Urlop ojcowski - ile wynosi, kiedy można skorzystać?
Urlop ojcowski przysługuje mężczyźnie, który został ojcem i jest objęty ubezpieczeniem chorobowym. W 2023 roku, zgodnie z unijną dyrektywą work-life balance, planuje się wprowadzenie pewnych zmian w jego zakresie. Kiedy można wykorzystać urlop ojcowski i jaki jest jego wymiar?
Urlop ojcowski może zostać świeżo upieczonemu tacie, który jest zatrudniony w ramach umowy o pracę (także w niepełnym wymiarze godzin) lub prowadzi własną działalność gospodarczą został zgłoszony do ubezpieczenia chorobowego. Trwa on 14 dni kalendarzowych i jest niezależny od urlopu macierzyńskiego.
Oznacza to, że mężczyzna może skorzystać z niego w tym samym czasie, w którym matka sprawuje opiekę nad dzieckiem, lecz jednocześnie nie może scedować na nią prawa do dni wolnych z tytułu urodzenia potomka. Mężczyzna nie musi pozostawać w formalnym związku z matką dziecka, aby móc skorzystać z urlopu.
Ile trwa urlop ojcowski?
Obecnie urlop ojcowski wciąż przysługuje w wymiarze 14 dni kalendarzowych i należy wykorzystać go w ciągu 24 miesięcy od dnia narodzin dziecka bądź w przypadku adopcji – od dnia uprawomocnienia orzeczenia. W wyjątkowym przypadku istnieje możliwość przerwania urlopu ojcowskiego – dotyczy to sytuacji, w której dziecko jest hospitalizowane.
Urlop przerywa się wtedy od dnia przyjęcia dziecka do szpitala do dnia, w którym zostaje ono z niego wypisane. Prawo do przerwania urlopu dotyczy wyłącznie hospitalizacji dziecka, na które został on przyznany, nie zaś ubezpieczonego czy innego członka rodziny. W najbliższym czasie planowane jest wprowadzenie zmian, zgodnie z unijną dyrektywą work-life balans. Na ich mocy ojciec dziecka będzie mógł wykorzystać urlop jedynie w ciągu 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka.
Ile wynosi wynagrodzenie na urlopie ojcowskim?
Urlop ojcowski daje prawo do zasiłku, który wynosi 100 proc. podstawy wymiaru. Wypłaca go ZUS lub pracodawca, jeśli zatrudnia on powyżej 20 pracowników. Będzie wtedy zobowiązany przekazać pracownikowi środki pieniężne, które następnie zostaną zrefundowane przez organ rentowy.
Wniosek o urlop ojcowski – kiedy go złożyć i co powinien zawierać?
Urlop ojcowski udzielany jest na wniosek pracownika – pracodawca, co do zasady, nie ma prawa go odrzucić, choć obowiązuje tutaj pewien wyjątek. Zgodnie z przepisami, wniosek składa się najpóźniej na 7 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu. Jeśli termin ten nie zostanie zachowany, pracodawca może odmówić udzielenia dni wolnych. Składając wniosek o urlop ojcowski, należy przedłożyć następujące dokumenty:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka,
- oświadczenie o korzystaniu z urlopu ojcowskiego bądź jego części,
- kopię prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka (w przypadku adopcji).
Czytaj także: Urlop bezpłatny - na jakich warunkach?
Tymczasem przedsiębiorcy składają w ZUS:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka,
- formularz ZUS Z-3b,
- formularz ZUS ZAO.
Urlop ojcowski przysługuje w wymiarze 14 dni bez względu na to, w ilu stosunkach pracy pozostaje ubezpieczony. Dotyczy to również osób, które jednocześnie są zatrudnione w ramach umowy o pracę i prowadzą własną działalność gospodarczą.
Urlop ojcowski a pozostałe prawa pracownika
Urlop ojcowski jest prawem, a nie obowiązkiem pracownika, zatem przepada w przypadku niewykorzystania w określonym przepisami terminie. Jednocześnie trzeba mieć świadomość, że pracodawca nie może zwolnić pracownika, który przebywa na urlopie ojcowskim.
Po powrocie z niego należy skierować zatrudnionego na takie samo stanowisko (bądź w razie braku takiej możliwości – na stanowisko podobne), z zachowaniem takiego samego wynagrodzenia.
