Urlop macierzyński. Komu przysługuje, ile trwa, co z zasiłkiem?

W języku potocznym funkcjonuje termin „roczny urlop macierzyński”, ale jest on niezgodny z obowiązującymi rozwiązaniami prawnymi. Urlop macierzyński przysługuje bowiem kobiecie, która urodziła lub przyjęła na wychowanie dziecko, a jego wymiar wynosi od 20 do maksymalnie 37 tygodni (w przypadku większej liczby potomstwa). Skąd więc przymiotnik roczny? Otóż urlop macierzyński często mylony jest z urlopem rodzicielskim – po zsumowaniu ich młoda mama rzeczywiście może zrezygnować z pracy na rok, zachowując przy tym prawo do zasiłku.

Czytaj też: Jakie formalności trzeba załatwić po urodzeniu dziecka?

W przypadku urodzenia jednego dziecka urlop macierzyński będzie trwał minimum 14 tygodni. Kobieta nie może z niego zrezygnować, natomiast kolejnych 6 tygodni (z przysługujących jej 20) może zrzec się na rzecz ojca dziecka. Co ważne, urlop macierzyński można wykorzystać także przed porodem w wymiarze maksymalnie 6 tygodni. Pula dni wolnych pozostaje jednak niezmienna, dlatego urlop macierzyński ulegnie skróceniu, jeśli kobieta wybierze je przed urodzeniem dziecka.

Urlop macierzyński przysługuje młodej mamie z mocy prawa, zatem pracodawca nie może odmówić jego udzielenia. Niemniej jednak kobieta ma obowiązek złożyć stosowny wniosek w terminie 21 dni od porodu.

Należy do niego dołączyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka oraz oświadczenie o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców dziecka przez okres wskazany we wniosku.

Złożenie wniosku o urlop macierzyński ma na celu ustalenie wysokości zasiłku macierzyńskiego oraz poinformowanie pracodawcy, jak długo pracownica będzie nieobecna.

Uprawnione do urlopu macierzyńskiego są także kobiety, które poroniły bądź urodziły martwe dziecko (granicą prawną jest tutaj 22 tydzień ciąży). Trwa on w takim przypadku maksymalnie 8 tygodni, lecz nie mniej niż 7 dni od dnia zgonu dziecka.

Pracownica może zrezygnować z urlopu macierzyńskiego - poza rzeczonymi 7 dniami. Ma ona obowiązek przekazać pracodawcy skrócony akt urodzenia martwego dziecka.

Sprawdź też: Kiedy szef może wezwać cię z urlopu?

Zasiłek macierzyński przysługuje kobiecie, która przebywa na urlopie macierzyńskim oraz rodzicielskim. Jego wysokość zależy jednak od tego, jak wiele dni wolnych zamierza wykorzystać młoda mama. Jeśli decyduje się przebywać wyłącznie na urlopie macierzyńskim, otrzyma 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Po złożeniu wniosku o zasiłek macierzyński podczas urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (tak zwany długi wniosek) do 21 dni po porodzie albo przyjęciu dziecka na wychowanie zasiłek będzie wynosił 81,5 proc. podstawy wymiaru.

Czytaj także: Urlop bezpłatny - na jakich warunkach?

Jeżeli pracownica pierwotnie złożyła wniosek wyłącznie o urlop macierzyński, a następnie zdecyduje się skorzystać z urlopu rodzicielskiego, otrzyma zasiłek w wysokości 100 proc. (urlop macierzyński) 70 proc. (urlop rodzicielski) podstawy wymiaru. Rzeczona podstawa wymiaru to średnia pensja otrzymywana przez ostatnie 12 miesięcy. W przypadku pracownic zatrudnionych krócej niż rok, do obliczania zasiłku bierze się pod uwagę wynagrodzenie otrzymane za pełne, przepracowane miesiące.

Wypłata zasiłku macierzyńskiego to obowiązek pracodawcy, który zatrudnia w firmie co najmniej 20 osób. W pozostałych przypadkach wypłata świadczenia następuje z ramienia ZUS. Organ rentowy na to 30 dni od dnia złożenia pełnej, wymaganej przez prawo dokumentacji. Natomiast pracodawca powinien wypłacić zasiłek w dniu, w którym zgodnie z umową dokonuje wypłaty wynagrodzenia.