System kaucyjny. Polacy: już korzystamy. Eksperci: co wy mówicie?
Choć 12 proc. badanych twierdzi, że już oddało butelki i puszki w ramach nowego systemu kaucyjnego, eksperci podkreślają, że wyniki są zawyżone. Na rynku wciąż brakuje oznakowanych opakowań, a sklepy korzystają z trzymiesięcznego okresu przejściowego, wyprzedając stare zapasy.
System kaucyjny w Polsce rodzi się w bólach. Oficjalnie wystartował 1 października, ale sklepy mają trzy miesiące na dostosowanie się do nowych regulacji. W praktyce oznacza to, że klienci często mają problem z tym, żeby znaleźć na sklepowych półkach butelki i puszki objęte kaucją. Ministerstwo Klimatu i Środowiska podało, że dotychczas tylko dwunastu producentów wprowadziło pierwsze opakowania z oznaczeniem kaucji. Większość firm korzysta z okresu przejściowego, wyprzedając starsze produkty bez dodatkowej opłaty.
Więcej o systemie kaucyjnym przeczytasz w Bizblog:
System kaucyjny. Zaskakujące wyniki raportu
W tym kontekście zaskakujące są wyniki raportu UCE Research i Shopfully. Według badania, 12,1 proc. dorosłych Polaków twierdzi, że już skorzystało z systemu. Eksperci uważają jednak, że wynik ten jest mocno zawyżony.
Za wysokim wskaźnikiem może kryć się fakt, że niektóre sieci handlowe organizowały akcje promocyjne, zachęcając klientów do przynoszenia butelek. Konsumenci mogli potraktować udział w takich inicjatywach jako „skorzystanie z systemu”, choć w praktyce pełne funkcjonowanie programu dopiero się rozpoczyna.
Do końca 2025 roku trwa okres przejściowy i na półkach jest jeszcze niewiele opakowań objętych systemem kaucyjnym – zaznacza Sławomir Pacek, prezes Stowarzyszenia „Polski Recykling”. – Dla sklepów to czas na wyprzedanie starych butelek. Niewiedza Polaków w zakresie tego, co można zwrócić, wynika ze słabej komunikacji dotyczącej systemu kaucyjnego – dodaje Pacek.
Według niego kampania informacyjna ruszyła dopiero w połowie września, a jej zasięg pozostawia wiele do życzenia. Prowadzona głównie tradycyjnymi kanałami – poprzez stronę internetową Ministerstwa Klimatu i Środowiska, radio oraz telewizję – nie wykorzystała w pełni potencjału social mediów, takich jak Instagram, Facebook czy TikTok.
Ludzie czują się zdezorientowani i zagubieni, bo kampania nie odpowiada na wszystkie pytania – tłumaczy Pacek. – Bez klarownych komunikatów trudno oczekiwać, że konsumenci od razu przyjmą nowe zasady.
System kaucyjny. Niechęć to przejaw polskiej przekory
Badanie pokazuje, że 85,2 proc. konsumentów jeszcze nie skorzystało z systemu kaucyjnego. Dotyczyło to głównie osób z dużych i średnich miast. Nie wszyscy są optymistycznie nastawieni do zmian – aż 17,4 proc. badanych zapowiedziało, że w ogóle nie zamierza korzystać z systemu, 9,4 proc. stwierdziło, że jeszcze zobaczy, 8,7 proc. przyznało, że nie chce nosić butelek, a 4,8 proc. uważa, że nie ma możliwości ich zwrotu.
Ciekawym zjawiskiem jest to, że częściej o oddaniu opakowań mówili mieszkańcy małych miejscowości i wsi. Jak wyjaśnia Sławomir Pacek, w większych miastach sklepy mają większą powierzchnię magazynową, więc zanim wyprzedadzą zapasy produktów nieobjętych kaucją, minie więcej czasu. W małych miejscowościach sklepy są mniejsze, rotacja produktów większa, dlatego tam wcześniej trafiają produkty objęte systemem kaucyjnym.
Mieszkańcy mniejszych miejscowości w większym stopniu zareagowali na nowe stanowisko. Dla nich kilka złotych czyni zauważalną różnicę – podkreśla dr Maria Andrzej Faliński, ekspert rynku detalicznego i były dyrektor generalny Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji. – Z kolei niechęć do korzystania z systemu to przejaw swoistej polskiej przekory. Najdłużej będą opierać się osoby, dla których dodatkowa opłata w wysokości kilku złotych pozostaje niezauważalna.
