Alkohol drożeje. Cena piwa idzie w górę
Jeśli zauważyliście, że ceny alkoholu wzrosły od nowego roku, to odpowiada za to głównie nie inflacja, ale swoje dokłada wieloletni plan stopniowego podwyższania akcyzy na wyroby alkoholowe oraz tytoniowe. Podwyżki akcyzy nie są duże, a mogły być większe, ale z dodatkowych dochodów budżetowych zrezygnował minister finansów.
Obowiązująca ustawa o podatku akcyzowym przewiduje, że w latach 2022-2027 akcyza na alkohol rośnie corocznie o 5 proc. Ministerstwo Zdrowia dążyło do zmiany przepisów wprowadzonych przez poprzedni rząd, aby tempo wzrostu akcyzy było większe, ale minister finansów Andrzej Domański zablokował te zmiany.
Wzrost akcyzy na piwo
Od 2025 roku akcyza na piwo wzrosła z 125 zł do 131 zł za sto litrów. W efekcie cena piwa podniosła się o około 3 grosze za butelkę. Warto jednak pamiętać, że polskie ceny piwa należą do najniższych w Unii Europejskiej. Tylko sześć państw UE stosuje niższe stawki akcyzy niż Polska, ale dalsze podwyżki mogą stopniowo zmieniać tę korzystną dla piwoszy sytuację.
Opodatkowanie piwa w Polsce jest znacznie niższe niż w przypadku mocniejszych alkoholi. W przeliczeniu na czysty alkohol piwo jest trzykrotnie mniej obciążone podatkiem niż wódka. Ta różnica wpływa na wybory konsumenckie, faworyzując tańsze napoje. Zmiany w polityce podatkowej mogą jednak zbliżyć stawki dla różnych rodzajów alkoholu.
W Unii Europejskiej stosuje się dwa modele wyliczania akcyzy na piwo. Pierwszy opiera się na ilości piwa oraz stopniach Plato, a drugi na zawartości alkoholu w gotowym produkcie. Minimalna stawka według pierwszego modelu wynosi 0,748 euro za hektolitr na każdy stopień Plato. Drugi model ustala minimalny podatek na poziomie 1,87 euro za procent alkoholu.
Podwyżki akcyzy mają na celu zniechęcanie do konsumpcji alkoholu, ale zwiększają wpływy do budżetu państwa. Akcyza stanowi drugie źródło dochodów po podatku VAT, co czyni ją istotnym elementem fiskalnym. Wzrost stawek akcyzy na alkohol przy podobnej konsumpcji zwiększa wpływy budżetowe, ale odbijają się na cenach płaconych przez konsumentów.
Minimalna cena alkoholu
Warto zaznaczyć, że Ministerstwo Zdrowia analizuje możliwość wprowadzenia minimalnej ceny za gram alkoholu. Rozważana propozycja mogłaby spowodować dalszy wzrost cen piwa. Szacuje się, że cena półlitrowej butelki mogłaby wzrosnąć o około 1,5 zł. Decyzja ta miałaby doprowadzić do ograniczenia dostępności ekonomicznej alkoholu.
Eksperci wskazują, że ujednolicenie stawek akcyzy dla wszystkich rodzajów alkoholu mogłoby znacząco zwiększyć wpływy do budżetu. Szacuje się, że podniesienie akcyzy na piwo do połowy wartości obowiązującej dla innych wyrobów przyniosłoby dodatkowy miliard złotych wpływów budżetowych.
Minister zdrowia Izabela Leszczyna wielokrotnie opowiadała się za ograniczeniem dostępności alkoholu. Popierała zarówno podwyżki cen, jak i ograniczenia sprzedaży, na przykład na stacjach benzynowych. Jej stanowisko ma na celu zmniejszenie konsumpcji alkoholu. Działania te wpływają bezpośrednio na ceny i dostępność trunków.
