Wyrok nakazowy w sprawie karnej – co zrobić?
Każda sprawa karna w pewnym momencie musi mieć swój finał. Załóżmy, że prowadzone było przeciwko Tobie dochodzenie o czyn zabroniony i organy ścigania przesłały do sądu akt oskarżenia wraz z aktami. Sąd podobnych spraw w zależności od właściwości miejscowej dostaje setki lub tysiące, czemu naprzeciw wyszedł ustawodawca, umożliwiając wydanie wyroku nakazowego. Czy można się od niego odwołać? Oczywiście, od wyroku nakazowego oskarżonemu przysługuje sprzeciw wnoszony do Sądu wydającego wyrok nakazowy – komentuje adw. Arkadiusz Szymański, karnista, wspólnik w Kancelarii Adwokackiej Zemła Szymański Adwokaci sp. j. z siedzibą w Warszawie.
Kiedy Sąd może wydać wyrok nakazowy?
Jak to wygląda, w dużym skrócie Sąd dostaje akta Twojej sprawy wraz z aktem oskarżenia i musi zadecydować, co z tą sprawą zrobić. Jednym z rozwiązań jakie ma sąd jest skierowanie sprawy na posiedzenie przed rozprawą, bez udziału stron, na którym to Sąd wyda tzw. wyrok nakazowy – przesądzi o Twojej winie i orzeknie karę, a następnie doręczy oskarżonemu odpis wyroku nakazowego wraz z odpisem aktu oskarżenia.
Zgodnie z art. 500 § 1 k.p.k. w sprawach, w których prowadzono dochodzenie, uznając na postawie zebranego w postępowaniu przygotowawczym materiału, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, sąd może w wypadkach pozwalających na orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny wydać wyrok nakazowy. W takim postępowaniu stosuje się przepisy dedykowane do postępowania zwyczajnego, a wyrok ten może być wydany wyłącznie wtedy, jeśli na podstawie zebranych dowodów okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości.
Często jednak treść wyroku nakazowego pozwala przypuszczać, że ma on na celu jedynie przyśpieszenie skuteczności rozpoznawania spraw, licząc, że oskarżony nie wniesie sprzeciwu od wyroku nakazowego.
Jakie kary można orzec wyrokiem nakazowym i komu zostanie on doręczony?
Uspokajamy, to nie jest tak, że sąd na posiedzeniu bez udziału stron może wydać wyrok nakazowy, którym orzeknie karę wieloletniego pozbawienia wolności. Zgodnie z art. 502 § 1 k.p.k. wyrokiem nakazowym można orzec karę ograniczenia wolności lub grzywnę w wysokości do 200 stawek dziennych albo do 200.000 złotych. Natomiast czy kary ograniczenia wolności (np. prace społeczne) lub wysoka grzywna (np. 100.000 złotych) mogą być dolegliwe? Zdecydowanie tak – zauważa adw. Arkadiusz Szymański z Kancelarii Adwokackiej Zemła Szymański Adwokaci sp. j. (https://zemla-szymanski.pl/)
Należy również pamiętać, że obok kary, sąd wydający wyrok nakazowy może orzec również środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny. Środkiem karnym może być np. zakaz prowadzenia pojazdów lub zakaz zajmowania określonego stanowiska. Przepadek może dotyczyć np. korzyści, którą sprawca miał osiągnąć z przestępstwa, jeśli zaś chodzi o środki kompensacyjne, to są nimi zadośćuczynienie, odszkodowanie lub nawiązka, tytułem krzywdy i szkody, jakie miał odnieść pokrzywdzony przestępstwem.
Gdy sąd dojdzie do przekonania, że wina i okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości, wyda wyrok nakazowy, w którym zostanie orzeczona konkretna kara, środek karny lub środek kompensacyjny. Następnie, odpis wyroku nakazowego doręcza się oskarżycielowi publicznemu i pokrzywdzonemu, a oskarżonemu i obrońcy wraz z odpisem aktu oskarżenia. Co istotne, w każdym przypadku odpis wyroku nakazowego doręcza się prokuratorowi.
Sprzeciw od wyroku nakazowego
Doręczenie odpisu wyroku nakazowego (wraz z aktem oskarżenia) oskarżonemu nie zamyka prawa do obrony. Oskarżonemu, jak i oskarżycielowi, przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do sądu, który wydał wyrok nakazowy, w terminie zawitym 7 dni od doręczenia wyroku nakazowego.
Należy pamiętać, że termin 7 dniowy jest terminem zawitym i w przypadku jego uchybienia, prezes sądu odmówi przyjęcia sprzeciwu. Jeśli bowiem wniesiemy sprzeciw od wyroku nakazowego w ustawowym terminie, to wyrok taki traci moc – uznaje się go za niebyły, a sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych. Co istotne Sąd w składzie który wydał wyrok nakazowy, nie będzie mógł rozpoznawać sprawy oskarżonego na zasadach ogólnych – na rozprawie – ze względu na wcześniejsze przesądzenie o winie oskarżonego, a nowy skład sądu w żadnej mierze nie jest związany treścią wyroku nakazowego.
Umiejętne skorzystanie z prawa do sprzeciwu jest o tyle istotne, że wyrok nakazowy od którego nie wniesiono sprzeciwu lub sprzeciw cofnięto staje się prawomocny i podlega wykonaniu. Sam sprzeciw nie jest ani łatwym, ani trudnym pismem procesowym, musi on spełniać wymogi formalne ujęte w kodeksie postępowania karnego i zawierać jednoznaczny zwrot, wskazujący na sprzeciw wobec wydanego wyroku nakazowego. Skuteczne wniesienie sprzeciwu otwiera oskarżonemu prawo do obrony na rozprawie.
Wielokrotnie w praktyce kancelarii zdarzyło się, że oskarżeni, którzy sprzeciwiali się od wyroku nakazowego po przeprowadzeniu rozprawy głównej byli uniewinniani od popełnienia zarzucanego im czynu, postępowanie karne warunkowo umarzano albo przy skazaniu wymierzano wobec nich kary znacznie łagodniejsze – zauważa adw. Arkadiusz Szymański z Kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j. Więcej informacji o naszej kancelarii znajdziesz tutaj: https://zemla-szymanski.pl/kancelaria-adwokacka-warszawa/
