butelkomat

W październiku 2025 roku w Polsce oficjalnie rusza system kaucyjny, który ma na celu zwiększenie poziomu zbiórki i recyklingu butelek oraz puszek. Lidl Polska już przygotowuje swoich klientów na te zmiany i już zamontowała butelkomaty w ponad 900 sklepach. Zobaczcie, co należy zrobić, aby się nie pomylić i otrzymać w ramach zwrotu dodatkowy kupon rabatowy na zakupy.

Niecałe 5,5 miesiąca dzieli nad od debiutu polskiego systemu kaucyjnego. Okazuje się, że jego wsparciem mogą stać się aplikacje mobilne i inne technologie. Tak przynajmniej wynika z badania sprawdzającego postawy Polaków wobec nadchodzącego systemu. Ale sporo ciągle będzie zależeć od edukacji i właściwej komunikacji.

System kaucyjny, który ma na celu zwiększenie poziomu zbiórki butelek plastikowych i puszek, rodzi się w Polsce w potwornych bólach. Mimo że Polacy są zdecydowanie za jak najszybszym jego wprowadzeniem i miał już on oficjalnie obowiązywać od stycznia, to pod naciskiem lobbystów dojdzie do tego dopiero w październiku 2025 roku. Co innego sieci handlowe, które coraz częściej na własną rękę wprowadzają rozwiązania promujące recykling. Lidl właśnie rozpoczął testy, udostępniając 300 butelkomatów w sklepach rozsianych po całej Polsce.

Wszystko było już gotowe, a tu taka wolta. Ni stąd, ni zowąd rząd ogłosił opóźnienie systemu kaucyjnego. Nowe przepisy miały zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2025 r., ale decyzją resortu środowiska zaczną co najmniej pół roku później. Co najmniej – bo jeśli urzędnicy raz ulegli lobbystom, to za chwilę mogą to zrobić znowu. Pocieszające, że sklepy i placówki handlowe przygotowań nie zamierzają opóźniać. Wolą dmuchać na zimne. Przecież nikt nie może zapewnić, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska znów nie zmieni zdania.

W Ministerstwie Klimatu i Środowiska trwają przygotowania do wprowadzenia od nowego roku w Polsce systemu kaucyjnego, prowadzone są też rozmowy z przyszłymi operatorami. Tymczasem z najnowszego badania opinii publicznej wynika, że Polacy w pierwszej kolejności oczekują wygody. I tak żeby recykling zbyt dużo od nich nie wymagał, a najlepiej jakby wszystko można było załatwić w sklepie, w którym robią cotygodniowe zakupy.

Trwają kolejne ustalenia z rządem na temat polskiego systemu kaucyjnego, który ma ruszyć pełną parą od 1 stycznia 2025 r. Część zapowiadanych korekt przedsiębiorcy przyjmują z ulgą, ale nie wszystkie ich życzenia będą spełnione. Na przykład Polska Izba Handlu uparcie lobbuje na rzecz przesunięcia w czasie tego kaucyjnego debiutu co najmniej o rok. Rząd jednak na ten postulat pozostaje głuchy.

Polski system kaucyjny ma ruszyć zgodnie z rozkładem jazdy za rok, ale wcześniej trzeba będzie rozstrzygnąć pewne wątpliwości. Nie wiadomo do końca, co z wysokością kaucji, która musi stanowić dla klientów formę zachęty. Z kolei opłata produktowa powinna być jak najwyższa, a rząd celuje w minimalne stawki. Pozostaje cały czas otwarta kwestia naliczanego podatku VAT od kaucji. Polska Izba Handlowa (PIH) chce jego zniesienia.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) opublikowało na stronach Rządowego Centrum Legislacji projekt rozporządzenia w sprawie systemu kaucyjnego i wysokości kaucji dla poszczególnych frakcji opakowań, które będą objęte tym systemem. Pomimo licznych uwag przedstawicieli branży pozostawiono ją w pierwotnym kształcie.

Bardzo długo trwało w Polsce uzgadnianie kształtu systemu kaucyjnego, który wystartuje 1 stycznia 2025 r. Wydawać by się mogło, że 15 miesięcy, które pozostają do tego terminu, to odpowiedni czas, żeby się do tego przygotować. Sieci handlowe mają różne podejście, część już w wybranych lokalizacjach stawia na takie maszyny, część jeszcze cierpliwie czeka. Okazuje się, że sami oddawanie butelki czy puszki do automatów też możemy już teraz ćwiczyć. Tylko pamiętajmy: na razie za zwrot opakowania dostaniemy od 5 do 15 gr i to nie w gotówce.

Chociaż przedstawiciele producentów opakowań od miesięcy jak jeden mąż twierdzą, że na dostosowanie się do nowych przepisów wprowadzających u nas system kaucyjny potrzebują zdecydowanie więcej czasu, to zgodnie z przyjętymi w sierpniu regulacjami, ten ma zacząć działać od 2025 r. Ile będzie u nas punktów zbiórki? Czy kaucja będzie tylko w postaci gotówki, czy bonu?

Miesiąc po tym, jak Ministerstwo Klimatu i Środowiska zakończyło prace nad projektem regulacji w sprawie uruchomienia w naszym kraju systemu kaucyjnego, na stronach Rządowego Centrum Legislacyjnego pojawiły się dwa rozporządzenia w tej sprawie. Jesteśmy więc coraz bliżej tego, żeby od 2025 r. taki mechanizm wreszcie zadziałał.

Z systemem kaucyjnym i cała gospodarka odpadami w Polsce jest trochę tak jak z nieszczęsną zasadą 10H, która od sześciu lat blokuje rozwój lądowej energetyki wiatrowej. Tutaj też politycy od lat mówią o skutecznym recyklingu i obiegu zamkniętym, ale z tych słów niestety niewiele wynika. Wszystko jest rozciągane na kolejne lata. Inni w UE wcale pod tym względem nie są od Polski dużo lepsi. Dlatego Bruksela straciła cierpliwość. Komisja Europejska nie zamierza dłużej czekać na dobrą wolę państw członkowskich, tylko narzuci swoje rozporządzenie.

Przepisy dotyczące systemu kaucyjnego miały być przyjęte najpóźniej w połowie tego roku. Zamiast tego po wakacjach pojawił się kolejny projekt. Eksperci po jego lekturze są zszokowani, bo wychodzi na to, że nikt ich uwag w Ministerstwie Klimatu i Środowiska nie posłuchał. Dziwne, prawda?

W ciągu kilku dni, najdalej tygodni, poznamy zaktualizowany po konsultacjach projekt ustawy wprowadzającej w Polsce system kaucyjnego. Tym samym Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie zmienia wyznaczonej sobie ścieżki legislacyjnej, w której przepisy przyjęte mogą być po wakacjach, a zaczną obowiązywać z początkiem 2023 r. Co na to eksperci?

Miał zmienić zasady gry i wprowadzić rozszerzoną odpowiedzialność producentów (ROP) opakowań. Miał też wejść w życie na początku 2022 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska jednak twierdzi, że w pełni nowe regulacje mogą zacząć obowiązywać dopiero od 2025 r.

System kaucyjny zaproponowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska wzbudził spore kontrowersje. Środowisko przedsiębiorców opakowań aluminiowych postanowiło zabrać głos w sprawie objęcia aluminiowych puszek po napojach systemem kaucji i ma kilka ciekawych alternatywnych propozycji.

Już 17 krajów UE albo ma albo właśnie wdraża system kaucyjny. Od 1 stycznia dołączy do nich Słowacja. Nasi sąsiedzi wprowadzą system kaucyjny na plastikowe butelki i aluminiowe puszki.  Już teraz obejmuje szklane butelki. Co z Polską? Niestety nic nowego.

Unia Metropolii Polskich apeluje o szybsze prace nad ustawą o rozszerzonej odpowiedzialności producentów i przepisami o systemie kaucyjnym. Samorządy od dłuższego czasu domagają się, aby odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami brali na siebie także producenci opakowań i towarów.

Od teraz napoje Pepsi dostępne będą w butelkach w 100 proc. wykonanych z recyklingu. Choć to ważny krok w kierunku czystszej Polski, wciąż czekamy na kompleksowe rozwiązania, takie jak system kaucyjny i butelkomaty.

Czy butelkomaty, czyli automaty do skupu butelek, będą miały w Polsce rację bytu? Pierwsze eksperymenty pokazują, że owszem, chociaż w badaniach okazało się, że system kaucyjny ma w Polsce tylu samo zwolenników, co przeciwników. Co zatem należałoby zrobić, by przekonać sceptyków?