Waloryzacja rent i emerytur. Sprytne zagranie rządu, seniorzy obejdą się smakiem
Wiadomo, o ile rząd planuje w przyszłym roku waloryzować renty i emerytury. Choć związki zawodowe i emeryci chcieli znaczących podwyżek, wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2023 r. będzie na poziomie ustawowego minimum. Chodzi o wzrost wyliczany jest jako średnioroczna inflacja w 2022 r. powiększona o 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Do porozumienia na Radzie Dialogu Społecznego nie doszło, więc rząd ma wolną rękę i może zdecydować, że wypłaci minimalną zapisaną w ustawie podwyżkę świadczeń.
Ile wyniesie waloryzacja rent i emerytur w 2023 r.? To pytanie zadaje sobie dziewięć milionów emerytów i rencistów, którzy niecierpliwością czekają na informacje o waloryzacji ich świadczeń. Szalejąca inflacja i drożyzna sprawiają, że znów każdy grosz się liczy.
Świadczenia emerytalno-rentowe podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca. Projektowane wcześniej rozporządzenie ustala wysokość zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2023 r.
Wskaźnik waloryzacji emerytur i rent to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Waloryzacja emerytur w 2023 r. Rząd nie dogadał się z związkami
Zwiększenie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent, w części dotyczącej realnego wzrostu płac, jest corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego, przeprowadzanych w czerwcu, w roku poprzedzającym waloryzację.
26 maja 2022 r. Rada Ministrów przyjęła „Propozycję zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2023 r.”, w której strona rządowa zaproponowała Radzie Dialogu Społecznego pozostawienie zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2023 r., na poziomie ustawowego minimum wynoszącego 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2022 r.
Związkowcy chcieli wyższej waloryzacji.
Od tygodni w Radzie Dialogu Społecznego trwały negocjacje w sprawie wysokości waloryzacji rent i emerytur na przyszły rok. Związkowcy z największych trzech central czyli z Solidarności, OPZZ i Forum Związków Zawodowych chcieli, by rząd – w czasie drożyzny – hojniej wsparł seniorów
Związkowcy proponowali, by emerytury i renty podnieść nie tylko o inflację, ale jeszcze o 50 proc. wzrostu płac. O to wnioskowały nawet środowiska seniorów z Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów.
Do porozumienia nie doszło co w efekcie skutkuje tym, że o wysokości waloryzacji zadecyduje rząd. Wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2023 r. będzie więc na poziomie ustawowego minimum.
O ile wzrosną renty i emerytury w 2023 r.?
Rząd zakładał, że o 9,6 proc. Te plany są już nieaktualne. Patrząc na najnowsze prognozy Narodowego Banku Polskiego, można spodziewać się ok. 14,2 proc. podwyżek dla emerytów i rencistów od marca 2023 r. Czy to dużo? Biorąc pod uwagę, że prognozy NBP mówią o tym, że wzrost cen na początku 2023 r. może wynieść nawet 26 proc. – to raczej nie
Warto w tym miejscu dodać, że w 2021 r. rząd zapisał w budżecie waloryzację na poziomie 4,89 proc., tymczasem w związku z inflacją w tym roku emerytury i renty wzrosły o 7 proc., a waloryzacja ta była nazywana rekordową. Drożyzna i inflacja mogą sprawić, że w przyszłym roku podwyżka może być nawet dwa razy wyższa.
Nie można wykluczyć, że przyszłoroczna waloryzacja wyniesie 13, czy nawet 14 proc. Wszystko zależy od tego, jaka będzie inflacja
Dodał, że rząd robi wszystko, żeby emeryci jak najmniej odczuli skutki inflacji, czyli przede wszystkim rosnących cen w sklepach.
Jak wyliczył „Fakt”, przy założeniu podwyżki świadczeń o 14,2 proc., przykładowa emerytura na rękę w wysokości 1274 zł wzrośnie o 180 zł do 1454 zł. Świadczenie w wysokości 1638 zł wzrośnie o 232 zł do 1879 zł. Z kolei przykładowa emerytura w wysokości 2093 zł, wzrośnie o 282 zł do 2375 zł.
W opracowaniach rządowych, koszt minimalnej waloryzacji w 2023 r., przy podwyżce świadczeń o 9,6 proc., szacowany jest na kwotę około 27,5 mld zł (łącznie ze skutkiem finansowym podwyższenia wysokości dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów, tzw. 13. emerytury, ze względu na wzrost najniższej emerytury w ramach waloryzacji oraz renty socjalnej finansowanej z Funduszu Solidarnościowego).
Jak wylicza się waloryzację?
Emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji 1 marca. Podwyżka świadczeń polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji.
Waloryzacja ma charakter cenowo-płacowy. Wzrost świadczeń emerytalno-rentowych jest uzależniony od wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (ogółem lub dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów) w roku poprzedzającym podwyżkę świadczeń oraz 20-proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w tym samym okresie.
Określony w przepisach ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych mechanizm waloryzacji ma też zastosowanie do świadczeń emerytalno-rentowych wypłacanych na podstawie innych regulacji (emerytur rolniczych, kapitałowych emerytur okresowych, emerytur pomostowych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, rent socjalnych, emerytur i rent funkcjonariuszy służb mundurowych i żołnierzy zawodowych oraz uposażeń sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku i uposażeń rodzinnych).
