Odprawa pośmiertna. Komu i w jakiej wysokości przysługuje
Śmierć bliskiej osoby w wielu przypadkach wiąże się z konsekwencjami finansowymi, które złagodzić ma odprawa pośmiertna. Pracodawca wypłaca ją w ustawowej wysokości rodzinie pracownika, bez względu na przyczynę i miejsce zgonu.
Kto ma prawo do odprawy pośmiertnej?
Odprawa pośmiertna to jednorazowe świadczenie wypłacane przez pracodawcę członkom rodziny zmarłego pracownika. Za członków rodziny Kodeks pracy uznaje małżonka oraz osoby, które spełniają warunki do uzyskania renty rodzinnej. Są to przede wszystkim dzieci (jeśli nie ukończyły 16. roku życia; dla uczących się limit wieku wynosi 25 lat) lub rodzice, o ile są oni niezdolni do pracy lub ukończyli 50. rok życia.
W pierwszej kolejności o odprawę może ubiegać się małżonek zmarłego. Nie przysługuje ona natomiast małżonkom pozostającym w separacji lub po rozwodzie. Nie otrzyma jej także osoba, która pozostawała z denatem w konkubinacie. Jeśli w gronie bliskich zmarłego nie ma osób spełniających warunki ustawowe do otrzymania odprawy pośmiertnej, pracodawca nie ma obowiązku jej wypłacać.
Ile wynosi odprawa pośmiertna?
Na wysokość odprawy pośmiertnej wpływa między innymi okres zatrudnienia u danego pracodawcy. Wypłacana jest w równowartości:
- jednomiesięcznego wynagrodzenia – jeśli pracownik był zatrudniony w zakładzie krócej niż 10 lat,
- trzymiesięcznego wynagrodzenia – jeśli pracownik był zatrudniony w zakładzie dłużej niż 10 lat,
- sześciomiesięcznego wynagrodzenia – jeśli pracownik był zatrudniony w zakładzie dłużej niż 15 lat.
Pozostałe czynniki, od których zależy wysokość świadczenia, to:
- wynagrodzenie w stawce miesięcznej w stałej wysokości,
- składniki przysługujące za okresy dłuższe niż miesiąc wypłacone w okresie trzech miesięcy poprzedzających nabycie prawa do odprawy,
- składniki przysługujące za okresy dłuższe niż miesiąc w średniej wysokości, wypłacone w okresie z 12 miesięcy poprzedzających nabycie prawa do odprawy.
Oznacza to, że odprawę pośmiertną wylicza się, biorąc pod uwagę nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, ale też premię zmienną. Świadczenie przysługuje także członkom rodziny osoby zatrudnionej na okres próbny. Wypłacane jest bez względu na to, w jakich okolicznościach nastąpiła śmierć pracownika. Samobójstwo, brak ostrożności czy działanie celowe nie dyskwalifikuje z możliwości otrzymania odprawy pośmiertnej.
Więcej o prawach pracownika przeczytasz na Bizblog.pl:
Kiedy odprawa pośmiertna nie zostanie wypłacona?
Odprawę pośmiertną mogą otrzymać wyłącznie członkowie rodziny wskazani przez Kodeks pracy. Niemniej jednak pracodawca nie ma obowiązku wypłacać jej, jeśli ubezpieczył pracownika na życie, a wysokość odszkodowania przewyższa potencjalną kwotę odprawy. Należy więc wyliczyć wysokość świadczenia i porównać te dwie wartości. Jeśli odszkodowanie jest niższe niż odprawa, to pracodawca ma obowiązek dopłacić różnicę.
Odprawy pośmiertnej nie otrzymają rodziny pracowników, którzy przeszli na emeryturę lub którym została przyznana renta. Pracodawca wypłaca ją jedynie w przypadku, gdy pracownik w chwili śmierci pozostawał w stosunku pracy lub pobierał zasiłek z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby.
Odprawa pośmiertna a pozostałe świadczenia
Odprawa pośmiertna jest świadczeniem niezależnym od innych, które otrzymuje rodzina zmarłego, na przykład od zasiłku pogrzebowego. Jedyna zależność występuje pomiędzy wypłatą odszkodowania ze wspomnianego wyżej ubezpieczenia na życie. Pracodawca ma prawo przyznać członkom rodziny zmarłego dodatkowe świadczenia, wynikające bezpośrednio z regulaminów wewnątrzzakładowych. Sposób ustalania regulacji jest całkowicie dowolny, co oznacza, że pracodawca może wskazać wysokość dodatkowego świadczenia oraz osoby uprawnione do jego otrzymania. Nie ma jednak prawa zastępować nimi odprawy pośmiertnej, zwłaszcza jeśli byłyby niższe od świadczenia ustawowego.
