Staż pracy. Odpowiedni sprawi, że pracodawca nie zwolni cię z dnia na dzień
Staż pracy ma istotne znaczenie w kontekście ustalenia na przykład wymiaru urlopu wypoczynkowego albo prawa do emerytury. Można go podzielić na dwie podkategorie – staż pracy ogólny, sumujący wszelkie okresy zatrudnienia oraz staż pracy u danego pracodawcy.
Czym jest staż pracy?
Staż pracy to łączna długość wszelkich okresów zatrudnienia. Choć Kodeks pracy nie definiuje jednoznacznie tego pojęcia, przyjmuje się, że wliczamy do niego wyłącznie okresy pozostawania w stosunku pracy, będąc zatrudnionym na podstawie:
- umowy o pracę (wymiar etatu czy okres obowiązywania umowy nie mają tutaj żadnego znaczenia),
- umowy powołania,
- umowy mianowania,
- spółdzielczej umowy o pracę.
Oznacza to, że do stażu pracy nie liczy się czas zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej. Nie wliczymy do niego także lat prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli w danym przedziale czasowym pracownik pozostawał w dwóch stosunkach pracy, do stażu wlicza się wyłącznie jeden z tych okresów. Co istotne, do stażu pracy wliczamy również okresy, w których pracownik nie świadczył pracy, jednak na mocy odrębnych przepisów są one równoważne.
Okresy zaliczane do stażu pracy
Pracowniczy staż pracy może w pewnej części składać się z okresów, w których pracownik rzeczywiście świadczył pracę oraz z tak zwanych okresów zaliczanych do stażu pracy. Nie muszą być przy tym zachowane żadne konkretne proporcje. Do stażu pracy wlicza się między innymi okres:
- czynnej i zawodowej służby wojskowej,
- za który sąd przyznał pracownikowi przywróconemu do pracy wynagrodzenie (o ile pracownik podjął pracę),
- o który skrócono okres wypowiedzenia z przyczyn nieleżących po stronie pracownika, za który przyznano odszkodowanie,
- prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego,
- pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym prowadzonym przez małżonka,
- pobierania zasiłku dla bezrobotnych i stypendium dla bezrobotnego,
- pracy za granicą,
- odbywania studiów doktoranckich, pod warunkiem uzyskania stopnia doktora.
Chcąc wliczyć wyżej wymienione okresy do stażu pracy, należy przedstawić stosowną dokumentację.
Więcej informacji z zakresu Kodeksu pracy znajdziesz na Bizblog.pl:
Staż pracy ogólny i u danego pracodawcy
Kodeks pracy nie definiuje pojęcia stażu pracy, dlatego tym bardziej nie znajdziemy w nim wyjaśnienia pojęć stażu ogólnego i specyficznego dla danego zakładu pracy. Niemniej jednak warto wiedzieć, że nie są one tożsame. Staż pracy ogółem sumuje wszelkie okresy zatrudnienia i jest potrzebny na przykład celem wyliczenia wymiaru urlopu wypoczynkowego.
Tymczasem staż pracy u danego pracodawcy bierze pod uwagę tylko lata, w których pracownik był zatrudniony w konkretnym zakładzie. Jest on istotny na przykład, jeśli pracodawca przewidział nagrody dla wieloletnich pracowników albo możliwość otrzymania podwyżki po przepracowaniu określonej liczby lat. W tym przypadku może dojść do wyłączenia pewnych okresów, w których pracownik nie świadczył pracy, będąc chociażby na urlopie bezpłatnym. Szczegółowe regulacje powinien zawierać regulamin pracy, który będzie wskazywał, jak liczyć staż pracy w zakładzie.
W jakim celu liczy się staż pracy?
Od stażu pracy zależą pewne uprawnienia pracownicze, takie jak na przykład:
- prawo do urlopu wypoczynkowego,
- prawo do emerytury,
- prawo do nagrody jubileuszowej,
- prawo do odprawy,
- prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia.
W każdym przypadku osiągnięcie innego wymiaru stażu pracy pozwala uzyskać konkretne przywileje. Chcąc nabyć prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego, należy przepracować 10 lat. W tym aspekcie do stażu pracy wliczają się również lata nauki – odmiennie dla różnych szkół.
Tymczasem prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia będą miały osoby, które u danego pracodawcy przepracowały co najmniej trzy lata na umowie o pracę.
Jak łatwo zauważyć, nie istnieje jeden konkretny wymiar stażu pracy, który otwierałby drzwi do wszelkich uprawnień pracowniczych. Warto też wspomnieć, że o ile każdy pracownik będzie miał prawo do urlopu czy emerytury, o tyle o nagrodę jubileuszową będą mogły ubiegać się wyłącznie osoby zatrudnione w sferze budżetowej.
