Urlop okolicznościowy. Dodatkowe dni, by pożegnać bliskich
Śmierć członka rodziny to wyjątkowo trudne doświadczenie. W tym czasie przygotowujemy się do pochówku bliskiej osoby, nie myśląc o pracy. Ustawodawca przewidział dodatkowe dni wolne dla pracowników, których bliscy odeszli. Jest to tak zwany urlop okolicznościowy, który może też zostać przyznany w innych przypadkach. Jak się o niego ubiegać?
Komu przysługuje urlop okolicznościowy?
Urlop okolicznościowy, podobnie jak każda inna forma urlopu, jest uprawnieniem pracowniczym. Przysługuje więc osobom pozostającym w stosunku pracy, nie odnosi się natomiast do pracujących w ramach umowy cywilnoprawnej ani prowadzących własną działalność gospodarczą. Co istotne, w kategorii urlopu okolicznościowego mieszczą się nie tylko sytuacje przykre, takie jak śmierć członka rodziny, ale również inne, na przykład ślub własny lub dziecka. Pracownik, który chce skorzystać ze swojego uprawnienia, musi przedstawić dokumenty poświadczające zaistniałą sytuację.
Jaki jest wymiar urlopu okolicznościowego w przypadku śmierci członka rodziny?
Pracownikowi przysługują dwa dni wolnego w związku ze zgonem:
- małżonka,
- dziecka,
- ojca,
- matki,
- ojczyma,
- macochy.
Tymczasem jeden dzień urlopu przysługuje w przypadku śmierci:
- rodzeństwa,
- teściów,
- dziadków,
- innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego opieką.
Wymiar urlopu zależy więc od stosunku pokrewieństwa łączącego uprawnionego ze zmarłym. W przypadku dwóch dni nie ma obowiązku wykorzystania ich jeden po drugim, jednak rekomenduje się, aby odstęp czasu pomiędzy dwoma terminami nie był odległy. Nie ma natomiast możliwości rozdzielenia urlopu na kilka dni, wybierając po kilka godzin wolnego. Jest on bowiem udzielany na cały dzień, i to niezależnie od długości dnia pracy.
Jak ubiegać się o urlop okolicznościowy?
Pracownik, który chce skorzystać z urlopu okolicznościowego, musi poinformować pracodawcę o zaistniałej sytuacji. Informacja ta co do zasady powinna zostać przekazana z wyprzedzeniem, jednak o ile zasada ta ma zastosowanie w przypadku ślubu, o tyle w przypadku śmierci członka rodziny najczęściej przekazujemy ją nagle. Pracownik powinien też złożyć u pracodawcy pisemny wniosek wraz z dokumentacją potwierdzającą zdarzenie – aktem zgonu.
Pracodawca nie ma natomiast prawa odmówić urlopu okolicznościowego, nie może również przechowywać dokumentów przedstawionych przez pracownika w jego aktach osobowych.
Więcej o urlopach przeczytasz na Bizblog.pl:
W jakim terminie można wziąć urlop okolicznościowy?
Pracownicy najczęściej ubiegają się o urlop okolicznościowy w terminie pogrzebu. Jest to zgodne ze stanowiskiem departamentu Prawa Pracy MPiPS, które nakazuje zaistnienie związku przyczynowego oraz czasowego z danym wydarzeniem. Pracodawca może również udzielić urlopu w innym terminie, jednak to pracownik będzie musiał udowodnić jego słuszność. Państwowa Inspekcja Pracy przypomina też, że na urlop w innym dniu zgodę musi wyrazić zatrudniający.
Śmierć innej bliskiej osoby – czy masz prawo do urlopu?
Ustawodawca wskazuje zamknięty katalog osób, których zgon uprawnia do urlopu okolicznościowego w wymiarze jednego lub dwóch dni. Coraz częściej pada jednak pytanie, czy wolne przysługuje również w przypadku śmierci rodziców partnera lub byłego małżonka? Niestety, pracownik nie będzie mógł skorzystać z urlopu okolicznościowego. Przysługuje mu natomiast urlop z tytułu działania siły wyższej, która nie została zdefiniowana wprost. Przyjmuje się jednak, że dotyczy on pilnych spraw rodzinnych, które wymagają obecności pracownika.
Minusem takiego rozwiązania jest niższe wynagrodzenie, które wynosi jedynie 50 proc., podczas gdy w ramach urlopu okolicznościowego przysługuje pełna pensja. Alternatywą dla tych, którzy nie skorzystają z tej formy lub jeden czy dwa dni to dla nich za mało, pozostaje urlop wypoczynkowy albo bezpłatny. Tutaj jednak wymagana jest zgoda pracodawcy i to bez względu na okoliczności. Śmierć bliskiej osoby jest tak przykrym zdarzeniem, że najczęściej zatrudniający nie mają nic przeciwko dodatkowemu wolnemu od pracy zwłaszcza, że pracownik i tak nie wykonuje obowiązków efektywnie.
