Kopciuchy out! Szykujcie się na intensywne kontrole
W tym roku na terenie dziesięciu województw wchodzą w życie kolejne zapisy przyjętych wcześniej uchwał antysmogowych. Dzięki temu powinniśmy się pozbyć jeszcze większej liczby węglowych kopciuchów. Tyle że prawo i jego egzekucja często się rozmijają i efekty bywają mizerne. Jak to będzie w przypadku walki ze smogiem? Zapytani przez Bizblog.pl urzędnicy zapowiadają liczne kontrole.
Już 1 maja wejdą w życie kolejne zapisy małopolskiej uchwały antysmogowej. Od tego czasu nie będzie wolno użytkować kotłów bezklasowych. Dokładnie takie same przepisy zaczęły obowiązywać już od 1 stycznia 2024 r. w woj. wielkopolskim oraz kujawsko-pomorskim. Od 1 lipca br. takie regulacje zaczną obowiązywać z kolei w woj. dolnośląskim. Zaś w województwie śląskim od 1 stycznia br. można palić jedynie kotłami użytkowanymi krócej niż pięć lat. W tym samym czasie dokładnie takie same przepisy zaczęły obowiązywać również w województwie podkarpackim. Zmiany w prawie, dotyczące smogu, idą z pewnością w dobrym kierunku, ale czy te przepisy będą faktycznie egzekwowane?
Zgodnie z uzasadnieniami do uchwał antysmogowych obowiązujących na terenie województwa wielkopolskiego zadania kontrolne w zakresie przestrzegania ich przepisów są prowadzone w szczególności przez straże gminne, wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast, powiatowych inspektorów nadzoru budowlanego, Inspekcję Ochrony Środowiska oraz Policję – na podstawie przepisów odrębnych - odpowiada w rozmowie z Bizblog.pl Jacek Bogusławski, członek zarządu województwa wielkopolskiego.
Smog pod presją kontroli strażników i urzędników
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego chwali się, że od 2018 r. prowadzone są szkolenia dla straży miejskich i gminnych oraz dla pracowników urzędów gmin – tak aby prowadzić skuteczne kontrole przestrzegania przepisów prawa wycelowanych w smog.
Zawsze zalecano, aby w pierwszej kolejności takie kontrole miały charakter uświadamiający i edukacyjny, natomiast w przypadku nieustania przyczyny (np. spalania zakazanych paliw czy wręcz odpadów) – powinny być prowadzone rekontrole z uwzględnieniem sankcji finansowych – twierdzi Bogusławski.
Jednocześnie wielkopolskie „Programy ochrony powierza” (dla strefy wielkopolskiej, miasta Kalisza i aglomeracji poznańskiej) zakładają w gminach wiejskich 50 kontroli rocznie w latach 2021-2025 oraz po 25 kontroli w 2020 i 2026 r.; w gminach miejsko-wiejskich 100 kontroli rocznie w latach 2021-2025 oraz 50 kontroli w 2020 i 2026 r. oraz w gminach miejskich 150 kontroli rocznie w latach 2021-2025 oraz po 75 kontroli w 2020 i 2026 r.
Więcej o smogu przeczytasz na Spider’s Web:
Określenie kryteriów kontroli leży po stronie organu wykonawczego gminy i musi uwzględniać zarówno rodzaj wykorzystanych paliw, jak i w okresach przejściowych również rodzaj urządzeń - zaznacza Jacek Bogusławski.
Straż Miejska w Poznaniu dodaje, że mieszkaniec ma obowiązek wpuszczenia do domu strażnika miejskiego przy okazji egzekwowania przepisów regulujących jakość powietrza. Odmowa jest traktowana jak przestępstwo. W sumie, w całym 2023 r. dyżurni SM w Poznaniu przyjęli do realizacji 1349 zgłoszeń dotyczących prawdopodobnego spalania odpadów. W wyniku podjętych interwencji strażnicy ukarali mandatami 265 osób, a w 18 przypadkach zastosowali pouczenia. W kolejnych 15 przypadkach konieczne było pobranie próbek popiołu paleniskowego i przekazanie go do badań laboratoryjnych w celu określenia czy spalane były materiały zabronione.
Podczas takich kontroli strażnicy, na podstawie obowiązującej uchwały antysmogowej, równolegle sprawdzali rodzaj i jakość opału (certyfikaty np. na węgiel czy wilgotność drewna opałowego). Za ujawnione uchybienia 30 osób ukarali mandatami, a w 12 przypadkach zastosowali – przekonuje Joanna Żabierek. rzecznik prasowy prezydenta Poznania i Urzędu Miasta.
Grzywna do 5000 zł, samorządy mogą zapłacić o wiele więcej
Z kolei rozpytany przez nas na tę okoliczność departament ochrony środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego przypomina, że maksymalna wysokość mandatu za smog to 500 zł, ale kara grzywny może też osiągnąć poziom do 5000 zł.
W sprawozdaniach gminnych za 2022 r. samorządy wykazały, że wykonano 6325 kontroli, w tym udzielono 1232 pouczeń, ukarano 72 mandatami, 919 spraw skierowano do sądu - wylicza Monika Konopka z Biura Prasowego UMWP.
Urzędnicy z Podkarpacia przypominają, że minimalną liczbę obowiązkowych kontroli, jakie powinny być przeprowadzone przez poszczególne samorządy w skali roku, określa program ochrony powietrza. Niedotrzymanie terminów realizacji działań naprawczych (w tym kontroli), usankcjonowano w ustawie Prawo ochrony środowiska karą pieniężną w wysokości od 50 do 500 tys. zł. Z kolei Straż Miejska w Krakowie przyznaje, że ich działanie w tym zakresie oparte są głównie na kontrolach interwencyjnych zgłaszanych przez samych mieszkańców.
Realizowane są również kontrole następcze, na trenie nieruchomości, gdzie w przeszłości ujawniano spalanie paliw objętych zakazem lub odpadów. Zebrane w czasie kontroli dane przekazywane są do Wydziału ds. jakości Powietrza Urzędu Miasta Krakowa, celem dalszej analizy oraz podejmowania działań obligujących właścicieli urządzeń na paliw stałe do ich likwidacji - twierdzi Andrzej Ryś, naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska w krakowskiej Straży Miejskiej.
W 2023 r. do Straży Miejskiej w Krakowie wpłynęło 337 zgłoszeń interwencyjnych o podejrzeniu spalania paliw zabronionych. Strażnicy w tym czasie dokonali też 1664 kontroli nieruchomości, ujawniono 31 wykroczeń, nałożono 31 mandatów karnych na łączną kwotę 6320 zł, sporządzono trzy notatki pod wniosek o ukaranie do sądu i zastosowano 12 pouczeń.
