Porozmawiałem z ludźmi o butelkomatach. Wielkie sieci przegięły
Z badań opinii publicznej wynika, że Polacy kochają system kaucyjny, a system kaucyjny kocha ich. Tyle teoria. A praktyka? Odwiedziłem parę sklepów, porozmawiałem z ludźmi i wiem, jak jest.
Jak wynika z badania ARC Rynek i Opinia z 2024 r. 82 proc. Polaków deklarowało gotowość do zwrotu butelek i puszek w zamian za kaucję, o ile ten proces będzie prosty i szybki. Można więc stwierdzić, że większość z nas wyczekiwała systemu kaucyjnego, który pierwotnie miał wystartować 1 stycznia 2025 r., ale lobby sprzedawców i producentów opakowań wywalczyło dziewięciomiesięczne opóźnienie do 1 października.
Im bardziej intuicyjny proces, tym większe prawdopodobieństwo, że konsumenci włączą go w swoje nawyki zakupowe - komentuje to badanie Paweł Wróblewski, dyrektor zarządzający Envipco Polska.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska, coraz lepiej wyszkolone w propagandzie sukcesu, twierdzi, że system kaucyjny ma się bardzo dobrze. Postanowiłem sprawdzić, czy rzeczywiście tak jest.
System kaucyjny jak czeski film
Chociaż jesteśmy już w drugiej połowie trzymiesięcznego okresu przejściowego naszego systemu kaucyjnego, co sugeruje, że możemy być świadkami jakiś wpadek, to sam z tym systemem jeszcze nie miałem styczności. Owszem, ze sklepowego butelkomatu, który w zamian za butelkę czy puszkę daje rabat na kolejne zakupy, już korzystałem. Ale przecież mechanizm kaucji to jednak inna bajka. Może czegoś nie zauważyłem? Inna sprawa, że mogę być złośliwy, wiadomo.
Pytam w takim razie najbliższych: żonę, mamę, siostrę, teściów. Pięć osób i żadna z nich nie doświadczyła jeszcze łaski korzystania z polskiego systemu kaucyjnego. Nikt z nich nie widział też opakowania (butelki, puszki metalowej) z charakterystycznym oznakowaniem kaucji. Czyli typowy czeski film: nikt nic nie wie. Ale co to za grupa reprezentatywna? Zresztą zawsze mogłem im podyktować odpowiedzi. W końcu rodzina.
Żeby mieć wiec lepszy ogląd sytuacji, odwiedziłem sklepy największych sieci handlowych, działających w naszym kraju (kolejność alfabetyczna): Aldi, Biedronkę, Kaufland i Lidl. Tym razem jednak postanowiłem porozmawiać z samymi klientami tych sklepów i zapytać ich o wrażenia z korzystania z systemu kaucyjnego. O ile, rzecz jasna, takowe mają.
To złodziejstwo: ktoś najpierw odbiera, a potem oddaje
Panią Martę zaczepiam pod parkingiem Biedronki w Michałkowicach (dzielnica Siemianowic Śląskich). Szybko okazuje się, że na samym starcie ze swoją ankietą kiepsko trafiłem. Bo pani Marta raczej nie będzie częstym beneficjentem naszego systemu kaucyjnego.
Nie używam plastikowych butelek. Napojów z puszek też raczej nie pijam, więc ten system kaucyjny to mnie tak średnio interesuje - odpowiada.
Więcej o systemie kaucyjnym przeczytasz w Bizblog:
Bardziej konkretny jest pan Józef, którego zagaduję między półkami siemianowickiego Kauflandu. W tym przypadku opinia jest bardzo kategoryczna.
W życiu nie skorzystam z tego systemu. To złodziejstwo! Najpierw pobierają pieniądze, które potem łaskawie oddają. To jakiś geniuszu wymyślił i ja mam się na to nabrać? - pyta pan Józef z uśmiechem, który zdradza, że tylko jedna odpowiedź go satysfakcjonuje.
Po co ustanowiono okres przejściowy?
Do pani Bogny, która jest z Bytomia, ale często odwiedza siostrę w Siemianowicach Śląskich, podchodzę z pytaniami o system kaucyjny w trakcie zakupów w Lidlu.
Jeszcze nie skorzystałam, ale chętnie bym to zrobiła. Szukam opakowań z oznaczeniem kaucji. Ale bezskutecznie, bo takich chyba cały czas nie ma. I tak po prawdzie nie wiem, kiedy się pojawią - twierdzi.
O to pytam też pracowników odwiedzanych przeze mnie sklepów. Okazuje się, że coraz więcej klientów zadaje im takie pytania. Nie ma ostatnio nawet dnia, żeby ktoś nie dopytywał o system kaucyjny. W Kauflandzie słyszę, że najprawdopodobniej opakowania z oznaczeniem kaucji pojawią się dopiero po nowym roku. Czyli po zakończeniu systemu przejściowego. Ciekawe w takim razie, po co go ustanowiono? Żeby zapiąć wszystkie guziki systemu, czy może tak naprawdę wydłużyć jego start o kolejne trzy miesiące? W obecnej rzeczywistości nie do końca potrafi znaleźć się też pan Tomek, którego spotykam na zakupach w siemianowickim Aldi.
Jakoś specjalnie tych butelek nie szukam, ale też ich nie kojarzę. O systemie kaucyjnym coś tam słyszałem, ale myślałem, że jeszcze nie działa. Ale z samej kaucji sam pewnie będę korzystał - przekonuje.
Podobną opinię ma pani Ania, która wie, że system kaucyjny już działa, tylko, że nie miała jeszcze okazji z niego skorzystać. Żeby się upewnić rozpytuję w tym temacie także znajomych, tych bliższych i tych dalszych. Kilka osób. Jeszcze nikt z moich rozmówców nie skorzystał z systemu kaucyjnego i nie widział butelki czy puszki z charakterystycznym oznaczeniem kaucyjny.
Wnioski? Wychodzi na to, ze w Polsce potrafimy dosłownie wszystko. Nawet z popsuciem startu systemu kaucyjnego poradzimy sobie bez większego problemu. I cały czas lubimy prowizorkę. Fakty zaś są nieprzejednane: system kaucyjny na razie działa wyłącznie na papierze, a okres przejściowy służy nie do dostosowaniu się do nowych reguł, tylko do ich przełożenia w czasie.
