Aktywiści wygrali bitwę o Złoczew. Teraz chcą wojny o Bełchatów

PGE jest znalazła się w sytuacji przypominającej wojewódzkie uchwały anty-LGBT. Jak podkreśla Komisja Europejska,  Fundusz Sprawiedliwej Transformacji przeznaczony jest dla regionów odchodzących od węgla, a nie dla tych, które dalsze fedrowanie planują na lata, albo chcą budować nową kopalnię. W ten sposób języczkiem u wagi stała się nowa kopalnia Złoczew w województwie łódzkim. Chciała ją wybudować Polska Grupa Energetyczna (PGE). 

Okazało się jednak, że Bruksela w sprawach Zielonego Ładu wcale nie żartuje i trzeba było jeszcze raz wszystko policzyć i sprawdzić, czy awantura o nową kopalnię na pewno się opłaca. Okazało się, że nie. W ten sposób poznaliśmy strategię PGE na następne lata, która postanowiła pożegnać węgiel w ciągu najbliższych 20-25 lat. Spółka przyznawała, że można to zrobić wcześniej, ale „istnieje aspekt społeczny, który należy wziąć pod uwagę”. Jednocześnie PGE informowała wtedy, że rezygnuje z budowy kopalni Złoczew. Teraz GDOŚ uchyliła wcześniejszą decyzję środowiskową w tej sprawie.

Zdaniem GDOŚ wskazany przez inwestora raport uniemożliwia przeprowadzenie rzetelnej oceny oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko. Ta zaś jest niezbędna przy okazji wydawania koncesji na wydobycie węgla. Janusz Buszkowski, prawnik z ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, jednej z organizacji, która uczestniczyła w postępowaniu przed GDOŚ, przekonuje, że decyzja potwierdza, że „energetyka węglowa jest w odwrocie i przestaje być akceptowalna nie tylko ekonomicznie, społecznie, środowiskowo, ale też prawnie”. 

Ekolodzy przypominają też, że złoże Złoczew to dziura w ziemi o głębokości 340 metrów, w której mógłby zmieścić się Pałac Kultury. Miałaby pochłonąć 33 wsie i wiązałaby się z przesiedleniem ponad 3 tys. mieszkańców.

Po decyzji GDOŚ aktywiści klimatyczni chcą iść krok dalej. Dla nich wcześniejsze deklaracje PGE, że spółka całkowicie odejdzie od węgla w latach 2040-2045 są całkowicie niewystarczające. Teraz przy okazji zamykania tematu złoża Złoczew można byłoby ten harmonogram, jak twierdzą, odpowiednio zweryfikować. Wszak nowa kopalnia w województwie łódzkim miała też za zadanie przedłużyć życie Elektrowni Bełchatów. 

Jej zdaniem to też wyzwanie dla samorządowców, którzy powinni zrobić wszystko, co możliwe, żeby transformacja energetyczna w Bełchatowie i okolicy przebiegała „przy wsparciu środków unijnych, pozwalających zminimalizować koszt społeczny dotychczasowego jej opóźniania”. Na zdecydowanie zbyt później pożegnanie węgla w PGE zwraca też uwagę Joanna Flisowska, koordynatorka zespołu klimat i energia w Greenpeace Polska.

W 2017 r. rada gminy Złoczew przyjęła uchwałę w sprawie przyjęcia studium zagospodarowania przestrzennego, które zakładało budowę w gminie nowej kopalni. Te przepisy zaskarżył m.in. Greenpeace Polska. Sąd uznał, że są nieważne. Ale nie zgodzili się z tym samorządowcy ze Złoczewa i tę decyzję z kolei zaskarżyli do NSA. Ten uchylił wyrok sądu niższej instancji stwierdzający nieważność studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Złoczew, które przewidywało budowę odkrywki. W efekcie wszystkiemu jeszcze raz musiał przyjrzeć się WSA w Łodzi, który uznał, źe urzędnicy mają rację i plan zagospodarowania wraz z nową kopalnią jest zgodny z prawem. Jednak chętnych na budowę nowej odkrywki już nie ma.