Umowy cywilnoprawne - rodzaje, zasady rozliczeń, składki

W obecnym stanie prawnym nie od każdej umowy zlecenie odprowadzane są składki ZUS. Obowiązkowa jest wyłącznie składka na ubezpieczenie zdrowotne, podczas gdy składkę na ubezpieczenie społeczne zleceniobiorcy opłacają do wysokości minimalnego wynagrodzenia. Dobrowolna jest natomiast składka na ubezpieczenie chorobowe. Od umów o dzieło w ogóle nie odprowadzamy składek ZUS, a jedynie zaliczkę na podatek dochodowy.

Umowy cywilnoprawne są atrakcyjne z punktu widzenia pracodawców, którzy mogą ograniczyć koszty. Nie stanowią natomiast żadnego zabezpieczenia dla pracownika. Pomysł pełnego ozusowana umów cywilnoprawnych nie jest nowy, jednak w związku z przyjęciem KPO nabiera realnych kształtów. W jednym z zapisów tj. kamieniu milowym A71G, Polska zobowiązała się ujednolicić sposób rozliczana umów, a tym samym przeciwdziałać segmentacji rynku pracy.

W nowym porządku prawnym ozusowane mają zostać wszystkie umowy zlecenie z wyłączeniem tych, które zawierane są ze studentami do 26. roku życia. Składki będziemy też płacić od umowy o dzieło. Obowiązkowe stanie się składka:

Zmiany miały wejść w życie 1 stycznia 2025 roku, jednak rząd nie zdecydował o ich przyjęciu. Zdaniem szefowej resortu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Agnieszki Dziemianowicz-Bąk, przedsiębiorcy mieli za mało czasu, by przygotować się do nowego sposobu rozliczania umów cywilnoprawnych. Jej zdaniem nowe przepisy powinny zacząć funkcjonować dopiero od 2026 roku, jednak póki co nie wiadomo, czy Unia Europejska wyrazi zgodę na tak odległe przesunięcia.

Więcej poradników przeczytasz na Bizblog.pl:

Ozusowanie umów cywilnoprawnych niesie za sobą poważne konsekwencje dla rynku pracy. Tego rodzaju kontrakty przestaną być atrakcyjne, gdyż będą wiązały się z wyższymi niż do tej pory kosztami. Jednym z głównych celów zmian jest zerwanie z praktyką oferowania umowy zlecenie zamiast umowy o pracę. Z drugiej strony, obowiązek zapłaty składek ZUS będzie wiązał się z wysokimi kosztami zleceniodawcy bądź niższymi dochodami zleceniobiorców. Szacuje się, że mogą otrzymać wynagrodzenie niższe o nawet 30 proc. Jednocześnie regularne opłacanie wyższych składek ma zagwarantować wyższe świadczenia emerytalne w przyszłości.

Pozostaje pytanie, kto pokryje rosnące koszty zatrudnienia? Niektórzy eksperci uważają, że zakłady pracy poniosą dodatkowe koszty, aby zatrzymać pracowników. Z tym, że takie rozwiązanie możliwe jest w branżach, w których trudno ich pozyskać. Ponadto wzrost kosztów może wiązać się ze wzrostem cen towarów i usług, zatem finalnie zostanie nimi obciążony odbiorca.

Plany związane z odprowadzaniem składek od umów cywilnoprawnych zostały odłożone w czasie. Jak argumentuje obóz władzy, polski rynek pracy nie jest na gotowy na takie rozwiązanie. Innego zdania są eksperci wskazujący m.in. na problem niskich emerytur, które będą wypłacane obecnym 30-latkom. Polska ma zaproponować Komisji Europejskiej inne, korzystne z punktu widzenia zarówno pracowników, jak i pracodawców rozwiązania. Nie wiadomo jednak, czy zostaną przyjęte. Jeśli nie, Polska będzie musiała ozusować umowy cywilnoprawne w jak najkrótszym czasie.