nie zadziała, jeśli:
- podatnik, pomimo wyrażenia skruchy, w dalszym ciągu nie dopełni obowiązków,
- został złożony w czasie, gdy organ ścigania miał już informację o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego,
- organ podjął kontrolę, czynności sprawdzające albo przeszukanie mające na celu wyjaśnienie sprawy.
Więcej poradników podatkowych w Bizblog.pl
Ponadto czynny żal nie przyniesie oczekiwanych skutków, jeśli zostanie złożony przez niewłaściwą osobę. Skruchę może wyrazić jedynie sprawca przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, a nie osoba trzecia. Na tym tle pojawia się wiele nieścisłości, zwłaszcza jeśli przedsiębiorca lub osoba fizyczna powierza wykonanie pewnych czynności rachunkowych czy podatkowych wyspecjalizowanemu podmiotowi. Przyjmuje się, że jeśli wykonana w sposób wadliwy usługa dotyczyła przedmiotu sprawy, to czynny żal powinno złożyć usługodawca, a nie podatnik.
Jak złożyć czynny żal elektronicznie?
Podatnicy mogą złożyć czynny żal w wersji papierowej bądź elektronicznej. Ze względu na wygodę i brak konieczności osobistego odwiedzania urzędu skarbowego, drugie rozwiązanie cieszy się coraz większą popularnością. Wzór pisma ogólnego można znaleźć na stronie rządowej, wybierając opcję „Wyślij pismo ogólne”. Następnie należy zalogować się na ePUAP, wykorzystując w tym celu e-dowód albo profil zaufany. Pojawi się tam formularz, w którym trzeba uzupełnić:
- instytucję, do której skierowane jest pismo,
- rodzaj pisma – jest to zawiadomienie,
- tytuł pisma – czynny żal,
- treść pisma – wyrażenie skruchy.
Dokument należy zaakceptować, używając profilu zaufanego albo podpisu kwalifikowanego. Ministerstwo Finansów rekomenduje obecnie korzystanie ze skrzynki ePUAP oraz składanie czynnego żalu na wzorze pisma ogólnego. Z czasem podatnicy będą też mogli skorzystać ze specjalnej funkcji, która dostępna będzie na portalu podatkowym.
W jakim terminie i jak napisać czynny żal?
Przepisy nie określają terminu, w którym podatnik powinien złożyć czynny żal. Nie należy jednak zwlekać, gdyż podjęcie jakichkolwiek działań ze strony urzędników sprawi, że wyrażenie skruchy nie będzie okolicznością łagodzącą. Nie przewiduje się również jednego, konkretnego wzoru dokumentu. W praktyce powinien on zawierać sformułowanie „Wyrażam czynny żal” lub podobne. Należy również pokrótce opisać zaistniałą sytuację, wskazując, iż działanie podatnika nie było celowe. Czynny żal wygląda dokładnie tak samo, gdy składamy go w wersji papierowej bądź elektronicznej – inna jest jedynie droga przekazania dokumentu do urzędu skarbowego.
