Koniec wiecznych kadencji w spółdzielniach mieszkaniowych. „To stygmatyzacja”
Ministerstwo Rozwoju szykuje dużą zmianę w przepisach dotyczących spółdzielni mieszkaniowych. Wśród propozycji są kadencyjność zarządów, coroczne absolutorium z realnymi konsekwencjami i ułatwienia w budowie mieszkań. Zmiany mają zwiększyć przejrzystość, ale w środowisku budzą wiele wątpliwości.
Spółdzielnie mieszkaniowe – przynajmniej w założeniu – mają działać bardziej transparentnie i sprawnie. Takie zamiary ma Ministerstwo Rozwoju i Technologii, które opracowało nowelizację ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy – Prawo spółdzielcze.
Członkowie spółdzielni mają zyskać większe uprawnienia, projekt przewiduje także ułatwienie budowy nowych mieszkań lokatorskich. Jak podał Dziennik Gazeta Prawna obligatoryjna miałaby być zasada, wedle której na dorocznym walnym zgromadzeniu udzielanie lub nie jest absolutorium dla członków zarządu i rady nadzorczej spółdzielni. Brak takiego absolutorium - to zasadnicza zmiana w świetle obowiązujących przepisów – miałaby oznaczać podjęcie uchwały o odwołanie.
Ponadto projekt zakłada, że kadencja zarządu nie może być dłuższa niż cztery lata, spółdzielcy będą mogli natomiast skrócić ją zapisami w statucie spółdzielni. Zapis ten uderza w "wiecznych prezesów", którzy funkcję pełnią nawet kilkadziesiąt lat. Co ważne, członkowie zarządu nadal będą mogli ubiegać się o powołanie na kolejne kadencje.
Kadencyjność zarządów. Reforma czy stygmatyzacja?
Zależy mi na tym, by ktoś, kto aspiruje do funkcji członka zarządu spółdzielni stanął przed radą nadzorczą i powiedział, dlaczego chce dostać stanowisko, co zrobił w poprzedniej kadencji i co zamierza zrobić w kolejnej. Tak to wygląda w spółkach prawa handlowego, nie widzę powodów, dla których ma wyglądać inaczej w spółdzielniach – powiedział w rozmowie z „Wyborczą” Tomasz Lewandowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii.
Projekt, choć nie został jeszcze formalnie upubliczniony, już wywołuje duże emocje. Jerzy Jankowski, prezes zarządu Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych RP w rozmowie z Bizblog.pl zaznacza, że będziemy mieli do czynienia z „permanentną kampanią wyborczą”.
Nie rozumiem, czemu zmiany miałyby dotyczyć tylko spółdzielni mieszkaniowych, to stygmatyzacja naszej branży. Już dziś spółdzielnie mogą wpisywać kadencyjność w swoich statutach. Uważam, że jak najwięcej przepisów powinno być zawartych w statucie, bo sami członkowie powinni decydować w sprawach ich dotyczących – uważa prezes ZRSM.
I dodaje, że w Polsce były przypadki, gdy na walnych zgromadzeniach członkowie zarządu nie uzyskali absolutorium, co skutkowało ich odwołaniem.
To działa. Wszystko zależy od aktywności członków w spółdzielniach. Pilniejszą sprawą jest dziś temat budownictwa społecznego. Kadencyjność to temat zastępczy.
Mieszane uczucia do propozycji zmian ma Piotr Drews, prezes SM „Młyniec” w Gdańsku.
Takie rozwiązanie może być mało skuteczne. Z jednej strony u nas w spółdzielni przygotowujemy 5-letnie plany remontów i przedsięwzięć, jeżeli zarząd miałby kadencyjność 4-letnią, to byłaby bardziej sprecyzowana perspektywa, żeby działać. Natomiast co roku jest absolutorium i na walnym zgromadzeniu zarząd musi je otrzymać, by dalej moc funkcjonować. Tyle lat w ten sposób to funkcjonuje i się sprawdza.
Ekspertka: Zamknięty krąg prezesów i brak nowych kadr
Hanna Milewska-Wilk, ekspertka ds. mieszkalnictwa w Instytucie Rozwoju Miast i Regionów, socjolożka i mediatorka również wskazuje, że wymóg corocznego absolutorium dla członków zarządu na walnym zgromadzeniu obowiązuje już dziś.
Więcej o spółdzielniach mieszkaniowych przeczytasz w Bizblog:
To wymóg ustawowy – zaznacza Hanna Milewska-Wilk. – Weryfikacja zarządu powinna odbywać się więc na bieżąco. Natomiast wprowadzenie kadencyjności nie będzie skuteczne. Jeżeli w spółdzielni ludzie podziękują członkowi zarządu, to on przeskoczy do innej spółdzielni.
I dodaje, że prezesi będą się nie tyle zmieniać, co wymieniać.
To jest mała pula osób i zamknięte środowisko. Problem polega na tym, że nie ma zewnętrznych ekspertów i specjalistów, których spółdzielnie mogłyby zatrudniać.
Jej zdaniem, aby spółdzielnie były bardziej demokratyczne, potrzebna jest dyskusja.
Dzisiaj w spółdzielniach ludzie się nie angażują. Natomiast jeżeli dzieje się coś, co im nie odpowiada, to zawsze winny jest prezes. Dzisiaj ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych zakłada, że dowolna czynność podjęta przez prezesa lub dowolny brak podjęcia działań, może być zaskarżony do sądu. Jeśli chodzi o odpowiedzialność i jasność przepisów, których muszą przestrzegać prezesi - to nie jest najbardziej komfortowe miejsce – tłumaczy Hanna Milewska-Wilk.
Jej zdaniem wątpliwe jest, czy tak daleko idące ingerencje w prawo mają sens.
Według przepisów spółdzielnie to przedsiębiorstwa prywatne, które nie działają dla zysku. Tymczasem ciągle uważamy, że są one w jakiś sposób publiczne i wyznaczamy im cele, politycy coraz bardziej mieszają się w ustrój. Dopóki nie ustalimy, czym są spółdzielnie, będą wątpliwości czy regulować takie kwestie, jak kadencyjność prezesów – mówi Hanna Milewska Wilk.
Na szczegóły proponowanych przez ministerstwo zapisów trzeba jeszcze poczekać. Resort informuje, że złożony został wniosek o wpis projektu do tzw. wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
Na obecnym etapie projekt zmiany przepisów regulujących funkcjonowanie spółdzielni mieszkaniowych jest dokumentem o charakterze wewnętrznym, a jego upublicznienie nastąpi z chwilą jego przekazania do uzgodnień z członkami Rady Ministrów – informuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii.
