Wymiana zniszczonego banknotu? Dostaniesz 100 proc. wartości za mały kawałek. Jest jeden warunek
Uszkodzony banknot nie jest pełnoprawnym środkiem płatniczym, zatem sprzedawca może odmówić jego przyjęcia. Jednak posiadacz nie musi być stratny – istnieje możliwość wymiany banknotu w banku, jeśli zostaną spełnione pewne warunki. W jakich sytuacjach można wymienić uszkodzony banknot i na czym polega cała procedura?
Jakie banknoty uznaje się za uszkodzone?
Uszkodzenie banknotów to pojęcie, które zostało zdefiniowane w Zarządzeniu Nr 31 z 2013 roku Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Zgodnie z nim, za zniszczony uważa się banknot:
- przerwany,
- poplamiony,
- odbarwiony,
- postrzępiony,
- naddarty,
- sklejony,
- na którym znajduje się dodatkowy napis lub rysunek.
Co ciekawe na mocy przytoczonego zarządzenia można wymieniać nie tylko uszkodzone banknoty, lecz również monety. Z prawnego punktu widzenia nawet najmniejsza zmiana w wyglądzie pieniądza oznacza jego uszkodzenie. Najczęściej jednak posiadacze wadliwych banknotów nie wymieniają ich, lecz dalej puszczają obieg. Warto mieć świadomość, że sprzedawca może odmówić przyjęcia uszkodzonego banknotu, który nie stanowi pełnoprawnego środka płatniczego.
Gdzie wymienić uszkodzone banknoty?
Posiadacze zniszczonych banknotów mogą wymienić je w dowolnym oddziale banku komercyjnego bądź w jednostce terenowej Narodowego Banku Polskiego. Zrobią to bez ponoszenia dodatkowych kosztów, nie ma również znaczenia, czy posiadają konto osobiste w danej instytucji. Pracownik banku ma obowiązek wymienić banknot od ręki, chyba że zachodzi podejrzenie co do jego autentyczności. Cała procedura wymiany jest bardzo prosta i trwa zaledwie kilka minut. Klient banku zobowiązany jest wypełnić wniosek, a następnie pisemnie potwierdzić odbiór pieniędzy.
Jeśli banknot jest zbutwiały, mocno zawilgocony bądź zanieczyszczony, pracownik przesyła go do centrali NBP, gdzie zapada decyzja w kwestii ewentualnej wymiany. Warto pamiętać, że NBP wymienia wyłącznie nominały pozostające w obiegu. Od października 2020 roku istnieje możliwość wnioskowania o wydanie nowego banknotu korespondencyjnie. Należy wysłać uszkodzone pieniądze wraz z wnioskiem o wymianę za pośrednictwem poczty lub kuriera. Osoba fizyczna może w ten sposób wymienić maksymalnie 2000 zł jednorazowo – środki pieniężne przekazywane są na wskazane we wniosku konto bankowe.
Na jakich zasadach wymienia się uszkodzone banknoty?
Wymieniając uszkodzony banknot, nie zawsze można otrzymać 100 proc. jego wartości. Dotyczy to wyłącznie takich, które:
- zostały przerwane na maksymalnie 9 części,
- zachowały co najmniej 75 proc. pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie.
Tymczasem 50 proc. wartości banknotu otrzymuje się, jeśli zachowano od 45 do 75 proc. pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie.
W jakich przypadkach pracownik banku odmówi wymiany banknotu?
Pracownicy banków mają obowiązek wymienić uszkodzone pieniądze, jeśli tylko zostaną spełnione podstawowe warunki. Niemniej jednak w pewnych przypadkach nie wydadzą klientowi nowego banknotu. Stanie się tak w sytuacji, gdy niemożliwe jest odczytanie jego wartości – na przykład jeśli zostanie dostarczony w kilku drobnych częściach, a w jednym fragmencie nie zachowa się minimum 45 proc. pierwotnej powierzchni.
Wymianie nie podlegają również nieautentyczne banknoty, natomiast przedstawiając takowe, klient będzie musiał odpowiedzieć na pytania dotyczące między innymi tego, w jaki sposób wszedł w ich posiadanie. W przypadku braku pewności co do autentyczności banknotu, można uprzednio zgłosić się z nim na policję. Wtedy też nie pojawi się podejrzenie o puszczanie w obieg gotówki, która została podrobiona.
