Rząd klepnął podwyżkę 500+. Skąd weźmie pieniądze? To proste: ze sprzedaży wódki Polakom

Pieniądze na waloryzację 500+ – rozmowa na ten temat jest teraz wysoce ryzykowna. Albo można mówić, że to populizm w czystej postaci, a Polsce brakuje kasy nawet na poważną transformację energetyczną, ale wtedy trzeba raczej liczyć się z porażką przy urnach wyborczych. Można też mówić, że Polskę na tak wypasiony social stać i temat koniecznych wydatków budżetowych na ten cel po prostu pomijać. Taką taktykę przyjęli teraz politycy z jednej i drugiej strony. Kłócą się już nie o kasę a tylko o termin tej waloryzacji. O pieniądze będą martwić się potem, po wyborach. Ale nieśmiało podpowiadam, że ten strach ma jednak zdecydowanie za duże oczy. A po potrzebne dodatkowe miliardy złotych wystarczy się lekko schylić. Nie żartuję.

Najpierw kilka twardych danych. Rozszerzone na pierwsze dziecko świadczenie Rodzina 500+ przeznaczone jest obecnie dla ok. 6,5 mln dzieci i kosztuje budżet państwa ok. 40,2 mld zł. Tymczasem realizacji wyborczego pomysłu PiS, który polega na podwyższeniu wartości tej zapomogi z 500 na 800 zł, ma kosztować prawie 70 mld zł. Brakuje jakieś 30 mld zł. Całkiem sporo, ale też nie na tyle dużo, żeby wszczynać alarm i sugerować, że ktoś chce nas struć kiełbasą wyborczą. 

Skąd w takim razie wziąć te brakujące 30 mld zł? To proste ze sprzedaży alkoholu. Z raportu Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) za 2021 r. wynika, że na jednego Polaka w wieku 15 lat i więcej rocznie przypada średnio 11,7 litra czystego alkoholu. To odpowiednik ok. 2,4 butelki wina lub 4,5 litra piwa co tydzień. Średnio raz w miesiącu upija się nawet 30 proc. Polaków powyżej 15. roku życia. Z kolei wśród młodszych, robi tak jeden na pięciu nastolatków.

Polacy od zawsze dopingują budżet kraju wydatkami na alkohol. Tak było niezależnie od panującego ustroju. W 1948 r. wpływy ze sprzedaży alkoholu stanowiły 15 proc. wszystkich wpływów do budżetu. W 1975 r. było to ok. 12,5 proc., a w 1980 r. znowu ponad 14 proc. W 2020 r. Polacy w ciągu roku na alkohol łącznie wydali ok. 41 mld zł, a rok później jeszcze poprawili ten wynik na 45 mld zł. To więcej niż pochłania dzisiaj program Rodzina 500+, bez waloryzacji. W 2021 r. z kolei dochody budżetu państwa nie przekroczyły 495 mld zł, co oznacza, że wydatki na alkohol stanowiły 9 proc. 

Czytaj też: Jak złożyć wniosek o 500+?

I tutaj też szukałbym tych brakujących 30 mld zł na zwiększenie świadczenia z 500 na 800 zł na jedno dziecko. Trudno przypuszczać, że Polacy nagle gremialnie przestaną pić alkohol. Nie odstraszyła ich od tego ani podwyżka akcyzy, która ma rosnąć o 5 proc. co roku do 2027 r., ani wprowadzenie opłaty cukrowej. Jeszcze we wrześniu 2021 r. za pół litra wódki o zawartości alkoholu 37–38 proc., trzeba było wydać raptem 19 zł. Teraz jest o co najmniej 5 zł drożej. Ale przecież bez problemu można sobie wyobrazić najtańszą półlitrówkę za nawet 30 zł. Że Polacy przejdą wtedy na sok porzeczkowy? Nie sądzę. A pieniądze na realizację wyborczych obietnic w ten sposób znajdą się bardzo szybko.

Ale może to jest kiepski plan? Przecież Witold Włodarczyk, prezes Związku Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy, skarży się w rozmowie z Rzeczpospolitą, że wolumen sprzedaży alkoholowych małpek (butelek wódki o pojemności do 200 ml) w latach 2020–2022 zmniejszył się o ponad 18 proc. Nieważne, że dane NielsenIQ, i tak na alkohol wydajemy coraz więcej pieniędzy.

Mniejsza sprzedaż małpek to być może tylko chwilowe zachwianie. W ciągu ostatnich dwóch dekad, jak wynika to z danych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, spożycie alkoholu przez statystycznego Polaka wzrosło o ponad trzy litry do 9,7 litrów.

Jak widać, zwiększenie akcyzy i promocja spożycia to dobra inwestycja. Te pieniądze szybko przecież wrócą do budżetu (SARKAZM!).