Zamiast 4 tys. minimalnej mamy 10 zł za godzinę. Wracamy do „mam dziesięciu na twoje miejsce"

Zatrudnimy kelnerki. Stawka? 12 zł/h. „Myjnia ręczna zatrudnię”. Za ile? 10-12 zł/h. W tego typu ogłoszeniach nie byłoby nic dziwnego, gdyby nie fakt, że od stycznia 2020 r. minimalna stawka godzinowa wynosi 17 zł/h brutto (12,47 zł netto). Nawet zakładając, że pracodawcy mieli na myśli kwoty wypłacane do ręki, żadna z nich nie spełnia prawnych wymogów. Jak to możliwe?

Zdaniem Komudy ryzyko zwiększenia się liczby ofert pracy za stawki poniżej płacy minimalnej istnieje. Grozi ono zwłaszcza pewnością osobom zatrudnionym na czarno, ale nie jest niemożliwe także w przypadku osób zatrudnionych w ramach formalnego stosunku pracy.

Podobnych ofert pojawia się od maja coraz więcej. Na razie trudno może mówić o wyjątkowym wysypie, zbieżność czasowa jest jednak niepokojąca. Choć koronawirus nie dokonał w polskiej gospodarce takiego spustoszenia jak np. w Stanach Zjednoczonych, to trudno jednak ukryć, że 150 tys. etatów wyparowało z niej dosłownie z miesiąca na miesiąc.

Widać to także w danych GUS. Redukcje stanowisk i cięcia w płacach sprawiły, że już w marcu realny fundusz płac (stanowiący sumę zarobków i skorygowany o inflację) spadł o 4 proc. Jako ogół społeczeństwa straciliśmy więc część siły nabywczej. Była to pierwsza taka sytuacja od początku 2013 r.

Wygląda na to, że część pracodawców zdecydowała się skorzystać z okazji i pod pretekstem walki o przetrwanie rzucić na rynek nieco ofert poniżej minimalnej. A nuż część zdesperowanych bezrobotnych się na to złapie?

Można oczywiście argumentować, że w pewnych branżach otwarte oferowanie płac poniżej minimalnego wynagrodzenia nie jest niczym nowym. Sęk w tym, że tego typu ogłoszenia kierowane są już nawet do osób, które do niedawna mogły przebierać w ofertach jak w ulęgałkach.

W jednym z ogłoszeń na krakowskiej grupie FB dla szukających pracy pojawiła się propozycja zatrudnienia do prac rozbiórkowych. Zarobki? Od 15 zł za godzinę. Autor nie sprecyzował, czy chodzi o kwotę netto, czy brutto.

Nawet zakładając, że miał na myśli pensję na rękę, stawka i tak szokuje. W dużych miastach trudno było znaleźć osoby parające się budowlanką lub wykończeniówką, które zdecydowałyby się schylić po mniej niż 20 zł netto za godzinę pracy. Branżę budowlaną, tak samo, jak gastronomię, mocno dotknął jednak wpływ epidemii.

Koronawirus wylał kubeł zimnej wody na portfele niemałej części Polaków. W 2018 r. na minimalnej krajowej siedziało 1,5 mln naszych rodaków. Gdy rząd premiera Morawieckiego zapowiedział stopniowe podwyższanie najniższej płacy w gospodarce, pojawiła się u nich nadzieja na szybki wzrost zarobków. Na koniec 2020 r. pensja minimalna miała wzrosnąć do 3 tys. zł brutto, a na koniec 2023 r. - aż do 4 tys.

Część przedsiębiorców i ekonomistów załamywało ręce. Padały nawiązania do Węgier, w których podobny skok zakończył się gwałtownym wzrostem bezrobocia. Pracodawcy RP pisali nawet o „gwałceniu praw ekonomii i zasad konkurencyjnego rynku”.

W tej chwili ten spór nie ma większego znaczenia. Minister rozwoju Jadwiga Emilewicz przyznała, że na razie rząd nie pracuje nad zmianą wysokości płacy minimalnej. W koronawirusowej specustawie znalazł się zresztą zapis wydłużający termin na przedstawienie propozycji do 31 lipca 2020 r.

Rząd kupił sobie nieco czasu, nie wiadomo jednak, czy zamierza realizować swoje obietnice. Póki co, zamiast etatów na 4 tys. zł miesięcznie, mamy śmieciówki za 10 zł za godzinę. Epidemia boleśnie sprowadziła polskich pracowników na ziemię. Choć, jak wskazuje Łukasz Komuda, i tak spadamy z wysokiego konia.

Ekspert dodaje też, że z Polski wyjechała też część imigrantów i wielu z nich nie ma zamiaru wracać w najbliższej przyszłości, bo Polska przestała jawić im się jako zarobkowy raj.