Badania lekarskie to must have każdego pracownika. Bez nich nie możesz zacząć nowej pracy
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który nie ma ważnych badań lekarskich. W jego gestii leży też nawiązanie umowy z lekarzem medycyny pracy oraz opłacenie badań, natomiast pracownik zobowiązany jest się im poddać w określonym terminie.
Kiedy przeprowadzić badania wstępne?
Wstępnym badaniom lekarskim, co do zasady, powinien poddać się pracownik rozpoczynający pracę w zakładzie. Muszą być one przeprowadzone jeszcze zanim zatrudniony zostanie dopuszczony do wykonywania obowiązków. Lekarz medycyny pracy stwierdza bowiem brak przeciwwskazań do podjęcia pracy na konkretnym stanowisku. Badania wstępne powinny być wykonane w krótkim czasie przed rozpoczęciem pracy, a koszty z nimi związane pokrywa pracodawca. Zwolnione z obowiązku stawienia się na badania są jedynie osoby:
- zatrudniające się ponownie u tego samego pracodawcy na tym samym lub podobnym stanowisku w ciągu 30 dni od rozwiązania bądź wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy,
- zatrudniające się u innego pracodawcy na tym samym lub podobnym stanowisku pracy w ciągu 30 dni od rozwiązania bądź wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy, jeśli przedstawią ważne zaświadczenie lekarskie – wyłącza się tutaj pracowników podejmujących prace szczególnie niebezpieczne,
- zatrudnione u innego pracodawcy na podobnym lub tym samym stanowisku, posiadające ważne zaświadczenie lekarskie.
Badania okresowe a badania kontrolne
Badania okresowe dotyczą każdego pracownika, jednak częstotliwość ich przeprowadzania zależy od zajmowanego stanowiska. Szczegóły określa załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Lekarz ma prawo wyznaczyć krótszy termin kolejnego badania okresowego, jeśli uzna, że istnieją ku temu przesłanki.
Tymczasem badania kontrolne dotyczą wyłącznie pracowników, którzy z powodu choroby byli nieobecni w pracy przez minimum 30 dni. Mają one na celu sprawdzenie, czy długotrwała choroba nie wpłynęła na zdolność wykonywania przypisanych obowiązków zawodowych. Koszty badań okresowych i kontrolnych pokrywa pracodawca. Zobowiązany jest on również do zwrotu kosztów związanych z koniecznością udania się do innej miejscowości celem przeprowadzenia badań. W miarę możliwości powinny one odbywać się w godzinach pracy.
Skierowanie na badania i orzeczenie lekarskie. Co powinno zawierać?
Badania lekarskie pracowników przeprowadzane są na podstawie wystawionego przez pracodawcę skierowania. Należy sporządzić je w dwóch egzemplarzach – jeden otrzymuje pracownik, drugi lekarz wykonujący badanie. Skierowanie powinno zawierać:
- określenie rodzaju badania,
- określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony bądź ma zostać zatrudniony,
- opis warunków pracy.
Badanie wstępne, okresowe czy kontrolne kończy się wydaniem przez lekarza orzeczenia o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku lub o istnieniu takowych. W pierwszym przypadku pracodawca może dopuścić zatrudnionego do wykonywania obowiązków, w drugim natomiast nie ma takiego prawa. Co istotne, jeśli pracodawca ma obowiązek przenieść pracownika na inne stanowisko, jeśli ten wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej nie został dopuszczony do pracy na poprzednim stanowisku, a jednocześnie nie jest uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów prawa.
Badania lekarskie – obowiązki pracowników i pracodawców
Pracodawcy mają obowiązek:
- wystawić pracownikowi skierowanie na badania lekarskie,
- pokryć koszty związane z przeprowadzeniem badań wstępnych, okresowych czy kontrolnych,
- pokryć koszty ewentualnego dojazdu do innej miejscowości na badania,
- kontrolować ważność orzeczeń lekarskich.
Pracownik natomiast ma obowiązek poddać się badaniu w zakresie, jaki dotyczy jego stanowiska pracy. Co do zasady, badanie powinno odbywać się w godzinach pracy, lecz jeśli nie jest to możliwe, pracownik stawia się u lekarza w innym, wyznaczonym terminie.
